Ίσως ένα από τα ουσιαστικότερα προβλήματα της ανθρωπότητας είναι να απαλλαγεί από το φόβο. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό; Σαν αισιόδοξο άτομο, θα απαντήσω θετικά, σε ένα βαθμό τουλάχιστον. Όμως επειδή «παίζουμε» με το υποσυνείδητο-στο οποίο κρύβεται ο φόβος- και μάλιστα σε έναν δύσκολο «αγώνα», θα αρκεστώ στην καταγραφή μερικών καταστάσεων που τρομάζουν την πλειοψηφία των ανθρώπων, προσπαθώντας ταυτόχρονα να δω και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να βγούμε δυνατοί μέσα από κάτι τέτοιο.
Το άγνωστο
Όταν το μυαλό μάς δίνει εντολές να προχωρήσουμε σε κάτι, θέλουμε αυτομάτως να γνωρίζουμε «τι μας περιμένει εκεί». Με αυτόν τον τρόπο ασυναίσθητα νιώθουμε μια σιγουριά, ότι «το ελέγχουμε». Όταν όμως μπροστά μας βρίσκεται το άγνωστο, νιώθουμε μετέωροι και φοβισμένοι, σα να πατάμε στο κενό, σα να βαδίζουμε σε έναν δρόμο χωρίς να βλέπουμε που συνεχίζει και πού τελειώνει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκοτάδι, που πολλοί από μας φοβόμασταν μικροί (ή και μεγαλύτεροι)! Ο φόβος για το άγνωστο συνήθως συνδυάζεται με το ερωτηματικό για το μέλλον, μιας και κανείς δε μπορεί να το προβλέψει.
Με αυτό θα συμβολίζω την άλλη όψη του φόβου, κάτι δηλαδή που μας κάνει να τον δούμε διαφορετικά…
Μέσα από το αχανές αυτό συναίσθημα του αγνώστου, ο άνθρωπος εξελίχθηκε από τα βάθη των αιώνων, ακριβώς επειδή ένιωθε πώς έπρεπε να ανακαλύψει νέα πράγματα, που θα τον βοηθούσαν να πάει ένα βήμα παραπέρα, να έρθει πιο κοντά στη γνώση. Εξάλλου, πριν κάποιος τολμήσει, όλα τα ανθρώπινα επιτεύγματα ήταν άγνωστα.
Ο πόνος
Είτε μια δυσάρεστη αίσθηση στο ανθρώπινο σώμα, είτε ένα «βάρος» στην καρδιά, ο πόνος αποτελεί ένα καθαρά υποκειμενικό συναίσθημα που (συνήθως και οι περισσότεροι) προσπαθούμε να μείνουμε μακρυά, στο βαθμό που κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Φοβόμαστε τον πόνο γιατί τον έχουμε συνδέσει με αρνητικές εικόνες: νοσοκομεία, ακινησία, θλίψη, αδράνεια, (ειδικά στα άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο) ακόμη και θάνατο. Το να μένουμε μακριά από πράγματα που μας πονάνε, αποτελεί ένα από τα βασικότερα ανθρώπινα ένστικτα.
Όταν δε μιλάμε για... ψυχικό πόνο, αλλά για σωματικό, τα φάρμακα κάνουν συνήθως πολύ καλά τη δουλειά τους. Α και μην ξεχνάμε πώς ο πόνος είναι καλός μαρτυριάρης. Μας δείχνει, με το «αζημίωτο» φυσικά, τι δε πάει καλά στον οργανισμό μας, ώστε να προστατευτούμε.
