Ιστορικά, η πλειοψηφία των παραγόντων που προκαλούσαν στρες στον άνθρωπο (επικίνδυνοι θηρευτές, άγρια ζώα κλπ) απαιτούσαν τις κατάλληλες σωματικές αντιδράσεις για να διατηρηθεί ο οργανισμός σε εγρήγορση, προκειμένου να διαφύγει τον κίνδυνο.
Όταν είναι σε κατάσταση στρες, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα παίρνει τον έλεγχο του σώματος και το βοηθάει να αντιμετωπίσει την πηγή του προβλήματος. Το αντίθετο του συμπαθητικού νευρικού συστήματος είναι το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο έχει τον έλεγχο σε κατάσταση χαλάρωσης. Και τα δύο είναι μέρος του αυτόνομου νευρικού συστήματος, το οποίο ελέγχει τις ακούσιες ενέργειές μας.
Από τη στιγμή το σώμα μας εντοπίσει μια απειλή, προετοιμάζεται για "πόλεμο": οι μυς είναι τεταμένοι, η καρδιά αρχίζει να χτυπάει πιο γρήγορα και το αίμα συγκεντρώνεται στα όργανα που απαιτούνται για την "μάχη".
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι, ενώ μόλις πριν από μερικές εκατοντάδες χρόνια οι στρεσογόνοι παράγοντες στην ζωή μας ήταν κυρίως φυσικού χαρακτήρα, σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία του στρες είναι ψυχολογικού χαρακτήρα (εργασιακά, οικονομικά, οικογενειακά προβλήματα κλπ). Αλλά τα σώματά μας έχουν ακόμη μείνει σε ρυθμούς... Νεάντερνταλ. Και αυτό σημαίνει ότι η αντίδραση στο στρες εξακολουθεί να είναι φυσικού χαρακτήρα.
Οι δρ Amit Sood, διευθυντής στο τμήμα Complementary and Integrative Medicine της κλινικής Mayo και ο δρ David Spiegel, διευθυντής του Κέντρου Στρες και Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Στάνφορντ, εξηγούν τι ακριβώς συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν είμαστε σε κατάσταση στρες:
Επινεφρίδιοι αδένες
Μόλις η αμυγδαλή στον εγκέφαλο εντοπίσει την "απειλή" (δηλαδή αναγνωρίσει τον στρεσογόνο παράγοντα), ενεργοποιεί ένα άλλο μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος, ο οποίος με τη σειρά του απελευθερώνει χημικές ουσίες που κάνουν την υπόφυση -έναν μικρό αδένα κοντά στον εγκέφαλο- να αντιδράσει. Η υπόφυσ, στη συνέχεια δίνει εντολή στα επινεφρίδια, που βρίσκονται πάνω από τα νεφρά, να εκκρίνουν στεροειδείς ουσίες (συμπεριλαμβανομένης της κορτιζόλης, της "ορμόνης του στρες") και αδρεναλίνη για να τροφοδοτηθεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και να κινητοποιήσει τα σάκχαρα από τα διάφορα μέρη του σώματος, ώστε να δώσουν περισσότερη ενέργεια στο σώμα.
Συκώτι
Η κορτιζόλη απελευθερώνεται από τους επινεφρίδιους αδένες κυρίως για να αυξήσει τα επίπεδα της γλυκόζης και να γεμίσει άμεσα με ενέργεια το σώμα. Η γλυκόζη εκκρίνεται από το ήπαρ.
Πνεύμονες
Το σώμα χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο για να αντιμετωπίσει τον "κίνδυνο", και αυτό μπορεί να σας κάνει να αρχίσετε να αναπνέετε πιο γρήγορα. Και προκειμένου να αναπνεύσετε πιο γρήγορα, παίρνετε ρηχές, κοντές ανάσες. Προτού να το καταλάβετε, έχετε δυσκολία στην αναπνοή και, σε σοβαρές περιπτώσεις, ίσως ακόμη και δύσπνοια. Το άγχος αυξάνει επίσης τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος.
Δέρμα
Καθώς ο οργανισμός ξεκινάει την "μάχη" με την στρεσογόνο αιτία η ροή του αίματος καθοδηγείται προς τους μυς και φεύγει από το δέρμα. Αυτή η ανακατανομή της ροής του αίματος, ανάλογα με το άτομο, μπορεί είτε να σας κάνει να φαίνεστε πιο χλωμοί ή πιο "κοκκινωποί" (το αυτόνομο νευρικό σύστημα μπορεί να ελέγξει το μέγεθος των μικρών αρτηριών στο δέρμα, προκαλώντας κοκκίνισμα). Αυτή η αντίδραση είναι χρήσιμη -ειδικά όταν παλαιότερα το σώμα την είχε πραγματική ανάγκη- αλλά όταν αυτό συμβαίνει εξαιτίας ενός μικρού στρεσογόνου παράγοντα, μπορεί πραγματικά να κάνει το δέρμα να "γεράσει" γρηγορότερα.
Μπορεί επίσης να αρχίσει εφίδρωση, καθώς το σώμα σας θέλει να δροσιστείτε σε περίπτωση που χρειαστεί να αρχίσετε να τρέχετε (για να ξεφύγετε από τον "κίνδυνο"). Επίσης, το στρες μπορεί να επιδεινώσει ορισμένες παθήσεις του δέρματος, όπως η ψωρίαση ή τα εξανθήματα. Και η κορτιζόλη, η ορμόνη του στρες, αυξάνει την παραγωγή σμήγματος και μπορεί να προκαλέσει έξαρση της ακμής. Σε κάποιους ανθρώπους, το στρες προκαλεί απελευθέρωση ισταμίνης στο σώμα, η οποία μπορεί στη συνέχεια να προκαλέσει μία φλεγμονώδη αντίδραση που εκδηλώνεται με τη μορφή εξανθημάτων.
Εντερικό σύστημα
Τα έντερα είναι σαν ένας δεύτερος εγκέφαλος, γεμάτα με νευρικά κύτταρα. Σε στιγμές μεγάλου στρες, η γαστρεντερική λειτουργία μειώνεται, έτσι ώστε η ενέργεια του σώματος να εστιαστεί στην αντιμετώπιση του "κινδύνου". Αυτό καθυστερεί την πέψη των τροφών, το οποίο σημαίνει ότι το σώμα δεν επεξεργάζεται σωστά το φαγητό, γεγονός που απορυθμίζει τη δραστηριότητα του εντέρου σας. Και όταν οι άνθρωποι έχουν χρόνιο στρες, μπορεί να επηρεάσουν την κινητικότητα του γαστρεντερικού συστήματος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα, διάρροια, δυσπεψία, παλινδρόμηση ή φούσκωμα.
Αύξηση σωματικού βάρους
Υπάρχουν πολλοί περίπλοκοι παράγοντες που μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε έντονη πείνα κατά περιόδους αυξημένου στρες. Μεταξύ αυτών, είναι η επιθυμία για σοκολάτα ή υδατάνθρακες, τα οποία θα προκαλέσουν την απελευθέρωση σεροτονίνης, μιας ουσίας που βελτιώνει άμεσα την ψυχική διάθεση του ατόμου. Επίσης, τα αυξημένα επίπεδα της ορμόνης του στρες (κορτιζόλης) έχουν συνδεθεί με την μεγαλύτερη αποθήκευση κοιλιακού λίπους.
Καρδιά
Με την ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, η καρδιά αρχίζει να αντλεί το αίμα πιο γρήγορα στο υπόλοιπο σώμα. Αρχικά οι αλλαγές είναι λειτουργικές και αναστρέψιμες. Αλλά το χρόνιο στρες φέρνει αλλαγές που είναι διαρθρωτικές και μη αναστρέψιμες. Αν έχετε χρόνιο στρες, το σώμα σας αρχίσει να νομίζει ότι πρέπει να διατηρεί συνεχώς σε υψηλά επίπεδα την πίεση του αίματος και οι μυς της καρδιάς μπορεί να αυξηθούν με άσχημα αποτελέσματα. Το χρόνιο στρες έχει συνδεθεί με τον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ανοσοποιητικό σύστημα
Επειδή το σώμα στέλνει "πόρους" (ενέργεια, αίμα κλπ) στα συστήματα που απαιτούνται για την άμεση επιβίωση (σε κατάσταση στρες), το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να χάσει την ισχύ του προσωρινά. Και αυτό όχι μόνο σας κάνει να ευπαθείς σε ιούς, αλλά μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει υφιστάμενους ιούς που βρίσκονται σε κατάσταση "αδράνειας". Το στρες μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή, η οποία με τη σειρά της επιδεινώνει ασθενικές καταστάσεις, όπως το άσθμα, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αυτή η φλεγμονώδης αντίδραση σημαίνει επίσης ότι το σώμα είναι λιγότερο ικανό να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις, καθιστώντας τα συμπτώματα χειρότερα.
Λίμπιντο
Η αντίδραση στο στρες είναι φυσικού χαρακτήρα, και όταν είμαστε στρεσαρισμένοι, το σεξ είναι η λιγότερο σημαντική προτεραιότητα του οργανισμού. Το στρες ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα (αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης), ενώ καταστέλλει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα που εμπλέκεται στη σεξουαλική διέγερση.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου