Υπόθεση.
Ο γερο – αγρότης Χρεμύλος πνιγμένος στα χρέη, μηχανεύεται τρόπους για να εξαπατήσει τους δανειστές του, όνομα επινόηση του Αριστοφάνη (από τις λέξεις χρέος + αιμύλω = απατώ), απογοητευμένος από την φτώχεια του, αναχωρεί για το Μαντείο των Δελφών για να συμβουλευτεί τον θεό Απόλλωνα πώς να αναθρέψει τον γιο του: τίμια για να πεθάνει φτωχός ή ως κλέφτης και απατεώνας για να πνιγεί στα πλούτη. Η Πυθία με τον χρησμό της του απαντά : “Να παραλάβεις στην οικία σου τον πρώτο άνθρωπο που θα συναντήσεις αναχωρώντας από το ναό μου”.
Ο Χρεμύλος, συνοδευόμενος από τον… δούλο του Καρίωνα (το όνομα Καρίωνας, είναι λόγω της καταγωγής του, από την Καρία της Μ. Ασίας), συναντούν ένα τυφλό ρακένδυτο και εριστικό γέροντα χωρίς να αναφέρει ποιος είναι και όπως διατείνεται. Αρχίζουν να τον χλευάζουν και να τον υποτιμούν, τον λένε παλιόγερο και ζητιάνο, και αρχίζουν να τον ρωτούν το όνομα του. Είναι ο θεός Πλούτος, τον οποίο κατά τον Αριστοφάνη τον έχει τυφλώσει ο Δίας, για να μην βλέπει που μοιράζει τα πλούτη του. Ο θεός Πλούτος φοβάται πως αν γιατρευτεί και αρχίσει να βλέπει ο κορυφαίος των θεών Δίας θα θυμώσει και θα προξενήσει καταστροφές στην ανθρωπότητα. Ο Αριστοφάνης που θέλει προστάτη όλων των αδικιών τον Δία, ίσως θέλει να σαρκάσει το επίσημο ιερατείο για τους συμβιβασμούς του. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την συνέχεια του έργου, όπου η απουσία του Δία είναι εμφανής.
Μόλις μαθαίνουν ποιος είναι αυτός ο ρακένδυτος τυφλός ζητιάνος τον οποίο προηγουμένως χλεύαζαν αρχίζουν τις κολακείες (Το γλείψιμο λαϊκά) και διατείθεται να τον πάρει σπίτι του ο Χρεμύλος με σκοπό να τον πάει στην συνέχεια για γιατρειά να βρεί το φως του ώστε να τον κάνει πλούσιο. Ο Χρεμύλος δεν διστάζει να του προσφέρει ακόμα και την γυναίκα του.Ο φιλοξενούμενος θεός μεταπείθεται και ο Χρεμύλος αποφασίζει να τον γιατρέψει για να πλουτίζουν οι καλοί άνθρωποι και όχι όπως τώρα οι άτιμοι, οι πονηροί, οι ρήτορες και διάφοροι θρησκειοκάπηλοι. Ο θεός Πλούτος αποκαλύπτει την πραγματική του ιδιότητα. Ο Χρεμύλος και ο Καρίωνας του ανοίγουν με όλη την δύναμή τους τα βλέφαρά του και σύμφωνα με τις θρησκευτικές συνήθειες τον παραδίδουν για μία νύχτα στο ιερό του Ασκληπιού για να επανέλθει το φως των ματιών του. Αυτό το ιαματικό προσκύνημα στο Ασκληπιείο μας το ζωγραφίζει ο Αριστοφάνης με τα λόγια του δούλου Καρίωνα. Είναι μια σπάνια περιγραφή, ασυναγώνιστη σε σαρκασμό για τις λαϊκές προλήψεις.
Ο Πλούτος θεραπεύεται. Εδώ όμως παρεμβαίνει η θεά Πενία (Η πείνα) η οποία προσπαθεί με διάφορα επιχειρήματα να πείσει τους φτωχούς πως αν γιατρευτεί ο Πλούτος θα γίνουν οκνηροί, δεν θα έχουν ζήλο για εργασία. Η σύγκρουση στην κωμωδία είναι ανάμεσα στον χωρικό Χρεμύλο και την Πενία, μία αποκρουστική γριά που εισβάλλει έξαλλη στην κωμωδία και αντιδρά για την αποκατάσταση του Πλούτου. Ο γερο – αγρότης της Αττικής την καθησυχάζει με την δική του επιχειρηματολογία. Έπειτα από την γιατρειά του ο Πλούτος επιστρέφει στους ανθρώπους.
Τώρα όμως οι διάφοροι επιτήδειοι καταχραστές, ιερείς και θεοί οδύρονται επειδή χάνουν την απασχόλησή τους. Χαριτωμένα επεισόδια ακολουθούν με τους «αδικημένους» της νέας κατάστασης, τα οποία κορυφώνονται με την κατάπτωση του ψυχοπομπού Ερμή που παραπονείται σφόδρα επειδή τώρα οι πολίτες δεν του προσφέρουν θυσίες γιατί όλοι έγιναν πλούσιοι και δεν παρακαλούν τους θεούς για κέρδη. Ανάμεσα στα δύο πρόσωπα, τον ξεπεσμένο θεό Ερμή και τον δούλο Καρίωνα γίνεται μια στιχομυθία, όπου εκείνος που ήταν κάποτε φοβερός και απρόσιτος να εκλιπαρεί αυτόν που τώρα έχει την εύνοια του θεού Πλούτου. Ο Ερμής τελικά τακτοποιείται, σαν κοινός θνητός απασχολούμενος στην κατοικία του Χρεμύλου. Στο τέλος ο Πλούτος οδηγείται πανηγυρικά στο ταμείο της πολιτείας, όνειρα θερινής αττικής νύκτας σε μια χρεοκοπημένη Αθήνα.
Το μόνο που ήταν δυνατόν να προσφέρει ο κωμικός στους συμπατριώτες του, σαν ένα προβληματισμό στην άδικη κατανομή του πλούτου και την έκρηξη της διαφθοράς. Πάντως ο Αριστοφάνης είναι πάντα επίκαιρος απολαυστικός και με μηνύματα για τον σύγχρονο θεατή. Εκτός του Ερμή που αποκαθηλώνεται απότομα στην κωμωδία, συντρίβονται από την πένα του Αριστοφάνη η γριά τεκνατζού, που την απορρίπτει ο αγαπημένος της ζιγκολό, αφού εφ’ όσον ο Πλούτος μοιράστηκε πια, δεν την έχει ανάγκη, ο κλασσικός τύπος του λαμόγιου – μιζαδόρου. Ακόμα και ο ιερέας του ναού του Δία θα συντριβεί και θα έρθει εκλιπαρών για λίγο φαγητό!!! Σύμμαχοι και συνοδοιπόροι του φτωχού Χρεμύλου, θα υπάρξουν ο πονηρός πλην τίμιος Βλεψίδημος, ο αγαθιάρης και η ταλαιπωρημένη γυναίκα του Φυσικά δεν είναι δυνατόν, από μιας Αριστοφανική κωμωδία να λείπει ο Χορός επικουρώντας τους ήρωες στη νίκη τους εναντίον της Πενίας αλλά και όλων των “κακών” που καταφθάνουν διαμαρτυρόμενοι για τη νέα αυτή κατάσταση.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου