Micromeria acropolitana: Το ενδημικό φυτό που ζει μόνο στην Ακρόπολη

Εθεωρείτο εξαφανισμένο είδος από την Ελληνική και την παγκόσμια χλωρίδα για περισσότερο από έναν αιώνα.
Κι όμως, η Micromeria acropolitana, το ενδημικό φυτό της Ακρόπολης που ζει μόνο εκεί και πουθενά αλλού στον κόσμο

Η χαμένη για πάνω από έναν αιώνα «μικρομέρια της Ακρόπολης», «το στενότοπο ενδημικό της φυτό, ένα φυτό που ζει μόνο σε αυτή την περιοχή και πουθενά αλλού στο κόσμο», καταγράφεται και πάλι στην εν ζωή χλωρίδα του Ιερού Βράχου.
Χάρη στον Έλληνα βιολόγο Γρηγόρη Τσούνη και τον 17χρονο γιο του Λάμπρο, που εντοπίζουν στην Ακρόπολη μικρό πληθυσμό από μικρομέριες. Και που μόλις ανακαλύπτουν ότι είναι ο «χαμένος θησαυρός της Ακρόπολης», καταφεύγουν άμεσα στους ειδικούς.

Η πρώτη ιστορική αναφορά στη Micromeria acropolitana σημειώνεται από τον Αυστριακό βοτανολόγο Halacsy το 1908.
Από τότε μέχρι σήμερα τα ίχνη της χάνονται. Ντύνεται με ένα πέπλο μυστηρίου και χαρακτηρίζεται «φυτό-φάντασμα». Μάλιστα, το 1998, ο καθηγητής Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αρτέμης Γιαννίτσαρος κάνει λόγο για «εξαφανισθέν είδος από την Ελληνική και γενικά την παγκόσμια χλωρίδα».
Και πιο πρόσφατα, το 2003, ο βοτανολόγος Θεοφάνης Κωνσταντινίδης σε άρθρο του στην «Καθημερινή» αναφέρεται στη «μυστηριώδη Micromeria acropolitana (Μικρομέρια της Ακρόπολης)», την οποία «εδώ και έναν αιώνα κανένας δεν έχει ξαναδεί ούτε στο βράχο της Ακρόπολης ούτε κάπου αλλού». Ή μήπως όχι;
Από το 2004 ο Γρηγόρης Τσούνης, καθώς γράφει το βιβλίο του «Γύρω από την Ακρόπολη», παρατηρεί και καταγράφει το πλούσιο οικοσύστημα της περιοχής. Και δύο χρόνια αργότερα, σε βόλτα μαζί με τον γιο του, «σκοντάφτουν» επάνω. «Μόλις το είδα από μακριά λέω, «να μια μικρομέρια» – γιατί τα φύλλα του έχουν μικρά μέρη. Αλλά ποια μικρομέρια ακριβώς;».

Το ραντεβού δίνεται στην Ακρόπολη. Η Δρ Κιτ Ταν από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης είναι πρόσωπο-κλειδί. Διεθνώς αναγνωρισμένη και συγγραφέας ενδελεχούς τόμου για τα ενδημικά φυτά της Πελοποννήσου. Τώρα μπροστά τους προβάλλει ένας μικρός πληθυσμός από 200 φυτά. Με ύψος 5 έως 20 εκ., με ανατολικό προσανατολισμό -για να «βλέπει» ήλιο- και σε ύψος 156 μέτρα. Ανθισμένος από Μάιο έως Ιούνιο και με μικρά ροζ άνθη. Πάνω σε πέτρες τειχών και σχισμές με λίγο χώμα. Κι όλα αυτά στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης. Ναι, είναι το πολυετές φυτό-«μύθος»: η Micromeria acropolitana Halacsy, της οικογένειας Labiatae.
Και οι τρεις πλέον κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Κρατούν για λόγους ασφαλείας «μυστικό» το ακριβές σημείο όπου φύεται η μικρομέρια. Τι απομένει; «Να επικοινωνήσουμε με τον υπουργό Πολιτισμού, να του παρουσιάσουμε το θέμα και να του πούμε πώς να ληφθούν μέτρα προστασίας του φυτού χωρίς δαπάνες». Το φυτό κινδυνεύει από την ανθρώπινη παρουσία, την τουριστική δραστηριότητα, την εκρίζωση και τον καθαρισμό του αρχαιολογικού χώρου. «Όπως δείχνουμε ενδιαφέρον για τα μνημεία του πολιτισμού μας, οφείλουμε να δείξουμε το ανάλογο ενδιαφέρον και για τους θησαυρούς της φυσικής μας κληρονομιάς».
«Το φυτό δεν είδαμε να το επισκέπτονται μέλισσες, σφήκες ή πεταλούδες. Κοντά του πολλές φορές συναντήσαμε μυρμηγκοφωλιές. Είδαμε μυρμήγκια να μεταφέρουν τους μαύρους μικρούς σπόρους της», όπως καταγράφουν. «Και φύεται συχνά πολύ κοντά ή μαζί με την πικραλίδα Picris sp., που την επισκέπτονται συχνά διάφορα είδη από πεταλούδες».

Ακρόπολη. Ένα μνημείο φύσης και πολιτισμού
H Ακρόπολη εκτός από σπουδαίο μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού, είναι και ένα σημαντικό μνημείο της φύσης.
Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της Αττικής.
Στην πλούσια βλάστηση του λόφου βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη πουλιών, όπως η Κουκουβάγια (Athene noctua), σύμβολο της θεάς Αθηνάς, τα Βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus), οι Γαλαζοκότσυφες (Monticola solitarius), τα Σταβλοχελίδονα (Hirundo rustica) και οι Σταχτάρες (Apus apus και Apus melba), που τείνουν να εξαφανιστούν, κ.ά.
Η περιοχή της Ακρόπολης είναι επίσης πλούσια σε ασπόνδυλα (έντομα και πεταλούδες).
Στο χώρο υπάρχουν ακόμη Χερσοχελώνες, Πρασινόσαυρες, το Κροκοδειλάκι (Agama stellio) και σπάνια κάνει την εμφάνισή της η Δενδρογαλιά. Μέσα στα σπήλαια που υπάρχουν στο βράχο της Ακρόπολης, βρίσκουν επίσης καταφύγιο και οι Μικρονυχτερίδες (Pipistrellus pipistrellus).