Γιατί φοβόμαστε τη μοναξιά;

Ο φόβος για τη μοναξιά, ανήκει στους αρχέγονους φόβους του ανθρώπου. Ή αν θέλει να το ονομάσει κάποιος διαφορετικά, η ανάγκη του ανθρώπου να συνυπάρχει με άλλους ανθρώπους, ως αγελαίο ον που είναι. Από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος, τον ακολουθούσε αυτή του η ανάγκη. Στην αρχή πολλοί μαζί ζούσαν σε σπηλιές. Δεν επέλεγαν να ζουν μόνοι. Είχαν ανάγκη ο ένας τον άλλον. Κυρίως για να επιβιώσουν, μα όχι μόνο. Είναι βαθιά η ανάγκη του ανθρώπου να "ανήκει" κάπου. Και σε αυτή του την ανάγκη βασίζεται η ύπαρξη τόσων συστημάτων. Ανήκω σε μια θρησκεία. Ανήκω σε ένα πολιτικό φορέα. Ανήκω σε μια ομάδα. Ανήκω. Συνυπάρχω. Ταυτίζομαι. Νιώθω πιο δυνατός. Πιο προστατευμένος. Δεν είμαι μόνο μία ύπαρξη που περιφέρεται στον κόσμο. Υπάρχω κάπου. Σε μια ομάδα που μου δίνει άλλη διάσταση και άλλη δυναμική. Και η οποία, αν παραστεί κίνδυνος, θα με προστατεύσει. Θα με σώσει.

Το χαρακτηριστικό ενός φόβου, είναι η προσπάθειά του να μας υποτάξει. Να μας κάνει να κινούμαστε και να ζούμε, με βάση τις επιταγές του. Να προσαρμόσουμε την ύπαρξή μας, σε αυτόν. Καταλαβαίνει κανείς, σε αυτό το σημείο, πόσο δύσκολο πραγματικά μοιάζει αυτό. Το να μην υπάρχω με βάση αυτό που είμαι, ή με βάση αυτό που έχω ανάγκη να είμαι, αλλά να υπάρχω με βάση τον φόβο μου. Μοιάζει με μορφή ανυπαρξίας, θα μπορούσε να πει κάποιος, αν το έβλεπε από μία λίγο διαφορετική οπτική γωνία. Και αν υποθέταμε ότι αυτός ο κάποιος έχει δίκιο, θα καταλήγαμε ίσως στο συμπέρασμα, πως αυτή η μορφή ανυπαρξίας, πολλά δεινά μπορεί να φέρει στον ψυχισμό μας. Και σίγουρα, οι νευρώσεις και οι καταθλιπτικές διαταραχές εμφανίζονται, μεταξύ άλλων, και όταν ένας άνθρωπος για διάφορους λόγους και με διάφορους τρόπους, οδηγείται σε κάποια μορφή ανυπαρξίας.

Το παιχνίδι μιας σχέσης, ξεκινά συχνά με τις καλύτερες προθέσεις. Αρχικά το παιχνίδι της γοητείας, που στην καλύτερη περίπτωση είναι ένα αθώο παιχνίδι προσπάθειας να δείξω στον άλλον τον καλύτερό μου εαυτό, όχι σαν προσπάθεια εξαπάτησης, αλλά ορμώμενος από τον ενθουσιασμό μου γι' αυτόν τον άλλον. Είμαι διατεθειμένος να κάνω τα πάντα για να νιώσει ικανοποιημένος. Αρχικά, τίποτε το επιλήψιμο δε μοιάζει να υπάρχει σε αυτό το αθώο παιχνίδι. Μα στην πορεία, είναι δύσκολο να κρατήσουμε αυτή την εικόνα προς τον άλλον, όταν αυτή η εικόνα βασίζεται απλά στο να παρέχουμε αυτό που έχει ανάγκη ο άλλος να δει από εμάς. Κάποια στιγμή, θα αρχίσουμε όλο και περισσότερο να μειώνουμε την ένταση της προσπάθειας να δώσουμε στον άλλον την καλή εικόνα μας. Την καλή εκδοχή του εαυτού μας. Και τότε αρχίζουν τα προβλήματα. Κοιτάζουν οι δυο σύντροφοι, ο ένας τον άλλον και όλο και λιγότερο αναγνωρίζουν το πρόσωπο το οποίο εξαρχής τους τράβηξε και τους γοήτευσε.

Ξεκινά η διαδικασία με την επιθυμία να δείξουμε στον άλλον αυτό που θέλει να δει από εμάς και στην πορεία, αυτό μετατρέπεται σε απαίτηση να μας δείξει ο άλλος πια, αυτό που εμείς θέλουμε να δούμε από εκείνον. Ήδη, το πράγμα αρχίζει να μπερδεύεται επικίνδυνα. Όταν αρχίζουν και μπαίνουν και άλλες οπτικές γωνίες, όταν τα πεδία διευρύνονται και όταν η ομίχλη αρχίζει να διαλύεται, τότε βρισκόμαστε απέναντι σε αδιέξοδα τα οποία όμως εμείς δημιουργήσαμε και για τα οποία, κατά κάποιο τρόπο είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι.

Αρχίζουμε να νοιώθουμε ότι ο σύντροφός μας, δε μας καταλαβαίνει, δε θέλει ίσως καν να μας καταλάβει, βιώνουμε τη μοναξιά μέσα στη σχέση και τελικά βρισκόμαστε σε μία κατάσταση, όπου μπροστά υπάρχει ένα μέλλον που δε μοιάζει να μας συγκινεί και πίσω υπάρχει ο φόβος που μας σπρώχνει να συνεχίσουμε προς αυτό το μέλλον ακόμη και αν μοιάζει να είναι ένα μέλλον απειλητικό για την ίδια την ενδοψυχική μας ισορροπία.

Ο φόβος μας, έχει πολλά επιχειρήματα και πολλούς τρόπους για να συνεχίσει να μας εκφοβίζει και να μας κάνει να βαδίζουμε προς τα εμπρός με βήμα υπνωτισμένου. "Έτσι κι αλλιώς κανείς δεν είναι τέλειος" πιθανώς να σου πει ο φόβος σου, στην περίπτωση που όλο σου το Είναι, σου φωνάζει πως νιώθεις δυστυχισμένος εκεί που είσαι. Ίσως θα έπρεπε να του απαντήσεις πως δεν ψάχνεις το τέλειο. Ίσως θα έπρεπε να του απαντήσεις, πως αναζητάς εκείνη την ατέλεια που κουμπώνει πιο αρμονικά με τη δική σου ατελή φύση. Ίσως θα έπρεπε να τον κοιτάξεις στα μάτια και να του πεις πως αναγνωρίζεις την ύπαρξή του, μα δεν έχεις καμιά διάθεση να κάνεις ότι σου πει. Ο φόβος είναι συνυφασμένος με την ανθρώπινη φύση. Το ζητούμενο δεν είναι να μη φοβάσαι, μα να μην εκτελείς πιστά τις εντολές του φόβου σου. Άλλωστε θαρραλέος δεν είναι εκείνος που δε φοβάται, μα εκείνος που δεν υπακούει στους φόβους του.

Και κλείνοντας, είναι ίσως σημαντικό να αναφέρω, πως οτιδήποτε λέγεται ως άποψη, ή θέση ή φιλοσοφία γενικότερη γύρω από το δρώμενα αυτού του κόσμου, δεν αποτελεί μια πανανθρώπινη αλήθεια. Δεν υπάρχουν πανανθρώπινες αλήθειες, εκτός από τη γέννηση και το θάνατο. Αν λοιπόν, αυτό που αναζητάς είναι μια σχέση και δε σε προβληματίζουν τα υπόλοιπα, δεν έχεις ούτε δίκιο, ούτε άδικο. Και εσύ ο άλλος... αν αναζητάς το νόημα μέσα σε μια σχέση, επίσης δεν έχεις ούτε δίκιο, ούτε άδικο. Είμαστε αυτό που είμαστε. Κανείς δε χρειάζεται να ζει με αλήθειες δανεικές. Ο καθένας έχει ανάγκη να ανακαλύψει τη δική του αλήθεια. Σε αυτά τα πλαίσια, αν έχεις ανάγκη το νόημα μέσα σε μια σχέση, μην προσπαθήσεις να πορευτείς με βάση τον άλλον χαρακτήρα, που απλά θέλει να υπάρχει μέσα σε μια οποιαδήποτε σχέση. Όχι επειδή εκείνος είναι λάθος. Μα επειδή το δικό του σωστό, θα είναι λάθος για σένα.