ΠΛΑΤΩΝ: ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Ώστε λοιπόν μόνο τους ποιητές πρέπει να επιβλέπουμε και να τους αναγκάζουμε να περιλαμβάνουν στα ποιήματά τους την εικόνα του σωστού ήθους, διαφορετικά να μη μας φτιάχνουν ποιήματα, ή πρέπει να παρακολουθούμε και τους άλλους τεχνίτες και να τους εμποδίζουμε να βάζουν αυτή την κακοήθεια και την ακολασία, την ανελευθερία και την ασχήμια, είτε σε εικόνες ζώων είτε σε οικοδομήματα είτε σε όποιο άλλο έργο τέχνης, αλλιώς στον ανίκανο γι’ αυτά να μην επιτρέπεται να εργάζεται στην πόλη μας, έτσι ώστε να μη μεγαλώνουν οι φύλακές μας ανατρεφόμενοι με εικόνες κακίας, όπως ακριβώς σαν μέσα σε κακό χορτάρι, γιατί θερίζοντας και παίρνοντας κάθε μέρα πολλά από τα πολλά, λίγο-λίγο, και χωρίς να το καταλάβουν, θα συγκεντρώσουν ένα μεγάλο κακό μέσα στην ψυχή τους; Αλλά δεν πρέπει ν’ αναζητάμε εκείνους τους τεχνίτες που μπορούν με εξυπνάδα ν’ ανακαλύπτουν τη φύση του καλού και ωραίου, για να ωφελούνται οι νέοι απ’ όλες τις πλευρές, καθώς θα ζουν σε υγιεινό περιβάλλον; Γιατί αν έρχεται στην όραση ή στην ακοή τους κάποιο από τα ωραία έργα, σαν αεράκι που φέρνει την υγεία από καλά μέρη, έτσι, χωρίς να το καταλάβουν, θα οδηγεί τα παιδιά από μικρά στη μίμηση, στη φιλία και στη συμφωνία με τον καλό λόγο.

Πραγματικά, με αυτό τον τρόπο θ’ ανατρέφονταν καλύτερα.

Άρα λοιπόν, Γλαύκωνα, είπα εγώ, εξαιτίας αυτών η μουσική δεν είναι η κυριότερη πλευρά της ανατροφής, αφού μάλιστα βυθίζεται στα κατάβαθα της ψυχής ο ρυθμός και η αρμονία, και με ακατάπαυστη ορμή προσκολλώνται σ’ αυτή φέρνοντας το ωραίο και, αν κάποιος ανατραφεί σωστά, τον κάνουν ωραίο, αν όμως όχι, το αντίθετο; Και για το ότι, αν κανείς ανατραφεί όπως πρέπει, θα αισθάνεται με οξύνοια τις ατέλειες και τις ελλείψεις που θα έχουν τα έργα της τέχνης ή της φύσης και θα τα δέχεται με δυσκολία, ενώ θα επαινεί και θα χαίρεται τα καλά και θα επιθυμεί να τρέφεται η ψυχή του από αυτά και να γίνεται καλός και τίμιος, ενώ αντίθετα θα κατηγορεί και θα μισεί τα άσχημα, ενόσω ακόμα είναι παιδί, πριν αποκτήσει τη δύναμη να τα κρίνει, και αφού έρθει ο ορθός λόγος, θα τον ασπαστεί και μάλιστα με οικειότητα, σαν να τον γνώριζε, αυτός που έχει ανατραφεί με τέτοιο τρόπο;

Εμένα μου φαίνεται πως γι’ αυτούς τους λόγους η ανατροφή γίνεται με τη μουσική.

Έτσι ακριβώς και όταν μαθαίναμε τα γράμματα, νομίζαμε ότι τα ξέραμε καλά τότε, όταν δεν μιας διέφευγε κανένα από τα λίγα γράμματα που υπάρχουν σε όλους τους συνδυασμούς, και όταν δεν τα περιφρονούσαμε είτε επρόκειτο για μικρά είτε για μεγάλα, ούτε πιστεύαμε πως τάχα δεν χρειάζεται να τα αναγνωρίζουμε, αλλά, αντίθετα, με προθυμία παντού τα ξεχωρίζαμε, με την ιδέα δεν θα γινόμαστε σωστοί γραμματοδιδάσκαλοι αν προηγουμένως δεν καταφέρναμε αυτό. Αλήθεια.