Η μοναξιά
Πόσα τραγούδια έχουν γραφτεί για τη μοναξιά; Άλλα την εξυμνούν, άλλα εκφράζουν το φόβο και την αδυναμία του ανθρώπου απέναντι στην ισχυρή παρουσία της. Τι παράδοξο! Η μόνη παρουσία που ισοδυναμεί με απουσία όλων των άλλων. Ο φόβος της μοναξιάς πηγάζει από την ανυπέρβλητη ανάγκη του ανθρώπου να βρίσκεται με άλλα όντα. Γι’ ακόμη μια φορά, εξάλλου, η προσπάθεια να μην είμαστε μόνοι μας, αποτελεί ένα ένστικτο επιβίωσης. Επιπλέον, απορρίπτουμε τη μοναξιά γιατί φοβόμαστε πώς οι πράξεις μας δε θα έχουν κανένα νόημα αν κάποιος δεν τις παρατηρήσει. Όπως λέει και ένα ρητό «Αν ένα δέντρο πέσει στο δάσος και κανείς δεν είναι εκεί γύρω για να το ακούσει, κάνει τελικά κάποιον ήχο;»
Κάποιοι στη λέξη μοναξιά «διαβάζουν» τη μόν-η αξία της ζωής, θεωρώντας πώς, αποκλειστικά μέσα από αυτήν, μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, αλλά και να πάρει σπουδαίες αποφάσεις για τη ζωή του…
Απώλεια της ελευθερίας
Το να χάσει κανείς την ελευθερία του αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους, τρομακτικούς θα έλεγα, φόβους. Ένα μοναδικό αγαθό που ταυτόχρονα αποτελεί δικαίωμα όλων, η ελευθερία ανέκαθεν ήταν αντικείμενο διεκδίκησης από τον άνθρωπο, σε όλες τις μορφές της. Όταν όμως νιώθουμε ότι καταπατάται, πνίγεται ή περιορίζεται, τότε γεννιέται ο φόβος. Όλοι μας έχουμε σκεφτεί τι θα συνέβαινε αν χάναμε τη δύναμη να ελέγχουμε εμείς οι ίδιοι τη ζωή μας. Και κάθε φορά που περνάει από το μυαλό μας, μας κατακλύζουν και αρνητικά συναισθήματα, πνιγόμαστε και σκεφτόμαστε αμέσως κάτι άλλο.
Σε κάποιες περιπτώσεις η ακριβής έννοια της ελευθερίας αναπροσαρμόζεται. Π.χ. «Ελεύθεροι» δεν είμαστε μέσα σε ένα γάμο, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό μιας και αποτελεί επιλογή μας. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις στέρησης της ελευθερίας, το μόνο "αντίδοτο" που θα μπορούσα να σκεφτώ είναι η βαθιά υπομονή, ή και η προσπάθεια για ανατροπή της κατάστασης, με όποιο κόστος.
Ο θάνατος
Από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε; Είναι ένα θέμα που απασχολεί την ανθρωπότητα και δε νομίζω να βρεθεί ποτέ απάντηση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή θα φύγουμε από τη ζωή και αυτό μας τρομάζει. Όχι μόνο γιατί δε γνωρίζουμε αν και τι υπάρχει μεταθάνατον, -παρόλο που πολλές θρησκείες δηλώνουν σίγουρες πως κάτι υπάρχει- ,αλλά και γιατί φοβόμαστε τον τρόπο που θα φύγουμε από τον κόσμο. Ο θάνατος σε βρίσκει μόνο, συνήθως με πόνο αλλά και αναπάντεχα… Συνδυάζει δηλαδή πολλούς από τους παραπάνω ανθρώπινους φόβους, καθιστώντας τον έτσι έναν από τους ισχυρότερους που βιώνει η ανθρώπινη φύση.
Επειδή κανείς από μας δεν τον έχει γνωρίσει, δε μπορεί, ή μάλλον δε πρέπει να τον φοβάται, αλλά να τον αντιμετωπίζει σαν φυσική «κατάληξή» του. Το κατάληξη το βάζω σε εισαγωγικά ακριβώς γιατί δεν μπορούμε να ξέρουμε τι υπάρχει μετά από αυτόν. Ίσως ο θάνατος μπορεί να λειτουργήσει σαν κάτι που μας ωθεί να γίνουμε καλύτερα όντα όσο ζούμε, να δημιουργήσουμε μια ζωή γεμάτη νόημα, εκεί που ο θάνατος είναι το μόνο βέβαιο.
Δεν αμφιβάλλω ότι ο καθένας από μας είναι διαφορετικός και μπορεί να προσθέσει πολλούς ακόμη φόβους στη… δική του λίστα. Φόβος της αποτυχίας, της κοροϊδίας, της απόρριψης, των γηρατειών. Ένας προσωπικός μου φόβος είναι ο φόβος της απώλειας της αγάπης αλλά και των αγαπημένων μου προσώπων. Αυτό που όμως μπορώ να πω σχεδόν με σιγουριά, λόγω του καιρού- και θα μιλήσω τουλάχιστον για τα νέα παιδιά μιας και είμαι ένα από αυτά- είναι ότι ίσως ο μεγαλύτερος φόβος που έχουμε σήμερα είναι το «αύριο». Κάτι που παλαιότερα μας γέμιζε χαρά, ανυπομονησία και ελπίδα, τώρα μας τρομάζει, βάζοντάς φραγμό στα άλλοτε όνειρά μας.
Όπως όμως όλοι οι φόβοι έχουν και την άλλη οπτική τους, μιας και μέσα από αυτούς μπορούμε να βγούμε δυνατότεροι , έτσι ισχύει και για αυτόν. Γιατί τουλάχιστον, το αύριο, είναι στο χέρι μας, ακόμα και αν πολλοί φοβόμαστε να συνειδητοποιήσουμε μέχρι και αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου