Το Herschel βρήκε μοριακό οξυγόνο στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα

Εμπειρογνώμονες που λειτουργούν το Διαστημικό Παρατηρητήριο Herschel ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μοριακού οξυγόνου στο νεφέλωμα του Ωρίωνα, ένα διάσημο αστρικό φυτώριο στο εσωτερικό του Γαλαξία μας. Το τηλεσκόπιο αυτό είναι το πρώτο που έχει βρει αυτή τη μορφή του οξυγόνου στο διάστημα.

Το ευρωπαϊκό διαστημικό παρατηρητήριο Herschel ταυτοποίησε την φασματική υπογραφή του μοριακού οξυγόνου, που ανιχνεύθηκε σε μια περιοχή του νεφελώματος Ωρίωνα όπου γεννιούνται νέα άστρα

Ενώ ατομικό οξυγόνο έχει εντοπιστεί σε διάφορες τοποθεσίες πολλές φορές στο παρελθόν, μέχρι τώρα ποτέ δεν είδαμε μοριακό οξυγόνο στο διάστημα. Η νέα ανακάλυψη κατέστη δυνατή από το γεγονός ότι το Herschel είναι το πιο ευαίσθητο παρατηρητήριο που πέταξε ποτέ στο διάστημα.

Οι αστρονόμοι έψαχναν για αυτά τα φευγαλέα κοσμικά μόρια για πάνω από 230 χρόνια τώρα, ενώ μερικοί είχαν αρχίσει να χάνουν την πίστη τους ότι θα τα έβρισκαν ποτέ. Οι επιστήμονες ακόμα είχαν αρχίσει να αναλύουν το θεωρητικό υπόβαθρο, γεγονός που τους οδήγησε να υποθέσουν ότι υπάρχει στο διάστημα το μοριακό οξυγόνο.

Η εργασία αυτή αποδεικνύει και πάλι ότι η υπομονή είναι μια αρετή, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για επιστημονικές ανακαλύψεις. Το τηλεσκόπιο Herschel χρησιμοποίησε τους προηγμένους υπέρυθρους ανιχνευτές του καθώς και το εξελιγμένο φασματόμετρα του για να προσδιορίσει την χημική υπογραφή του μοριακού οξυγόνου.

Ως γνωστόν κάθε χημική ένωση έχει ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος (η υπογραφή του) στο οποίο απορροφά το φως κι αυτήν ακριβώς την ιδιότητα, της απορρόφησης του φωτός που έρχεται από τον Ωρίωνα, χρησιμοποιεί το φασματόμετρο του Χέρσελ.

Το νεφέλωμα του Ωρίωνα βρίσκεται περίπου 1.500 έτη φωτός από τον πλανήτη μας. Το γεγονός ότι περιέχει αυτό το είδος του οξυγόνου είναι πολύ ενδιαφέρουν, δεδομένου ότι αυτή η ένωση βρίσκεται, με αναλογία περίπου 20%, στον αέρα που αναπνέουμε εδώ στη Γη.

"Το αέριο οξυγόνο ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του 1770, αλλά το βρίσκαμε μόνο στη Γη μέχρι τώρα. Έπρεπε να περάσουν πάνω από 230 χρόνια για να πούμε με βεβαιότητα ότι αυτό το πολύ απλό μόριο υπάρχει στο διάστημα", λέει ο ειδικός Paul Goldsmith.

Ο Goldsmith είναι ο επικεφαλής συγγραφέας της δημοσιευμένης εργασίας στο περιοδικό Astrophysical Journal.

"Το οξυγόνο είναι το τρίτο πιο κοινό στοιχείο στο σύμπαν και η μοριακή μορφή του πρέπει να είναι άφθονη στο διάστημα. Το δε Herschel που εκτοξεύτηκε το 2009 και είναι σχεδιασμένο να βλέπει στην υπέρυθρη περιοχή του φάσματος, αποδεικνύεται ένα ισχυρό εργαλείο για να εξετάσουμε αυτό το άλυτο μυστήριο," προσθέτει ο Bill Danchi.

Τα μεμονωμένα άτομα οξυγόνου είναι άφθονα στο Διάστημα, κυρίως στις γειτονιές άστρων με μεγάλη μάζα. Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι υποψιάζονταν ότι εκεί έξω πρέπει να υπάρχει και μοριακό οξυγόνο, το οποίο όμως δεν κατάφερναν να ανιχνεύσουν οι μελέτες με επίγεια τηλεσκόπια και ερευνητικά αερόστατα.

Μια πρώτη θετική ένδειξη ήρθε το 2007 από το σουηδικό τηλεσκόπιο Odin, ωστόσο τα ευρήματα δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθούν από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες.

Αντίθετα, η ανακάλυψη του Herschel έχει ήδη διασταυρωθεί.

Ο Paul Goldsmith και οι συνεργάτες του προτείνουν την υπόθεση ότι το μόριο σχηματίστηκε όταν η ακτινοβολία νεαρών άστρων διέσπασε τα μόρια πάγου που καλύπτουν τα σωματίδια διαστρικής σκόνης.

«Αυτό εξηγεί το πού μπορεί να κρύβεται μια ποσότητα οξυγόνου» σχολίασε ο ερευνητής. «Δεν βρήκαμε όμως αρκετά μεγάλες ποσότητες, και ακόμα δεν καταλαβαίνουμε τι ιδιαίτερο έχουν οι περιοχές όπου το ανακαλύψαμε» παραδέχτηκε.