Έρωτας και ερωτική επιθυμία στον Πλάτωνα

Ο σεξουαλικός τομέας είναι ένας από τους τομείς όπου αποκαλύπτονται οι πολύπλοκες σχέσεις που διατηρεί καθένας μας με το σώμα του και με το σώμα των άλλων. Κι αυτό, γιατί αφενός οι σεξουαλικές σχέσεις είναι οι πιο έντονες σχέσεις που μπορούμε να έχουμε με τους άλλους, αφετέρου διότι η ερωτική επιθυμία είναι πάντα ένα άνοιγμα προς τον άλλον, ταυτοχρόνως στη σωματικότητα και την υποκειμενικότητά του.

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η ερωτική επιθυμία είναι εγγεγραμμένη στη ζωώδη φύση του ανθρώπου που δεν έχει τίποτα κοινό με τον έρωτα, που αντιθέτως συνδέεται με την έλλογη φύση του. Έτσι στο Συμπόσιο, ο ορισμός του έρωτα ως επιθυμίας και της επιθυμίας ως έλλειψης και όρεξης για κατοχή, αποτελεί στην πραγματικότητα το στάδιο ενός πιο σύνθετου συλλογισμού που σκοπεύει να δείξει ότι ο αληθινός έρωτας είναι στην πραγματικότητα μια επιθυμία «για γέννηση μέσα στο ωραίο και για το σώμα και για την ψυχή» (Συμπόσιο, 206b). Εξάλλου μόνο μετριάζοντας τη σεξουαλική επιθυμία μπορούμε να φτάσουμε στην πληρότητα που θέτει σε κίνηση μια δυναμική που παράγει ομορφιά και καλοσύνη: το πρόσωπο που αγαπάμε δεν είναι αντικείμενο επιθυμίας για να το αποκτήσουμε, αλλά μια ευκαιρία για αγάπη με πρόθεση τη γνώση.

Γι’ αυτό ο πραγματικός έρωτας είναι «φιλόσοφος» και επιτρέπει την ανάδυση του αγαθού στην ψυχή: είναι μια αισθητή έλξη γι’ αυτό που υπερβαίνει τις αισθήσεις· «μια επιθυμία για αέναη κατοχή του αγαθού» (Συμπόσιο, 206a). Και στον Φίληβο, ο φιλόσοφος αναπαράγει ακριβώς την ίδια διαδικασία: κατ’ αρχάς ορίζει την ηδονή σε σχέση με την επιθυμία-έλλειψη (34d – 35a), στη συνέχεια επισημαίνει ότι υπάρχει μια ηδονή που δεν συνδέεται με την έλλειψη και το κενό (51a) και τέλος, δείχνει ότι αυτή η ηδονή είναι μια μορφή πληρότητας και αφορά στο ωραίο και το αγαθό.