Το Hubble για πρώτη φορά βρίσκει ένα δίσκο με υλικά γύρω από μαύρη τρύπα

Για πρώτη φορά επιστήμονες, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, ήταν σε θέση να βρουν ένα μακρινό δίσκο σκόνης και υλικών, που κινείται αργά με μια σπειροειδή κίνηση προς μία υπερβαρέα μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός γαλαξία.

Οι παρατηρήσεις του δίσκου προσαύξησης ή συσσώρευσης του κβάζαρ – τον λαμπερό δίσκο της ύλης που έχει θερμανθεί καθώς αυτός παρασύρεται προς την κεντρική μαύρη τρύπα – έχουν αποκαλύψει μοναδικές λεπτομέρειες για το μέγεθος και τη θερμοκρασία του.

Οι επιστήμονες, που παρατήρησαν το κβάζαρ – δίσκο χρησιμοποίησαν την τεχνική του βαρυτικού εστιασμού, και δήλωσαν ότι η μέθοδος αυτή βασίζεται στην παρουσία ενός ενδιάμεσου γαλαξία, που βρίσκεται μεταξύ του διαστημικού τηλεσκοπίου και της μακρινής μαύρης τρύπας, μεγεθύνοντας έτσι το φως που έρχεται από το κβάζαρ.

Στην περίπτωση του κβάζαρ HE 1104-1805 το φως του πέρασε μέσα από τον ενδιάμεσο γαλαξία, που βρίσκεται κατά μήκος της διαδρομής του φωτός, έτσι ώστε τα άστρα του γαλαξία να ενισχύουν τα σήματα από τα διάφορα μέρη του δίσκου προσαύξησης του κβάζαρ. Αυτό βοήθησε τους αστρονόμους να κατασκευάσουν ένα προφίλ χρώματος όλου του δίσκου.

Τα χρώματα του δίσκου μπορούν στη συνέχεια να ‘μεταφραστούν’ σε θερμοκρασίες, επειδή η καυτή ύλη που βρίσκεται πλησιέστερα προς τη μαύρη τρύπα εκπέμπει σε πιο μπλε μήκη κύματος (λόγω της πιο μεγάλης θερμοκρασίας) από ό,τι το υλικό που είναι πιο μακριά (πιο μικρής θερμοκρασίας).

Οι ενδείξεις της θερμοκρασίας θα μπορούσαν στη συνέχεια να μετατραπούν σε μετρήσεις αποστάσεων, άρα σε μια εκτίμηση της διαμέτρου του δίσκου συσσώρευσης, η οποία έτσι εκτιμήθηκε μεταξύ 4 και 11 ημερών φωτός, ή 100 έως 300.000.000.000 χιλιόμετρα.

"Αυτού του είδους οι παρατηρήσεις είναι πολύ δύσκολες”, δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμονας Jose Munoz του Πανεπιστημίου της Βαλένθια.

Παρά το γεγονός ότι τα κβάζαρ είναι μήκους λίγων ημερών φωτός, βρίσκονται δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, πράγμα που σημαίνει ότι τα περισσότερα που οι επιστήμονες γνωρίζουν για αυτά προέρχεται από έμμεσα και όχι από άμεσα αποδεικτικά στοιχεία, λένε οι επιστήμονες.

"Το αποτέλεσμα αυτό θεωρείται πολύ σημαντικό, διότι υπονοεί ότι είμαστε τώρα σε θέση να αποκτήσουμε παρατηρησιακά δεδομένα σχετικά με τη δομή των συστημάτων αυτών, αντί να στηριζόμαστε στη θεωρία και μόνο," πρόσθεσε ο Munoz.