Είναι λογικό ότι μία ατελής συνείδηση δεν μπορεί να σχηματίσει πλήρη αντίληψη της Πραγματικότητας. Έτσι, συχνά, η Εικόνα, που πρέπει να είναι «πλήρης» για να μπορούμε να υπάρξουμε και να λειτουργήσουμε συμπληρώνεται με ανακριβή ή φανταστικά στοιχεία. Αυτό όμως (μπορεί από μεταφυσική και λογική άποψη να είναι απατηλό αλλά) για την καθημερινή ζωή δεν έχει και τόση σημασία. Όταν αποδίδουμε τον κεραυνό στον αστραπαίο, βρονταίο, κεραύνιο, Δία (κι όχι σε μία ατμοσφαιρική, ηλεκτρική εκκένωση) διαπράττουμε ίσως ένα μεταφυσικό, λογικό, επιστημονικό σφάλμα, αλλά για την καθημερινή ζωή και τον ρόλο της βροχής στην ζωή μας αυτό έχει ελάχιστη σημασία. Ακόμη κι όταν χρησιμοποιούμε ανακριβή ή φανταστικά στοιχεία για να αποδώσουμε ηθικό κύρος σε κάποιες αντιλήψεις - από την στιγμή που αυτές οι αντιλήψεις είναι σε κάποια λογικά και ηθικά πλαίσια - ελάχιστη σημασία έχει. Τι σημασία έχει αν τις πλάκες του Μωυσή τις υπαγόρευσε Κάποιος, Κάτι, ή αν τις εμπνεύστηκε αυτός με βάση προηγούμενα στοιχεία ή αν είναι δημιούργημα κάποιου ιερατείου;
Εικόνα πλήρη του κόσμου δεν μπορούμε να έχουμε. Χιλιετηρίδες πορευτήκαμε έτσι. Και η σημερινή επιστημονική σκέψη δεν μπορεί να έχει μία πλήρη ενοποιημένη θεωρία για το σύμπαν (και για ό,τι, ενδεχομένως, υπάρχει πέρα από το σύμπαν). Πάντα θα λείπουν στοιχεία που ή θα τα αφήνουμε κενά ή θα τα συμπληρώνουμε με φανταστικά, φτιαχτά, στοιχεία. Από την άποψη της Απόλυτης Αλήθειας αυτό αποτελεί ασφαλώς σφάλμα αλλά από την άποψη της πρακτικής ζωής είναι αναπόφευκτο. Αυτό που έχει σημασία είναι να μην μας κοροϊδεύουν με χονδροειδή τρόπο και να μην μας εκμεταλλεύονται. Για παράδειγμα το να χρησιμοποιούν την ιδέα του Θεού για να πουν ότι Κάτι υπάρχει, Κάτι που μας προσδιορίζει ένα σκοπό στην ζωή και αξίες, όσο κι αν αποτελεί λογικό σφάλμα είναι θεμιτό από πρακτική άποψη. Απλά αυτό που σκέπτονται οι άνθρωποι το αποδίδουν σε μία φανταστική πηγή. Το να χρησιμοποιούμε όμως αυτή την ιδέα για να έχουμε εξουσία πάνω στους άλλους, να τους εκμεταλλευόμαστε και γενικά να τους παραπλανούμε αυτό είναι μία άλλη υπόθεση. Όλες οι θρησκείες ξεκινούν από την πρώτη θέση αλλά καταλήγουν στην τελευταία στάση.
Στην διάρκεια της ιστορίας υπήρξαν κάποια εμπνευσμένα «πνεύματα» που δημιούργησαν αν όχι μία πλήρη εικόνα για την Πραγματικότητα αλλά πάντως μία αξιοσημείωτη αντίληψη. Τέτοιες κοσμοθεωρίες δημιούργησαν ο Βούδας, ο Λάο Τσε, ο Πλάτων κι άλλοι θρησκευτικοί ηγέτες ή φιλόσοφοι. Βέβαια όλοι αυτοί ανατράφηκαν στα πλαίσια κάποιας κοινωνίας, χρησιμοποίησαν την λογική και την μεταφυσική γλώσσα αυτής της κοινωνίας, πήραν στοιχεία από αυτήν την κοινωνία και διατύπωσαν μία δική τους πιο ειδική άποψη. Με αυτή την έννοια ο βουδισμός, ο ταοϊσμός, ο πλατωνισμός, κλπ., δεν είναι αποκλειστικό δημιούργημα ατομικών συνειδήσεων αλλά μίας κοινωνίας, μίας ομάδας ανθρώπων.
Αυτές οι ξεχωριστές απόψεις για τον σύμπαντα κόσμο, θρησκείες, κοσμοθεωρίες, επηρέασαν μεγάλους πληθυσμούς, σημάδεψαν την ιστορία. Χρησιμοποιήθηκαν σαν οδηγοί για τους ανθρώπους αλλά συχνά τις χρησιμοποίησαν άσχημα ή για να παραπλανήσουν ή για να εκμεταλλευτούν τους ανθρώπους.
Ακόμη και σήμερα και πάντα ο άνθρωπος χρειάζεται μία πλήρη εικόνα για το περιβάλλον του. Χρησιμοποιούμε λοιπόν ακόμη και σήμερα τέτοιες κοσμοθεωρίες γιατί είναι οι πιο πλήρεις. Όπως είπαμε και πιο πάνω η επιστήμη (η φυσική επιστήμη συγκεκριμένα) δεν μπορεί ακόμα να διατυπώσει μία ενοποιημένη θεωρία για το σύμπαν. Μετά από την φύση της η επιστήμη έχει κάποιους περιορισμούς αφού θέλει πάντα να είναι συγκεκριμένη και να επιβεβαιώνει ό,τι λέει. Έτσι η μεταφυσική μένει έξω από τον χώρο της επιστήμης. Πάντως αυτό που έχει σημασία είναι να γνωρίζουμε ακριβώς το αντικείμενό μας, την βουδιστική, ή την χριστιανική κοσμοθεωρία για παράδειγμα, να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε κι αν αυτό μπορεί να μας χρησιμεύσει, ή μας ξεστρατίζει από τον δρόμο προς την Αλήθεια.
Ας σημειώσουμε τέλος ότι όλες αυτές οι θεωρίες είναι διανοητικοί χάρτες που οδηγούν σε κάποια συμπεράσματα και σε κάποια δραστηριότητα, δεν είναι αυτή καθ’ εαυτή η Αλήθεια. Η θεωρία περί της Απόλυτης Πραγματικότητας, ή περί του Θεού, είναι άχρηστη αν δεν μπορούμε αυτό να το βιώσουμε. Η Αλήθεια λοιπόν δεν βρίσκεται στην θεωρία αλλά σε αυτό που η θεωρία υποδεικνύει, σε αυτό που ανακαλύπτουμε, που βιώνουμε μέσω της θεωρίας. Η Αλήθεια είναι βίωμα. Πάντως σήμερα οι θρησκείες έχουν ξεφτίσει κι ελάχιστα βοηθούν τον σύγχρονο άνθρωπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου