Μικρή ιστορία της ΤΟΞΟΒΟΛΙΑΣ

Εκφράζοντας, κυρίως, την π ο λ ε μ ό χ α ρ η αλλά και την, προς επιβίωση, ‘θηρευτική’ διάθεση του Κρο Μανιόν, η Τοξοβολία εμφανίζεται 40.000 χρόνια πριν, αναθέτοντας τον ρόλο του ιστορικού «αναδόχου» στον πρωτόγονο αυτό προπάτορα.
Πρώτη επινόηση προς κάλυψη της ανάγκης για ένα εκηβόλο ό π λ ο προς διεκπεραίωση των
Πολέμων, η Τοξοβολία αποτελεί τον μακρυνό προπομπό της εκηβόλου οπλικής τεχνολογίας η
οποία έμελλε να ανακτήσει τον μακραίωνα χαμένο της χρόνο, για να εκτοξευθεί γεωμετρικά σε ύψη
τελειώσεως μόλις στον 20ό αιώνα!

Τα πρώτα ιστορικώς τεκμαρτά τόξα ανάγονται στην στ΄ χιλιετία π.Χ., ενώ, στους Μεσογειακούς
λαούς πρωτοεντοπίζονται αρχικά στους Αιγυπτίους κατά την ‘ανατολή’ της Α΄Δυναστείας ( 5000 π.
Χ. ) και ανάλογα προς τα Φαραωνικά τόξα των Θηβαϊκών γλυπτών είναι και τα τόξα του
Κρητομυκηναϊκού Πολιτισμού ( β΄ χιλιετία π.Χ. )
Εκείνο το οποίο τελικά επικράτησε ως πλέον ισχυρό ήταν το Σκυθικό τόξο που εισήχθη στις
κοιλάδες του Νείλου και του Ευφράτη από τους Ασσυρίους, Σκύθες και Χετταίους κατακτητές.
Το τόξο αυτό απετέλεσε το κύριο όπλο των Σκυθοπερσικών λαών με δίπηχες μήκος και τριπήχη
βέλη.
Γενικά, στο τόξο διέπρεψαν οι Ασιάτες και κυρίως οι Σκύθες και οι Πάρθοι ενώ, κατά την ακμή
της Ελλάδος, τόξα έφεραν οι ‘ψιλοί’ στρατιώτες ( Ξεν. Ανάβ. Α. 2,9 ). Οι Κρήτες υπήρξαν ικανοί
μισθοφόροι τοξότες άλλοτε υπηρετούντες στις τάξεις των Ελληνικών στρατών κι άλλοτε στις τάξεις
των στρατών των συμμάχων των Ρωμαίων ( Ξεν. Ανάβ. Α. 2,9 και Liv. Xiii.35 ).

To Σκυθικό τόξο ήταν συμπαγές, ημικυκλικό.
Το Ελληνικό τόξο ( ο “βιός”, κατά τον Όμηρο ) απετελείτο από δύο ακραία καμπύλα μέρη
(‘κέρατα’) τα οποία συνέδεε ένα κεντρικό ( “πήχυς” ) το οποίο αποτελούσε και την λαβή ( Ομ. Ιλ. Δ,
105-126 ). Η χορδή του κατεσκευάζετο από νεύρο ή ιμάντα βοδινό ( “νευρά βοεία” ) η οποία στο
μεν ένα άκρο της ήταν σταθερά στερεωμένη ενώ στο άλλο, όποτε επρόκειτο να τοξευθεί βέλος,
στερεώνονταν σε ένα είδος αγκίστρου ( “κορώνη” ή “χρυσέη” όπως ο Όμηρος την αναφέρει
ποιητικά ). Το βέλος ( “οϊστός” ή “ιός” ) απετελείτο ( βλ. Ησιοδ. Ασπ. 130-135 ) από την “αιχμή”,
τον “ξυστό”, την “πτέρυγα” και την "γλυφίδα", διαθέτοντας μέσο συνολικό μήκος 50 έως 60
εκατοστομέτρων. Η αιχμή ( “άρδις”, Ηροδ. Α 215, Δ 81 ) ήταν χάλκινη ( “χαλκήρη” την αποκαλεί ο
Όμηρος στην Ιλιάδα, Ε 662 ) ενώ κάποιες αιχμές, μάλλον Περσικές, βρέθηκαν να είναι
κατασκευασμένες από κατάλληλα διαμορφωμένο αιχμηρό λίθο. Η συνήθεια της “βαφής” των
αιχμών με δηλητήριο εθεωρείτο ως βάρβαρο έθος αν και ο Οδυσσέας πηγαίνει στους
Θεσπρωτούς για να προμηθευθεί αυτό το “ανδροφόνο φάρμακο” ( Ομήρου Οδύσσεια Α 261-263)
Ο ξυστός ( κορμός ) του βέλους ήταν ξύλινος ή καλάμινος, λεπτός και λείος. Ξυστοί που
βρέθηκαν σε Αιγυπτιακούς τάφους είχαν μήκος 22-34΄΄. Η πτέρυγα ενός Ελληνικού βέλους ήταν
κατασκευασμένη από φτερά μαύρου αετού ( όπως στην περίπτωση των βελών του Ηρακλέους,
Ησίοδ. Ασπ. 130 ). Η "γλυφίς" ήταν η απόληξη του ξυστού στην οποία εισήρχετο η νευρά του
τόξου. Τα αρχαία βέλη δεν διέθεταν το επιπρόσθετο πυθμένιο που διαθέτουν τα σύγχρονα βέλη
και το σημείο εγκαθιδρίσεως της νευράς δεν ήταν παρά η ίδια η βάση του κορμού του βέλους
ανάλογα διασκευασμένη. Σε πολιορκίες ή ναυμαχίες συχνά ετοξεύοντο βέλη πυρφόρα ( Δίων.
Κάσς. Ν 34 ) προς μετάδοση εμπρηστικού αποτελέσματος. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του
Ιστορικού Αρριανού ( Αλεξ. Ανάβ. 18/6, 21/3 κ.α.) περί της αντιμετωπίσεως των ανδρών του
Μεγάλου Αλεξάνδρου από Ασιάτες τοξότες με βέλη “πυρφόρα”.

Όταν το τόξο δεν εχρησιμοποιείτο εφέρετο σε τοξοθήκη η οποία ωνομάζετο “γορητός” ( Ομ. Οδ. Φ
54 ) συνώνυμον της “φαρέτρας” όπου εφυλάσσοντο τα βέλη. Τέτοιες τοξοθήκες αναπαριστώνται
στα γλυπτά της Περσεπόλεως με εξαιρετική λεπτομέρεια. Έναν τέτοιο ‘γορυτό’ βλέπουμε ανάγλυφο
και στο Μουσείο Pio-Clementino. Η φαρέτρα ήταν μία σκύτινη θήκη στην οποία εφυλάσσοντο
μόνον βέλη, συνήθως 10-15. Οι Έλληνες την κρεμούσαν στην πλάτη με το στόμιό της προς τον
δεξιό ώμο μέσω ενός ιμάντα τον οποίο καλούσαν “τελαμώνα”, ενώ, οι βάρβαροι την κρεμούσαν
στην ζώνη προς την αριστερή οσφύ ( Ηρδ. Β 141, Ζ 61 ). Συχνά η φαρέτρα έκλεινε με σκέπασμα (
“πώμα”, Ομ. Ιλ. Δ 116, Οδ. Θ 3,14 ) και κάποιες από αυτές άνοιγαν και από τα δύο άκρα τους (
“αμφηρεφείς” ). Επίσης, μία άλλη λύση ταυτοχρόνου φυλάξεως του τόξου και των βελών έδινε το
“τοξοφάρετρον” ( Μαυρικ. Στρατ. 1,2 ).

Σε ό,τι αφορά στην στάση τοξεύσεως μας δίνει πληροφορίες απότμημα γλυπτού από το
σύμπλεγμα του Ναού της Αίγινας το οποίο φυλάσσεται στο Μόναχο. Η στάση αυτή, ημιγονυπετής,
υπαγορεύονταν από τις ανάγκες προφυλάξεως του βάλλοντος και τον περιορισμό της εκθέσεώς
του στις εχθρικές βολές.

Ο επικός Όμηρος χρησιμοποιεί για το τόξο τα επίθετα “καμπύλον” ( Ιλ. Γ 17 ), “κυκλοτερές” ( Ιλ. Δ
124 ), “αγγύλον” ( Ιλ. Ε 209 ), “παλίντονον” ( Ιλ.Θ 266 ), ενώ την προετοιμασία για βολή την εκφράζει
ως “τόξου πήχυν ανέλκειν” ( ΙΛ. Λ 375 ) και “τανυομένης της νευράς συνεκάμπτετο το τόξον εις
σχήμα ημικυκλίου” ( Iλ. Δ 123-124 ). Επίσης, το τέντωμα της χορδής το εξέφραζε ως “τόξα
τιταίνειν” ( Ιλ. Ε 97 και Θ 266 ) αλλά και “τόξον έλκειν” ( Ιλ. Λ 582 ) και “ανέλκειν” ( Ιλ. 375 και Ν 583)Γενικά, η ηρωϊκή περί το “μάχεσθαι” αντίληψη των Ελλήνων είχε “υπερ-μεγεθύνει”, πρωτίστως, την
ανάπτυξη της μάχης σώμα προς σώμα και δευτερευόντως εκείνη των βραχέων αγχεμάχων όπλων
( ξίφους και λόγχης ). Η γενναία προσκόλλησή τους στο ιδανικό της Ευψυχίας του Πολεμιστού
παρέβλεψε μέχρι περιφρονήσεως την υιοθέτηση της ευρείας χρήσεως των εκηβόλων όπλων με
μόνη εξαίρεση, και όχι τυχαία, το ακόντιο: τούτο, διότι η χρήση του ακοντίου υπαγόρευε εκείνη
την στάση του Ακοντιστού ο οποίος αναγκαστικά επολέμα ο ρ θ ό ς και α κ ά λ υ π τ ο ς ενώπιον
του αντιπάλου ενώ οι Τοξότες μπορούσαν να βάλλουν η μ ι γ ο ν υ π ε τ ε ί ς καλυπτόμενοι π ί σ
ω από τοξοβλητικές θυρίδες και προστατευτικά προκαλύμματα. Για τον παραπάνω λόγο η
Τοξοβολία ( “Τοξική” ) ουδέποτε εισήχθη στα Γυμνάσια, στις Παλαίστρες και στα Στάδια παρά την
περί του αντιθέτου εισήγηση του, οξυδερκούς και εξαιρετικώς παιδαγωγικού, Πλάτωνος:
Το δ’ εξής τούτοις, οικοδομίαι μεν είρηται γυμνασίων άμα και διδασκαλείων κοινών τριχής
κατά μέσην την πόλιν, έξωθεν δε ίππων αυ τριχή περί το άστυ γυμνάσιά τε και ευρυχώρια,
τοξικής τε και των άλλων ακροβολισμών ένεκα διακεκοσμημένα, μαθήσεώς τε άμα και
μελέτης των νέων. ( Νόμοι 7, 804 )

Εξ’ άλλου, είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο Ίφιτος, ο γιός του Ευρύτου, επανίδρυσε τους
περιοδικούς Ολυμπιακούς Αγώνες δ ε ν συμπεριέλαβε ως αγώνισμα την Τοξοβολία η οποία
ουδέποτε κατέστη αμιγώς Ελληνικό Άθλημα.
Σε επίταση της ηρωϊκής περί “ευψυχίας” αντιλήψεως των Ελλήνων, η νικηφόρα έκβαση των
Μηδικών πολέμων δικαίωσε την επ΄αυτής ιδεολογική εμμονή τους μέχρι σημείου να καυχώνται για
την προσήλωσή τους στο ιδανικό της γενναιότητος που ήθελε τον Πολεμιστή να μάχεται τον
αντίπαλο εκ του συστάδην ορθός και ακάλυπτος.Οι Έλληνες χρησιμοποιώντας τα αγχέμαχα όπλα
τους και κατισχύοντας επι του αντιπάλου ο οποίος εχρησιμοποίησε, κατά κανόνα, εκηβόλα τόξα,
τότε ανέλαβαν το δικαίωμα να κομπάζουν με μία φράση που καθιέρωσαν ώστε να καταδείξουν και
να καταστήσουν διακριτές δύο αντιθετικές 'θεάσεις' Πολέμου που αναμετρήθηκαν: «Δόρατος
Ισχύς και Τόξου Ρύμα » ( Αισχ. Πέρσες 147 ).
Παρά ταύτα, η Τοξοβολία αναφέρεται συχνά στα αρχαία Ελληνικά κείμενα και πολλοί επιδέξιοι
Τοξοβόλοι κατονομάζονται στο πέρασμα της Ελληνικής Ιστορίας.
Πρώτος Τοξοβόλος και μάλιστα από την τάξη των Θεών, ο Απόλλων ο οποίος δεν δίστασε να
θανατώσει τον πρώτο ...Τοξοβόλο από την τάξη των θνητών, τον Εύρυτο, βασιλέα της Οιχαλίας ή
Αχαίας με αφορμή τον ανταγωνισμό στην ...Τοξοβολία!
Από τους ημιθέους, ο Ηρακλής πραγμάτωσε τον έναν από τους δώδεκα άθλους του χάρη στην
Τοξοβολία: χρησιμοποιώντας εύστοχα και γρήγορα το τόξο του εξόντωσε τα σμήνη των
Στυμφαλίδων ορνίθων που κατέτρωγαν τα σπαρτά στις όχθες της Αργοκορινθιακής λίμνης
Στυμφαλίας.
Μέγας δάσκαλος της Τοξοβολίας υπήρξε ο σοφός Κένταυρος Χείρων στον οποίο θα μπορούσε να
‘πιστωθεί’ η μυθική ‘πατρότητα’ της, παρ’ Έλλησι, Έφιππης Τοξοβολίας. Στο μυθικό του
πρόσωπο ταυτίζονται τα τέσσερα χαρακτηριστικά-συνιστώσες του Αθλήματος: το Πνεύμα, η
Ρώμη, η Ιππική και η Τοξευτική.
Από τις θήλεις, η Θεά Άρτεμις εμφανίζεται ως Τοξότις ενώ γνωστή για την τοξευτική της δεινότητα
παραμένει και η ηρωϊδα Αταλάντη, κόρη του Ιάσου, η οποία συμμετέσχε στο κυνήγι του
Καλυδωνίου κάπρου τον οποίο σκότωσε μεν ο Μελέαγρος αφού, όμως, προηγουμένως εκείνη
επλήγωσε με το βέλος της.
Ο Όμηρος αναφέρεται κι αυτός σε Τοξότες και σε Τοξοβολία. Από τους Τρώες, ως Τοξότης
αναφέρεται ο Έλενος, ένας από τους πενήντα γιούς του Πριάμου καθώς και ο αρχηγός των Ιδαίων
ο Πάνδαρος. Από τους Έλληνες αναφέρονται οι Κρήτες υπό τον Μηριόνη, οι Λοκροί υπό τον
Τεύκρο του Οιλέως και οι Νοτιοθεσσαλοί υπό τον Φιλοκτήτη. Τέλος, ως Τοξότης αναφέρεται ο
Οδυσσέας. Επίσης, δύο αναφορές Τοξοβολίας γίνονται στα Ομηρικά έπη, η μία στην Ιλιάδα ( Ψ
859-883 ) όταν ο Αχιλλέας ωργάνωσε αγώνες στην μνήμη του φίλου του Πατρόκλου ( με νικητή τον
Μηριόνη επί του Τεύκρου ) και η άλλη στην Οδύσσεια ( φ 72-423 ) όταν ο Οδυσσέας αντιμετώπισε
τους μνηστήρες της Πηνελόπης επιστρέφοντας στο σπίτι του.
Στην Αθήνα, γνωστοί ως φέροντες τόξο ήσαν οι “Δημόσιοι” ( ή, “Δημόκοινοι” ) δηλαδή,
αιχμαλωτισμένοι βάρβαροι οι οποίοι, αφού εξανθρωπίζονταν κι εκπαιδεύονταν ‘δημοσία δαπάνη’,
τους ανετίθετο ο ρόλος του ‘αστυνομικού’ ο οποίος εθεωρείτο ευτελής και προοριζόμενος για
κατώτερους πολίτες-‘δούλους’ ( Schneider, εις Ξενοφ. Απομν. Γ 6 παρ. 1, Πλάτ. Πρωτ. 319 και
σημ. ώδε του Heindorf, Αριστοφ. Αχαρν. 54 και Σχολ .). Λόγω του ότι ήσαν επιφορτισμένοι με την
εκτέλεση σωματικών ποινών και βασάνων ( “ο των ένδεκα υπηρέτης”, Πλάτ. Φαίδ. 116Β )
απεκαλούντο και “Δήμιοι” αλλά και “Σπευσίνειοι” ( από τον διοργανωτή του σώματος, Πολυδ. Η
131,132, Φώτιος “Τοξόται” ) ή και “Σκύθες” λόγω της καταγωγής τους. Προερχόμενοι εξ
αιχμαλωσίας από την μάχη της Σαλαμίνoς, οι Δημόσιοι ήσαν αρχικά 300, κατόπιν δε ανήλθαν σε
1200 και οι επικεφαλής τους ωνομάζοντο “Τόξαρχοι” .
Εκτός των Δημοσίων, στην Αθήνα ωργανώθηκε και το σώμα των “Αστικών Τοξοτών” αποτελούμενο
από 10 εξ εκάστης Φυλής, από τα μέσα δε του 5ου π.Χ. αιώνος ο αριθμός ανήρχετο σε 100
(δηλαδή, το 1/10 των Οπλιτών) συντεταγμένους σε 4 Ταξιαρχίες και φέροντες Σκυθική περιβολή.
Το σώμα αυτό κατόπιν ενισχύθηκε με ξένους Τοξότες, Ροδίους, Σικελούς, Αιτωλούς και, κυρίως,
Σκύθες και Κρήτες. Τέλος, Τοξότες χρησιμοποίησε ο Φίλιππος της Μακεδονίας, ο Μέγας
Αλέξανδρος κι ο Πύρρος της Ηπείρου.

Στους Ρωμαίους το τόξο διεδόθη από τους Ετρούσκους και Τοσκανούς χρησιμοποιήθηκε δε
από τον Β΄Καρχηδονιακό πόλεμο. Ο Βιργίλιος αποδίδει την χρήση του τόξου ως κυρίου όπλου
στους Τυρρηνούς, ενώ, ο Σκιπίων ο Αφρικανός υπήρξε από τους πρώτους που εισήγαγαν στον
Ρωμαϊκό στρατό Τοξότες ( “Sagittarii” ). Ωργανωμένες κοόρτεις Τοξοτών εμφανίζονται στους
αυτοκρατορικούς χρόνους ενώ, πηγή στρατολογήσεως Τοξοτών για τον στρατό των Ρωμαίων
υπήρξε η Κρήτη, κυρίως, κατά τους μετα-διοκλητιανείους χρόνους.

Στον Δυτικό Κόσμο, χρήση του τόξου έκαναν οι Γαλάτες, οι Σκανδιναυοί και οι Ούννοι πολεμιστές,
ενώ οι Γότθοι, οι Γερμανοί και οι Φράγκοι έδειχναν να μην υπολογίζουν και πολύ σ΄αυτό! Από το
Νορμανδικό τόξο προήλθε και το “μακρύ” ( “Longbow” ) Αγγλικό τόξο. Μετά τις μάχες του Κρεσύ
και Πουατιέ, ο Κάρολος ΣΤ΄αναγκάσθηκε να ιδρύσει (1411) συντεχνίες Τοξοτών στις κύριες
πόλεις της Γαλλίας.

Οι Γάλλοι διετήρησαν τους Τοξότες μέχρι την εποχή του Λουδοβίκου ΙΒ΄, οι Άγγλοι μέχρι τα μέσα
του ΙΖ΄αιώνος, οι Ρώσσοι μέχρι το 1807 και οι Τούρκοι μέχρι την πολιορκία της Βούδας (1686).
-----------------------

ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ-ΠΑΤΡΑ έναρξη μαθημάτων-προπονήσεων ΔΩΡΕΑΝ!
Ο Α.Σ. ΓΛΑΥΚΟΣ ξεκινά πάλι για 13η χρονιά από Δευτέρα 8/9/2013 νέα σειρά μαθημάτων και προπονήσεων τόσο για τους παλιούς του αθλητές και αθλήτριες, όσο και για όσους νέους και νέες (από 9...-99 ετών) θέλουν να ασχοληθούν με το Ολυμπιακό άθλημα της ΤΟΞΟΒΟΛΙΑΣ.
Η παρακολούθηση των μαθημάτων, οι προπονήσεις και ο εξοπλισμός στον σύλλογό μας είναι ΔΩΡΕΑΝ!
Τα μαθήματα-προπονήσεις γίνονται κάθε Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή 18:00-21:00 στό ΠΑΜΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΠΑΤΡΩΝ (ΣΟΥΤΣΟΥ 1)
Ελάτε να γνωρίσετε το άθλημα και την φιλοσοφία του!
Πληροφορίες: κο Γιώργο τηλ. 6983523256
Για περισσότερα δες και: https://www.facebook.com/pages/Glafkos-archery-and-shooting-teem/289142267854194?ref=hl

 

Τι αποκαλύπτει η φωνή για την υγεία σας....

Σπανίως παρατηρούμε τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φωνή μας και ακόμη σπανιότερα ανησυχούμε γι' αυτές. Μια λοίμωξη ή η καταπόνηση της φωνής μπορεί να οδηγήσουν σε τέτοιου είδους αλλαγές, όμως υπάρχει περίπτωση να υποδεικνύουν και κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα υγείας.
Οι αλλαγές στον τόνο της φωνής συμβαίνουν όταν μεταβάλλεται το σχήμα των φωνητικών χορδών ή η απόσταση μεταξύ τους.

1. Τραχιά φωνή...
Μπορεί να υποδεικνύει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η παλινδρόμηση οξέων από το στομάχι στον οισοφάγο μπορεί να φτάσει στο λάρυγγα και το λαιμό. Ο ερεθισμός του λάρυγγα από τα οξέα κάνει τη φωνή πιο τραχιά, καθώς οι φωνητικές χορδές διογκώνονται και αλλοιώνονται οι φυσιολογικές δονήσεις που πραγματοποιούν.

2. Ένρινη φωνή
Είναι τυπικό σύμπτωμα του κρυολογήματος, όταν φράζει η ρινική κοιλότητα. Εάν όμως η φωνή είναι μόνιμα έτσι, μπορεί να είναι αποτέλεσμα χρόνιας ρινοκολπίτιδας, δηλαδή φλεγμονής των παραρινικών κόλπων λόγω λοίμωξης, αλλεργίας ή αντίδρασης του ανοσοποιητικού σε κάποιο περιβαλλοντικό ερέθισμα.

3. Βαθιά/μαλακή φωνή
Οι αλλαγές στη φωνή μπορεί επίσης να υποδεικνύουν δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Οι επακόλουθες διαταραχές στο ορμονικό μπορεί να επηρεάσουν τη φωνή, η οποία γίνεται συνήθως πιο βαθιά. Ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε εξασθένιση της φωνής ως προς την έντασή της.

4. Μονότονη φωνή
Η μειωμένη τονικότητα της φωνής αποτελεί συχνά ένδειξη του Πάρκινσον. Περίπου το 90% των ασθενών με Πάρκινσον εκδηλώνουν μεταβολές στη φωνή.

5. Βραχνή φωνή
Το σύμπτωμα είναι σύνηθες στην περίπτωση λαρυγγίτιδας και μπορεί να επιμείνει έως και μία εβδομάδα περισσότερο από τα υπόλοιπα συνοδά συμπτώματα. Ωστόσο, στα πρώτα στάδια του καρκίνου του λάρυγγα, ο καρκινικός όγκος μπορεί να επηρεάσει τη φυσιολογική λειτουργία των φωνητικών χορδών, με τη φωνή να γίνεται πιο τραχιά

Μαρία Ιωσηφίδου

 

 

10 σημαντικά αρχαιολογικά μουσεία σε νησιά

Οι συλλογές τους είναι ανεκτίμητες. Αν βρεθείτε σε κάποιο απο τα νησιά μας για τις φετινές διακοπές, αξίζει να προγραμματίσετε μια επίσκεψη στα αρχαιολογικά μουσεία.

Ο πολιτισμός και η ιστορία των νησιών μας ζωντανεύουν με μοναδικό τρόπο μέσα από τα μουσεία τους. Για όσους είστε ακόμα διακοπές, προγραμματίστε μια επίσκεψη.

Aρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι το μουσείο στο οποίο παρουσιάζεται σχεδόν στο σύνολό του ο μινωικός πολιτισμός. Είναι από τα μεγαλύτερα και πιο αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη[1]. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.
Η πρώτη αρχαιολογική συλλογή στο Ηράκλειο δημιουργήθηκε το 1883. Το 1900 στεγάσθηκε σε δύο δωμάτια στην αυλή της μητρόπολης του Αγίου Μηνά. Με την έναρξη μεγάλων ανασκαφών στη Κρήτη, περιέλαβε τα πρώτα σημαντικά ευρήματα, ενώ ταυτόχρονα παραχωρήθηκε στην Κρητική Πολιτεία.
Το 1904-1907 κατασκευάστηκε η πρώτη μουσειακή αίθουσα, ενώ το 1908 μετά τη προσθήκη δεύτερης αίθουσας μεταφέρθηκαν εκεί οι αρχαιότητες.
Το σημερινό κτίριο ξεκίνησε το 1937 σε σχέδια του Πάτροκλου Καραντινού.
Από το Νοέμβριο 2006 έως τις αρχές του 2014 το Μουσείο παρέμεινε κλειστό για το κοινό λόγω εργασιών ανακαίνισης στο εσωτερικό του. Μια μικρή προσωρινή έκθεση με τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου μπορούσε κανείς να δει στην ειδική αίθουσα που έχει διαμορφωθεί στη βορινή πλευρά του Μουσείου. Από τον Μάρτιο του 2014 το ανακαινισμένο μουσείο είναι πλέον πλήρως επισκέψιμο και πιο εντυπωσιακό από ποτέ.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πυθαγορείου Σάμου
Στεγάζεται στο ισόγειο του δημαρχιακού κτηρίου του Πυθαγορείου από την πρώτη εικοσαετία του 20ού αιώνα. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το κτήριο επισκευάστηκε και το 1993 έγιναν επεμβάσεις στην ανατολική όψη του. Στεγάζει συλλογή αρχαϊκών στηλών, πορτρέτα Ρωμαίων αυτοκρατόρων και κεραμική (9ος αι. π.Χ.-2ος αι. π.Χ.). Από τα πιο σημαντικά έργα που περιλαμβάνει η Αρχαιολογική Συλλογή Πυθαγορείου είναι το μαρμάρινο καθιστό άγαλμα του Αιάκη (γύρω στο 540 π.Χ.), που βρέθηκε στο Πυθαγόρειο και στην επιγραφή του οποίου αναφέρεται ότι αφιερώθηκε στην Ήρα από τον Αιάκη, πατέρα του Πολυκράτη, από τα κέρδη που είχε από την πειρατεία, καθώς και μεγάλη μαρμάρινη μνημειακή σαρκοφάγος (β’ μισό του 6ου αι. π.Χ.) στον τύπο ναόσχημου οικοδομήματος.

Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου είναι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία στη βόρεια Ελλάδα και το σημαντικότερο στην περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.
Η έκθεση του Μουσείου της Θάσου περιλαμβάνει 1700 αρχαιολογικά ευρήματα από τα ιστορικά έως και τα βυζαντινά χρόνια. Τα εκθέματα προέρχονται αποκλειστικά από το νησί της Θάσου και συγκεντρώθηκαν μετά από πολύχρονες έρευνες της γαλλικής αρχαιολογικής σχολής και της ελληνικής αρχαιολογικής υπηρεσίας. Από τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι ο εντυπωσιακός αρχαϊκός κούρος, εμβληματικό εύρημα της Θάσου, η σφίγγα wix, το ανάγλυφο με θεά σε κόγχη και η Αφροδίτη πάνω σε δελφίνι.
Στην αρχαιότητα η Θάσος αποτελούσε μία από τις δέκα μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις με ισχύ η οποία οφείλεται στον πλούτο του νησιού σε μάρμαρο, σε μέταλλα, στο χρυσό, την αλιεία καθώς επίσης και την εκμετάλλευση της γεωργικής της παραγωγής. Ανθρώπινη δραστηριότητα σημειώνεται στο νησί από τη Νεότερη Παλιολιθική Εποχή (20.000-10.000π.Χ). Οι πρώτοι άποικοι από την Πάρο έφτασαν στο νησί το 680 π.Χ..

Μουσείο Προϊστορικής Θήρας
Το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας είναι μοναδικό στο είδος του Περιφερειακό Μουσείο. Φιλοξενεί ευρήματα που προέρχονται από τις ανασκαφές της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στο Ακρωτήρι, από τις παλαιές ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στη θέση Ποταμός, από τις ανασκαφές της ΚΑ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων σε διάφορες θέσεις της Θήρας, από περισυλλογές και παραδόσεις. Με την έκθεση γίνεται μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η πορεία της Θήρας στους Προϊστορικούς χρόνους μέσω επιλεγμένων ευρημάτων από τις χιλιάδες που υπάρχουν στις αποθήκες, μια πορεία δυναμική και δημιουργική που κατέστησε το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων ένα από τα σπουδαιότερα αιγαιακά κέντρα κατά τον 18ο και 17ο αιώνα π.Χ.
Το Μουσείο μπορεί να θεωρηθεί ως προέκταση του αρχαιολογικού χώρου του Ακρωτηρίου, αφού στεγάζει τις τοιχογραφίες αλλά και τα κινητά ευρήματα του αστικού αυτού κέντρου στην περίοδο της μεγάλης ακμής του (17ος αι. π.Χ.). Παράλληλα φιλοξενεί ευρήματα από πολλές άλλες θέσεις της Θήρας που χρονολογούνται από την 5η χιλιετία π.Χ. (Νεώτερη Νεολιθική περίοδος) ως τον 17ο αι. π.Χ. και δείχνουν το πέρασμα των ποικίλων πολιτισμών από το Αιγαίο σε μια μακρά περίοδο της προϊστορίας. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι όλα τα εκθέματα είναι σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης.
Η μόνιμη έκθεση του μουσείου στεγάζεται στο δεύτερο όροφο του κτηρίου (τρίτη στάθμη), εμβαδού 600 τ.μ., ενώ ο πρώτος όροφος (δεύτερη στάθμη) στεγάζει περιοδικές εκθέσεις, που παρέχουν τη δυνατότητα να ανακυκλώνεται το πολυπληθές υλικό των αποθηκών που καταλαμβάνουν το ισόγειο του κτηρίου (πρώτη στάθμη).

Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου
Είναι ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία που αφορούν την ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Εδώ έχουν συγκεντρωθεί τα ευρήματα σχεδόν ενός αιώνα ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Τα πιο σημαντικά γλυπτά καλύπτουν μια περίοδο από την αρχαϊκή έως τη ρωμαϊκή εποχή. Από τις συλλογές ξεχωρίζουν οι Κούροι από ναξιώτικο μάρμαρο, οι Κόρες με τα αέρινα πεπλοφόρα ενδύματα, τα θαυμάσια γλυπτά από το ιερό του Δωδεκαθέου (Αρτεμις με λεοντή, Απόλλων Κιθαρωδός και άλλα), ένα εξαιρετικό σύμπλεγμα από το ναό των Αθηναίων που παριστάνει την αρπαγή της Αθηναίας Ωρείθυιας από τον βασιλιά της Θράκης Βορέα, κεφαλή Ερμού από την αγορά των Κομπεταλιαστών, πλήθος αγάλματα από το χώρο του Θεάτρου, μια εξαιρετική Αρτεμις που σκοτώνει ελάφι και άλλα πολλά.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην καθημερινή ζωή κατά τη διάρκεια της ακμής του νησιού (ελληνιστική εποχή) με την παρουσία πλήθος ευρημάτων όπως εργαλεία, οικιακά σκεύη, βάρη και ζυγαριές, ειδώλια και αγαλμάτια, κοσμήματα, σφραγίδες, πλήθος κεραμικά σε μεγάλη ποικιλία, σκύφους, λύχνους και άλλα. Ξεχωρίζουν τα εξαιρετικά διακοσμημένα αγγεία από τις Κυκλάδες, τη Ρόδο και την Ιωνία που αφιερώθηκαν στο ναό της Ηρας. Υπάρχουν, επίσης, αποτοιχισμένες τοιχογραφίες και εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα.
Τα ψηφιδωτά της Δήλου είναι το πιο σημαντικό σύνολο στον ελλαδικό χώρο από την περίοδο του 2ου-αρχές 1ου αι. π.Χ.

Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου
Ο περίπατος στη συνοικία του Ρωμέικου Γιαλού πέρα από την αναψυχή μας προσφέρει και τη δυνατότητα για πολιτιστικές αναζητήσεις.
Πρώτη στάση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λήμνου, όπου μάς περιμένει η ιστορία του νησιού. Μπροστά μας ένα θαυμάσιο ανακαινισμένο κτίριο, ισόγειο και όροφος, τριγυρισμένο από πράσινο. Είναι το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν το τουρκικό διοικητήριο την οθωμανική εποχή.
Το κτίριο και οι αρχαιολογικοί θησαυροί έχουν περάσει πολλές περιπέτειες ιδιαίτερα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές στην Ηφαιστία και το Καβείριο την περίοδο 1926 - 1936, που βρίσκονται σε σπίτια στο Κοντοπούλι και τα Καμίνια, μεταφέρονται από τους αρχαιολόγους της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών που κάνουν τις έρευνες συσκευασμένα σε κιβώτια στα υπόγεια του Γυμνασίου της Μύρινας. Αλλά κατά τη γερμανική κατοχή το Γυμνάσιο επιτάσσεται και τα αρχαία αφήνονται στην αυλή του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου τα αρχαιολογικά ευρήματα του νησιού μεταφέρονται για φύλαξη στο Μουσείο της Μυτιλήνης και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου στεγάζεται στο μεσαιωνικό γοτθικού ρυθμού με αναγεννησιακά στοιχεία κτήριο του Νοσοκομείου των Ιπποτών, οικοδόμημα που ξεκίνησε να κτίζει πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού κτηρίου το 1440 ο μεγάλος μάγιστρος Ντε Λαστίκ (De Lastic) και ολοκλήρωσε πενήντα χρόνια αργότερα ο μεγάλος μάγιστρος Ντ' Ομπισόν (D'Aubusson) (1489).
Στις συλλογές του μουσείου φιλοξενούνται ευρήματα ανασκαφών από την ιταλοκρατία και νεότερων ανασκαφών, στη Ρόδο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα από τη Μυκηναϊκή, τη Γεωμετρική, την Κλασική και την ελληνιστική περίοδο, ακόμα και μνημειακή γλυπτική της ρωμαϊκής περιόδου, που στοχεύουν στην ανάδειξη και την κατανόηση της αρχαίας ιστορίας της Ρόδου.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου εποπτεύεται από την ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Μήλου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Μήλου βρίσκεται στην Πλάκα και σίγουρα αξίζει να το επισκεφτείτε. Στεγάζεται σε ένα πανέμορφο νεοκλασικό κτίριο το οποίο σχεδίασε το 1870 ο γνωστός αρχιτέκτονας Ε. Τσίλλερ. Λειτουργεί ως μουσείο από το 1985.
Ένα από τα πιο γνωστά εκθέματα του μουσείου και από τα πιο γνωστά στον κόσμο είναι η Αφροδίτη της Μήλου που δεσπόζει στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου. Φυσικά το συγκεκριμένο άγαλμα είναι αντίγραφο του πρωτότυπου το οποίο βρίσκεται στο Λούβρο. Το άγαλμα είχε βρεθεί τυχαία το 1820 από ένα αγρότη της Μήλου σε μια τοποθεσία κοντά στην Πλάκα.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μήλου θα δείτε κυρίως εκθέματα από δύο περιόδους ακμής του νησιού. Η πρώτη είναι η προϊστορική περίοδος και η δεύτερη ξεκινά περίπου από το 1,000 π.Χ μέχρι της αρχές του πρώτου αιώνα μ.Χ.
Η προϊστορική συλλογή της Φυλακωπής σίγουρα θα σας ενυπωσιάσει. Θα θαυμάσετε την φιμισμένη «Κυρά της Φυλακωπής», ένα πήλινο γλυπτό γυναικείο ειδώλιο του 1,400 π.Χ. που βρέθηκε στο Μυκηναϊκό Ιερό και πολλά ειδώλια από τα Ιερά της Φυλακωπής IV.

Αρχαιολογικό Μουσείο Νισύρου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Νισύρου είναι ένα νέο σχετικά μουσείο και βρίσκεται σε κεντρικό δρόμο στην πρωτεύουσα του νησιού, το Μανδράκι. Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται κτίστηκε με δαπάνες των αδελφών Γιαννίδη και παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού το 2001. Προς το παρόν στο μουσείο δημιουργούνται εργασίες επέκτασης του υπόγειου χώρου και του ισογείου, ενώ προβλέπεται και η κατασκευή δύο στεγάστρων στον αύλειο χώρο του μουσείου για τα μαρμάρινα μέλη που εκτίθενται εκεί.
Εκτίθενται ευρήματα και φωτογραφίες από την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή Νίσυρο, από την προϊστορική εγκατάσταση στην ηφαιστειογενή νησίδα Γυαλί και από τη νεκρόπολη της αρχαίας πόλης.

Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου
Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου βρίσκεται στη χώρα, στην περιοχή του κάστρου. Στεγάζεται σε ένα διατηρητέο, βενετσιάνικο κτίριο, το οποίο χρονολογείται από τον 17ο αιώνα και προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονικής άποψης.
Στο μουσείο εκτίθενται αντικείμενα και έργα τέχνης, τα οποία ήρθαν στο φως μετά τις συνεχείς ανασκαφές που πραγματοποιούνται από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και έπειτα.  Τα ευρήματα χρονολογούνται από τα νεότερα νεολιθικά έως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια (5300 π.Χ. - 5ος αι. μ.Χ.).  Οι αρχαϊκοί, οι κλασσικοί και οι ελληνιστικοί χρόνοι αντιπροσωπεύονται από χαρακτηριστικά δείγματα κεραμικής και πήλινων ειδωλίων.Επιπλέον, στο μουσείο εκτίθενται κεραμικά και μια συλλογή γυάλινων αγγείων από τη ρωμαϊκή εποχή.
Οι ανασκαφές τα τελευταία 40 χρόνια έφεραν στο φως πλήθος αρχαιολογικών χώρων και ευρημάτων που εκτίθενται σε αυτό το μουσείο. Στις αρχαιολογικές συλλογές του Μουσείου Νάξου περιλαμβάνονται σημαντικότατα ευρήματα, ιδιαίτερα της πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3200 - 2300 π.Χ.) αλλά και από τις παλαιότερες φάσεις των ιστορικών χρόνων, πολλά από τα οποία είναι μοναδικά.
Πέρα από το εσωτερικό του μουσείου, ο επισκέπτης αξίζει να θαυμάσει το ψηφιδωτό  δάπεδο που βρίσκεται στην ταράτσα του κτιρίου και απεικονίζει γυναικεία μορφή να ιππεύει θαλάσσιο τέρας.

"Γιατί αυτός που είναι ενάρετος και συνετός υπομένει όλες τις μεταβολές της τύχης"

"Ως αυτάρκεια ορίζουμε εκείνο που από μόνο του καθιστά τη ζωή προτιμότερη και χωρίς να της λείπει τίποτα.
Έτσι θεωρούμε πως είναι και ηευδαιμονία∙ η οποία επιπλέον είναι προτιμότερη από κάθε τι άλλο, χωρίς να συμψηφίζεται με τίποτε∙ κι αν συμψηφιζόταν θα γινόταν ακόμη πιο προτιμητέα, έστω και με την προσθήκη ενός ελάχιστου αγαθού..
γιατί αυτό που τυχόν προστεθεί θα δώσει ένα πλεόνασμα καλού, και το περισσότερο καλό είναι πάντοτε προτιμότερο.
Η ευδαιμονία, λοιπόν, φαίνεται ότι είναι κάτι το ολοκληρωμένο και αύταρκες, και αποτελεί το σκοπό των πράξεων.
Ίσως, όμως, το να λέμε πως η ευδαιμονία είναι κάτι το άριστο μοιάζει κάπως τετριμμένο, κι είναι επιθυμητό να ειπωθεί κάτι πιο σαφές. Ίσως, λοιπόν, συμβεί αυτό, αν εξετάσουμε ποιο είναι το έργο του ανθρώπου.
......
Εάν οι πράξεις κυριαρχούν στη ζωή, όπως είπαμε, κανείς από τους ευτυχείς δε θα μπορούσε να γίνειδυστυχισμένος∙ γιατί ποτέ δε θα πράξει τα απεχθή και τα ευτελή.
Γιατί αυτός που είναι πραγματικά ενάρετος και συνετός, θεωρούμε ότι υπομένει όλες τις μεταβολές της τύχης με ευπρέπεια και στις εκάστοτε περιστάσεις πράττει πάντοτε το καλύτερο, όπως ακριβώς και ο καλός στρατηγός.
......
Κι είναι η ζωή τους ευχάριστη αφ’ εαυτής. Γιατί η ευχαρίστηση είναι ψυχική κατάσταση, και για τον καθένα ευχάριστο είναι αυτό για το οποίο λέμε ότι είναι φίλος..........

Στους περισσότερους οι ηδονές είναι σε σύγκρουση μεταξύ τους γιατί δεν είναι από τη φύση τους ευχάριστες, ενώ γι’ αυτούς που αγαπούν το καλό ηδονικά είναι αυτά που είναι από τη φύση τους ευχάριστα.
Τέτοιου είδους είναι οι ενάρετες πράξεις, ώστε αυτές είναι ευχάριστες και σ’ αυτούς, αλλά και καθ’ εαυτές.
Καθόλου, λοιπόν, δεν έχει ανάγκη περισσότερης ηδονής η ζωή τους, σαν κάτι το πρόσθετο, αλλά περιέχει την ηδονή μέσα της. "

τὸ δ᾽ αὔταρκες τίθεμεν ὃ μονούμενον αἱρετὸν ποιεῖ τὸν βίον καὶ μηδενὸς ἐνδεᾶ∙ τοιοῦτον δὲ τὴν εὐδαιμονίαν οἰόμεθα εἶναι∙ ἔτι δὲ πάντων αἱρετωτάτην μὴ συναριθμουμένην - συναριθμουμένην δὲ δῆλον ὡς αἱρετωτέραν μετὰ τοῦ ἐλαχίστου τῶν ἀγαθῶν∙ ὑπεροχὴ γὰρ ἀγαθῶν γίνεται τὸ προστιθέμενον, ἀγαθῶν δὲ τὸ μεῖζον αἱρετώτερον ἀεί. τέλειον δή τι φαίνεται καὶ αὔταρκες ἡ εὐδαιμονία, τῶν πρακτῶν οὖσα τέλος.
Ἀλλ᾽ ἴσως τὴν μὲν εὐδαιμονίαν τὸ ἄριστον λέγειν ὁμολογούμενόν τι φαίνεται, ποθεῖται δ᾽ ἐναργέστερον τί ἐστιν ἔτι λεχθῆναι. τάχα δὴ γένοιτ᾽ ἂν τοῦτ᾽, εἰ ληφθείη τὸ ἔργον τοῦ ἀνθρώπου. [20.1097 b14-17, 20-25]
.........
Εἰ δ᾽ εἰσὶν αἱ ἐνέργειαι κύριαι τῆς ζωῆς, καθάπερ εἴπομεν, οὐδεὶς ἂν γένοιτο τῶν μακαρίων ἄθλιος∙ οὐδέποτε γὰρ πράξει τὰ μισητὰ καὶ τὰ φαῦλα. τὸν γὰρ ὡς ἀληθῶς ἀγαθὸν καὶ ἔμφρονα πάσας οἰόμεθα τὰς τύχας εὐσχημόνως φέρειν καὶ ἐκ τῶν ὑπαρχόντων ἀεὶ τὰ κάλλιστα πράττειν, καθάπερ καὶ στρατηγὸν ἀγαθὸν. [1100 b37-1101a42]
........
Ἔστι δὲ καὶ ὁ βίος αὐτῶν καθ᾽ αὑτὸν ἡδύς. τὸ μὲν γὰρ ἥδεσθαι τῶν ψυχικῶν, ἑκάστῳ δ᾽ ἐστὶν ἡδὺ πρὸς ὃ λέγεται φιλοτοιοῦτος. [21.1099 a7-9]
.......
Τοῖς μὲν οὖν πολλοῖς τὰ ἡδέα μάχεται διὰ τὸ μὴ φύσει τοιαῦτ᾽ εἶναι, τοῖς δὲ φιλοκάλοις ἐστὶν ἡδέα τὰ φύσει ἡδέα∙ τοιαῦται δ᾽ αἱ κατ᾽ ἀρετὴν πράξεις, ὥστε καὶ τούτοις εἰσὶν ἡδεῖαι καὶ καθ᾽ αὑτάς. οὐδὲν δὴ προσδεῖται τῆς ἡδονῆς ὁ βίος αὐτῶν ὥσπερ περιάπτου τινός, ἀλλ᾽ ἔχει τὴν ἡδονὴν ἐν ἑαυτῷ. [22.1099 a11-16]

ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΥΝ ΔΙΑΛΟΓΟ ΤΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΟΓΕΝΗ‏

Όποιον και να ρωτήσεις, τι είπε ο Διογένης στον Αλέξανδρο, θα σου απαντήσει εκείνο το χιλιοειπωμένο «μη μου κρύβεις τον ήλιο» ή «μη μου στερείς αυτό που δεν μπορείς να μου χαρίσεις».
Οι νεοέλληνες ειδικοί κατά έναν περίεργο τρόπο, σταματούν εδώ χωρίς να επεκτείνονται στην υπόλοιπη συζήτηση του Αλεξάνδρου με τον Διογένη,
η οποία είναι πραγματική διάλεξη πολιτικής κοινωνιολογίας. Ο Διογένης συμφωνεί με την Σωκρατική αντίληψη περί γνώσεως. Δηλαδή δεν μπορεί να ασχοληθεί κάποιος επιτυχώς και επωφελώς με κάτι αν το αγνοεί.

Νομίζεις λέει στον Μέγα Αλέξανδρο πως είναι ηνίοχος εκείνος που δεν μπορεί να κρατήσει τα ηνία; Ή εκείνος που δεν ξέρει να κυβερνήσει είναι κυβερνήτης; Ο Αλέξανδρος τότε, ανήσυχος μήπως θεωρηθεί ότι δεν γνωρίζει να βασιλεύει, ρωτά πολύ εύστοχα: Ποιος διδάσκει την βασιλική τέχνη που πρέπει να μεταβεί κανείς για να την μάθει;
Στο ερώτημα ο Διογένης απαντά, πως η μόρφωση είναι δυο ειδών. Εκείνη που διαθέτει ο άνθρωπος από την φύση, την «θεία», και εκείνη που αποκτά από τους ανθρώπους την «ανθρώπινη». Δηλαδή η έμφυτη και η επίκτητη. Για να γίνει όμως κάποιος σωστά μορφωμένος, είναι απαραίτητο να προστεθεί η ανθρώπινη στην θεια. Δηλαδή ο κυβερνήτης ο βασιλεύς ο ιατρός πρέπει να έχει το ταλέντο, την έμφυτο κλίση να κυβερνήσει να βασιλεύει να ιατρεύει κλπ. Η άποψη αυτή του Διογένους επικρατεί σήμερα στην παιδαγωγική επιστήμη και αποτελεί την βάση του επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο Διογένης βεβαιώνει τον Αλέξανδρο, ότι όποιος έχει την θεϊκή-έμφυτη μόρφωση, εύκολα αποκτά και την άλλη, την ανθρώπινη, αφού ακούσει λίγα και λίγες φορές. Απορίας άξιο είναι, γιατί περιορίζουν τον Διογένη στα αστεία και στα πειράγματά του και «αγνοούν» την προσφορά του στην επιστήμη της πολιτικής κοινωνιολογίας. Άλλωστε δεν είπε τυχαία στο τέλος την κουβέντα ο Αλέξανδρος, πως, «Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος θα ήθελα να ήμουν Διογένης».

Ολοκληρώνοντας τον διάλογό του ο Διογένης, με τον Μέγιστο της οικούμενης, λέει: «Ακόμη κι αν κατακτήσεις όλον τον κόσμο, ακόμη κι αν περάσεις τις ηράκλειες στήλες και κατακτήσεις την μεγάλη ήπειρο που βρίσκεται πέρα από τον μεγάλο ωκεανό που είναι μεγαλύτερη από την Ασία, δεν θα είσαι μεγάλος βασιλιάς, αν πρώτα δεν είσαι καλός άνθρωπος. «Μείζω της Ασίας ήπειρον, τον Ωκεανόν διανηξάμενος».

Σε ποιά Ήπειρο αναφερόταν ο Διογένης άραγε;;

Μα είναι πασιφανές πως μιλάει για την Αμερική ( καθότι η Ατλαντίδα ήταν στον βυθό...).

Είναι προφανές πως η μυστική ιστορία του Γένους μας εξαπλώνεται σε μέρη και καταστάσεις που δεν έχουμε αντιληφθεί.Η αρχαία Ελληνική πραγματεία και μυθολογία – ιστορία μας μιλάει για υπερατλαντικά ταξίδια σε όλο τον κόσμο, για υπερόπλα, ακόμα και για πτητικές μηχανές..

Ως πότε θα κλείνουμε τα μάτια σε κάτι που «βγάζει μάτι»...

Δεν νομίζω ότι είναι ούτε ντροπή, ούτε φασιστικό να πούμε πως η Ελλάς είναι η γενέτειρα και ο ηνίοχος κάθε ανθρώπινης της γνώσης.

Ανακαλύφθηκε ηλεκτρική μορφή ζωής που ζει με καθαρή ενέργεια

Μικροβιολόγοι στην Καλιφόρνια ανακάλυψαν βακτήρια που επιβιώνουν με την κατανάλωση καθαρών ηλεκτρονίων αντί για φαγητό, εγκαινιάζοντας μια εντελώς νέα μέθοδο επίγνωσης της ύπαρξης και εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τις δυνατότητες για εξωγήινη ζωή.

Σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη μορφή ζωής στη Γη, αυτές τα εξαιρετικά βακτήρια χρησιμοποιούν την ενέργεια στην πιο αγνή της μορφή - τρώνε και αναπνέουν ηλεκτρόνια - και είναι παντού.

Βάλτε ένα ηλεκτρόδιο στο έδαφος, αντλήστε ηλεκτρόνια με αυτό, και θα έρθουν: ζωντανά κύτταρα που τρώνε ηλεκτρική ενέργεια. Γνωρίζουμε βακτήρια που για να επιβιώσουν χρησιμοποιούν ποικιλία πηγών ενέργειας, αλλά κανένα τόσο παράξενο όσο αυτά. Σκεφτείτε το τέρας του Φρανκενστάιν, ήρθε στη ζωή από γαλβανική ενέργεια, μόνο που αυτά τα «ηλεκτρικά βακτήρια" είναι πολύ πραγματικά και βρίσκονται παντού.

Πρόκειται για μια ανακάλυψη που δείχνει την πιθανότητα ενός εντελώς νέου τρόπου ζωής πάνω στη Γη, και ενδεχομένως πέρα από αυτήν​​.

Τα αποκαλούμενα «ηλεκτρικά βακτήρια» συλλέγουν ηλεκτρόνια από βράχους και μέταλλα. Στη συνέχεια παράγουν λεπτά νήματα που λειτουργούν ως καλώδια, μεταφέροντας ηλεκτρόνια μεταξύ των κυττάρων και του περιβάλλοντός τους.

Οι επιστήμονες έχουν ήδη δείξει ότι δύο τύποι βακτηρίων, τα Shewanella και Geobacter είναι σε θέση να λειτουργήσουν κατά αυτόν τον τρόπο. Τα βακτήρια αυτά βρίσκονται σε μεγάλα βάθη κάτω από το έδαφος και στον πυθμένα του ωκεανού και μπορούν να δημιουργήσουν ηλεκτρικό ρεύμα όταν εκτίθενται σε βαρέα μέταλλα όπως ο σίδηρος και το μαγγάνιο.
       
Η νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια εξηγεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον άλλα οκτώ τέτοια στελέχη, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει ένα ολόκληρο μέρος του μικροβιακού κόσμου για τον οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα.

Η πειραματική ομάδα του πανεπιστημίου, υπό τον αστροβιολόγο δρ. Κεν Νίλσον, χρησιμοποίησε ηλεκτρικό ρεύμα ώστε να χειραγωγήσει τα βακτήρια να σχηματίσουν δίκτυα βιολογικών νανοκαλωδίων. Τα βακτήρια αυτά διατηρήθηκαν ζωντανά χρησιμοποιώντας ηλεκτρισμό και κυριολεκτικά καμία άλλη πηγή ενέργειας.
    
«Η ζωή είναι έξυπνη, και αν την αναλύσεις καταλήγεις ότι πρόκειται απλά για μία ροή ηλεκτρονίων», δήλωσε ο δρ. Νίλσον. «Στα περισσότερα έμβια όντα, το σώμα συσκευάζει τα ηλεκτρόνια επάνω σε μόρια που μπορούν να τα μεταφέρουν με ασφάλεια μέσα από τα κύτταρα, μέχρι να αποτεθούν στο οξυγόνο», πρόσθεσε.

Κατανοώντας το πώς ακριβώς λειτουργούν αυτά τα βακτήρια μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία βιο-μπαταριών που θα μπορούν να αποθηκεύσουν ενέργεια σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα. Η αντίστροφη διαδικασία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει τα βακτήρια να κατασκευάζουν χρήσιμα υλικά

ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΕΝΤΡΟΠΙΑ

 Δίπλα σε ένα μανάβικο εάν ανοίξει ένα κουρείο ουδέν πρόβλημα . Εάν όμως έρθει ένας άλλος μανάβης και ανοίξει μαγαζί , τότε θα υπάρξει πρόβλημα . Γιατί ; Διότι οι δύο μανάβηδες ανταγωνίζονται για την ίδια πίτα !

Πώς θα μπορούσε ο λαός με την ηγεσία του να βρίσκεται σε αρμονική σχέση ;
Εάν ΔΕΝ ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΙΤΑ !

Ο λαός θέλει άφθονες γαρίδες , σαμπάνιες , χρυσαφικά , κοσμήματα ...
Και οι ηλίθιοι που κυβερνούν ( σήμερα ) ΤΑ ΙΔΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΘΕΛΟΥΝ !
Οι κυβερνώντες έχουν τρόπο να αδικήσουν τον λαό στην μοιρασιά και έτσι ο λαός είναι πάντα καχύποπτος και σε εμπόλεμη σχέση με την ηγεσία .

Ο λαός θέλει τα παιδιά του υγιή και ασφαλή.
Μέσα στην συμμορία που κυβερνά (σήμερα) υπάρχουν πολλοί παιδόφιλοι !
Έτσι ο λαός είναι πάντα καχύποπτος και σε θέση άμυνας .

Ο λαός θέλει τα παιδιά του να έχουν τις ίδιες πιθανότητες πρόσβασης στην εξουσία με τα παιδιά των κυβερνώντων .
Οι ηλίθιοι που κυβερνούν ( σήμερα) θέλουν να δώσουν στα παιδιά τους περισσότερες ευκαιρίες για αναρρίχηση στην εξουσία .
Ο λαός πάλι είναι καχύποπτος και βλέπει τους κυβερνώντες σαν αντιπάλους.

Μια πραγματικά ΤΙΜΙΑ ηγετική ομάδα θα ζούσε ασκητικά και δεν θα ενδιαφερόταν για τα σπάνια και περιζήτητα αγαθά της πολυτέλειας .
Μια τίμια ηγετική ομάδα δεν θα είχε μέσα παιδόφιλους ( για την ακρίβεια , τους παιδόφιλους θα τους είχε υπο διωγμόν )
Μια τίμια ηγετική ομάδα θα φρόντιζε να δώσει ΑΚΛΟΝΗΤΕΣ αποδείξεις οτι δεν ευνοεί τα δικά της παιδιά στην κούρσα προς την εξουσία . Δηλαδή ή δεν θα γνώριζε ποιά είναι τα βιολογικά της παιδιά ή θα έβαζε κάποιους μέσα απο τον λαό να κρίνουν ποιός αξίζει να καταλάβει θέσεις εξουσίας .

Ο λαός ενδιαφέρεται πρωτίστως για τα υλικά αγαθά .
Μια τίμια ηγεσία ενδιαφέρεται πρωτίστως να μειώσει την εντροπία του πλανήτη.
Είναι δύο εντελώς διαφορετικές "πίτες".
Εάν ο λαός έχει τα υλικά αγαθά ουδόλως ενδιαφέρεται για το εάν η εντροπία του πλανήτη μειώνεται ή αυξάνεται.

Νεκρές εικόνες...Ας σκοτώσουμε την ασημαντότητα

Λαμπερές παραλληλόγραμμες οθόνες κατακλύζουν τις ζωές μας. Πόρτες σε μια διάσταση παράλογη, απάνθρωπη, κι όμως απίστευτα αληθινή. Σχισμές και ρήγματα ανάμεσα στη πραγματικότητα και τον εφιάλτη.

Ανθρωπόμορφα τέρατα σε παράθυρα μας βομβαρδίζουν συνεχώς με ασήμαντα καλέσματα σε ασήμαντες δοξασίες, με ασήμαντους ανθρώπους. Ανθρώπους που επέλεξαν να γίνουν οι φορείς της πιο απίστευτης ασημαντότητας.

Μας ποτίζουν καθημερινά με τα συστατικά της απάθειας, της υποταγής, του παραλογισμού, της τυφλής πίστης στις πιο απάνθρωπες δοξασίες. Εκατομμύρια εικόνες νεκρές και λέξεις κενές νοήματος, ουρλιαχτά φανατισμένων οπαδών, μειλίχιες προτροπές εθνοσωτήρων, αποκαλυπτικές προφητείες κάθε παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς, θωπευτικές καταναλωτικές παροτρύνσεις.
Και μεις, κάπου ανάμεσα στον βιοπορισμό και την ανυπαρξία μας, αναμασάμε την ασημαντότητα του θεάματος, προσκυνάμε την μεγαλειότητα της εικόνας, του φαίνεσθαι, του ειδώλου ενός παραμορφωτικού φακού, μιας επιβαλλόμενης αντίληψης.

Συμφωνώντας ή διαφωνώντας με τα κελεύσματα της παράνοιας, υποτάσσουμε σχεδόν όλοι άκριτα την θέση μας, στους κανόνες ενός στημένου παιχνιδιού. Στρατευόμαστε σε αντίθετα στρατόπεδα που πιστά υπηρετούν τον ίδιο ακριβώς σκοπό. Αναγωγή του ασήμαντου σε σημαντικού, καταδίκη του σημαντικού σε αιρετικό.

Έτσι, οι νεκροί μας γίνονται εμπόρευμα για αναλύσεις στα τηλεπαράθυρα, οι αντιπαραθέσεις τρόπος αποδοχής του μοιραίου. Στατιστικές και νούμερα, νομοθετήματα, συνθήματα, άρθρα και συνεντεύξεις, αναλύσεις, ειδήσεις. Πονήματα ηλιθίων, φανατικών υπαλλήλων, δήθεν διανοούμενων πουλημένων γραφιάδων, αναίσχυντων φερέφωνων, αποτελούν την καθημερινή μας ενασχόληση στην ηλίθια συμμετοχή μας στην ανάδειξη του πιο εύκολου θύματος στη πιο σημαντική προπαγάνδα του συστήματος. Αυτή της ίδιας της ασημαντότητας.

Και κάθε μέρα, λίγο λίγο, η ασημαντότητα κυριεύει τα νοήματα, επικαλύπτει τη φρίκη, στραγγαλίζει τη λογική, κυριαρχεί στο λόγο και τις πράξεις μας. Και όσο επιμένουμε να εθελοτυφλούμε, όσο παίζουμε το δικό τους παιχνίδι, τόσο καταδικάζουμε με τη στάση μας την ίδια μας την ζωή στην απόλυτη ασημαντότητα.

Κι όταν η ζωή γίνεται ασήμαντη, τίποτα πια δεν έχει σημασία, κανένα έγκλημα αρκετά σοβαρό, καμιά καταστολή αρκετά βίαιη, καμιά φυλακή αρκετά αποκρουστική, καμιά φτώχεια αρκετά εφιαλτική, κανένας θάνατος αρκετά οδυνηρός. Όταν η ζωή γίνεται ασήμαντη, το ίδιο γίνεται και το μέλλον, γιατί το μόνο μέλλον που είναι σημαντικό, είναι αυτό της ζωής.

Το μόνο πιο σημαντικό απ’ τη ζωή, είναι η ελεύθερη και γεμάτη αξιοπρέπεια ζωή.
Ας σκοτώσουμε λοιπόν την ασημαντότητα, αρνούμενοι να παραχωρήσουμε αυτά που κάνουν τη ζωή μας σημαντική.

Αξιοπρέπεια και ελευθερία.

Στο δρόμο του Homo Universalis

Στις ημέρες μας υπάρχουν πολλοί τύποι λογικής και εξυπνάδας τους οποίους προβάλει και διαφημίζει ο Δυτικός Πολιτισμός.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν το χάρισμα της μαθηματικής και φιλοσοφικής σκέψης, Κάποιοι άλλοι είναι συναισθηματικά προικισμένοι, και μπορούν να αποτυπώσουν ή να μεταφέρουν το συναίσθημά τους στο ευρύ κοινό.
Κάποιοι άλλοι διαθέτουν πρακτική ευφυΐα έχοντας τη δυνατότητα να δίνουν λύσεις σε πρακτικά προβλήματα της καθημερινότητας.
Επιπλέον, υπάρχει και η καλλιτεχνική νοημοσύνη, αυτή που διαθέτουν οι καλλιτέχνες, οι ζωγράφοι και οι μουσικοί.
Αυτό όμως το οποίο σχεδόν αγνοεί πλέον ο Δυτικός Πολιτισμός είναι ένα είδος ευφυΐας «η ευφυΐα της πνευματικότητας», το πλέον αναγκαίο προσόν ενός ανθρώπου προκειμένου να περάσει από τον πολιτισμό του Homo Sapiens στον πολιτισμό του Homo Universalis.

Τι είναι η «ευφυΐα της πνευματικότητας»;

Το περιεχόμενο αυτού του είδους της ευφυΐας αναπτύσσεται από τον καθηγητή του Χάρβαρντ Robert Coles στο βιβλίο του The Moral Intelligence Of Children .
Η ηθική της πνευματικότητας προϋποθέτει την ανάπτυξη μιας νέας γνώσης και μιας νέας συνειδητότητας ικανής να ερμηνεύει όσα νιώθουμε και να δημιουργεί μια σιγουριά γι’ αυτά που ξέρουμε. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια συναισθηματική ασφάλεια επειδή εμπιστευόμαστε την εσωτερική αίσθηση που διαθέτουμε ως εργαλείο επιλογής σε κάθε δίλημμα μας

Οι επτά βασικές αρετές της «ευφυΐα της πνευματικότητας»

Στο βιβλίο Building Moral Intelligence (Χτίζοντας την Ηθική Νοημοσύνη) ο καθηγητής Dr Michele Borba δίνει ένα σαφές πλάνο των αρετών τις οποίες πρέπει να δουλέψουμε μέσα μας, και το ακριβές περιεχόμενο τους

Ενσυναίσθηση:
Είναι η ικανότητα να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.

Συνείδηση:
Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις τοπικά και χρονικά το εκάστοτε (και αεί μεταβαλλόμενο) σωστό και να μπορείς να το επιλέγεις και να το πραγματοποιείςνόττα να ελέγχουμε τις σκέψεις και τις πράξεις μας και να λειτουργούμε με τον τρόπο που η συνείδηση εγκρίνει ως σωστό (ή λογικό).

Σεβασμός:
ναι το να δείχνεις πως εκτιμάς τους άλλους φροντίζοντάς τους, αλλά και μιλώντας τους με πολιτισμένο τρόπο.

Καλοσύνη:
Το να νοιάζεσαι για την ευημερία και τα αισθήματα των άλλων.

Ανεκτικότητα:
Το να σέβεσαι τις αξίες και τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων ακόμη κι αν διαφωνείς με τα πιστεύω τους.

Δικαιοσύνη:
Η δυνατότητα εκφοράς κρίσης σύμφωνης με όλα τα προηγούμενα και όχι σύμφωνα με το οποιοδήποτε προσωπικό συμφέρον

 Πώς μπορούμε να χτίσουμε μια τέτοια ευφυΐα;
Σύμφωνα με την αμερικανίδας ψυχολόγο Mimi Doe ο δρόμος προκειμένου να επιτύχουμε την πνευματική μας ευφυΐα βρίσκεται στην άσκηση προκειμένου:

Να σκεπτόμαστε θετικά
Μην ξεχνάμε ότι η σκέψη μας δημιουργεί την μελλοντική υλική μας πραγματικότητα και ότι, είμαστε ότι σκεφτόμαστε

Να μάθουμε να ζούμε τις στιγμές

Η ανθρώπινη ευτυχία δεν είναι μια διαρκής κατάσταση, αλλά μια σειρά διακριτών στιγμών οι οποίες μπορούν να μας συντηρήσουν στα μεγάλα διαστήματα κόπου, πόνου και θλίψης

Να μην βιαζόμαστε στην προσμονή της γνώσης

Μην προσπαθούμε άκαιρα, γρήγορα και επιπόλαια, να χωρέσουμε στο μυαλό μας περισσότερα από ότι την δεδομένη στιγμή αυτό χωράει.

Να επιβραβεύουμε κάθε συλλογική προσπάθεια

Συλλογική προσπάθεια σημαίνει την κατανόηση του ότι όλα μέσα στο Σύμπαν είναι ένα και την ανάγκη πραγματοποίησης αυτής της αλήθειας στο επίπεδο της κοινωνίας

Ας γίνουμε χαρούμενοι

Ας θυμηθούμε να χαμογελάμε, να χαιρόμαστε τα απλά πράγματα , τη φύση, την παρέα των φίλων, την αγάπη και την συντροφικότητα

Ας ξαναβρούμε την ψυχή μας
Την ψυχή μας μπορούμε να την βρούμε ακόμα και έξω από δογματικά «εσωτερικά» μοντέλα. Η πνευματικότητα είναι προϊόν άσκησης και πηγάζει αυθόρμητα από μέσα μας, αν την αναζητήσουμε. Και τέλος

Ας κάνουμε πράξη όλα τα προηγούμενα

Με το να συζητάμε μόνο, ή να σκεφτόμαστε όλα τα προηγούμενα μην περιμένουμε να οδηγηθούμε στην ευφυΐα της πνευματικότητας. Μόνο η «πράξη» οδηγεί στην πνευματικότητα του Homo Universalis

Άχρηστη χαρά: ναι, αλλά…

Θέλω να γράψω ένα ποίημα και να το αφιερώσω σε όλους αυτούς που κάθονται ξεχασμένοι στα παγκάκια των έρημων πάρκων κοιτάζοντας στα μάτια τους αδέσποτους σκύλους που τους περιεργάζονται με απορία: τί γυρεύουν εκεί μόνοι τους τέτοια ώρα στο πάρκο;

Αλλά για να γράψεις ένα τέτοιο ποίημα χρειάζεσαι πολύ κουράγιο. Ή πρέπει να έχουν ανοίξει οι ουρανοί κι εσύ να έχεις γίνει μούσκεμα από τα δάκρυά τους. Τίποτα από τα δύο δε μου συμβαίνει, γι αυτό αφήνω κάτω την πέννα μου. Είμαι συνειδητά ευτυχισμένος στη ζωή μου παρά τις όποιες ανθρώπινες δυσκολίες και αυτό μου στερεί το δικαίωμα να γράψω ένα τέτοιο ποίημα, όσο κι αν θα το ήθελα.

Ούτε έχω πια το κουράγιο να κάνω εσωτερικές συνεδρίες μελαγχολίας. Ασφαλώς αυτές οι συνεδρίες προσφέρουν πολύτιμες στιγμές αλλά –κι αυτό είναι πλέον ξεκάθαρο!- απομυζούν πολύ περισσότερες και πολύ πιο πολύτιμες: Πώς είναι δυνατό να νοσταλγώ στιγμές που δεν έζησα ποτέ κι όμως τις θεωρώ τόσο αναπόσπαστα δικές μου; Αν σώνει και καλά θέλει κάποιος να μελαγχολήσει, υπάρχουν δίπλα μας ατέλειωτες λίστες με θέματα κι άλλες τόσες με επιθέματα που τοποθετούνται πάνω στις πληγές για θεραπευτικούς λόγους!

Θυμάμαι παλιά, μελαγχολούσα για όλα -τα κάθε λογής- ταξίδια που δεν βρήκα το κουράγιο να κάνω. Ακόμη περισσότερο όμως, μελαγχολούσα όπως αποδείχτηκε για όλα τα ταξίδια που βρήκα το κουράγιο να κάνω και τελικά με άφησαν ακίνητο. Κι έτσι, τα εγκατέλειψα αυτά τα ανώφελα ταξίδια και προσέχω περισότερο τους δρόμους που θα ακολουθώ στο εξής. Για τους δρόμους που έχασα παλαιότερα, δεν αισθάνομαι λύπη. Για τους άλλους όμως, αυτούς που βρήκα χωρίς να το περιμένω (ή ίσως και χωρίς να το αξίζω…) και τους ακολούθησα απερίσκεπτα εν μέσω χειροκροτημάτων και άφθονων κομφετί, γι αυτούς είμαι λυπημένος. Όχι μόνο για τον χρόνο που έχασα σε αυτούς, αλλά περισσότερο για την άχρηστη χαρά που μου προσέφεραν που πλέον είναι χαμένη.

Ευτυχώς, δεν είναι αργά: χωρίς τύψεις, βρίσκομαι πλέον στο ήπιο κυνήγι ουσιαστικής χαράς που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κάνει τον κόσμο καλύτερο.
 

Μοναχικότητα και Μοναξιά

«Τη μοναξιά πρέπει να την αποφεύγεις γιατί είναι αρρώστια. Σαν σκουλήκι σε τρώει συνέχεια, από παντού.
Αν ζεις τη μοναχικότητα, τότε κλείσε όλες τις πόρτες και απόλαυσέ την. Χόρεψε, χόρεψέ την...
Άφησέ την να γίνει μια βαθιά εμπειρία έκστασης. Ή κάθισε απλώς σιωπηλά σαν να είσαι ο βασιλιάς όλου του κόσμου. Τη μοναχικότητα πρέπει να την τρέφεις και να την απολαμβάνεις.»
Osho

Στη ζωή μας υπάρχει η μοναξιά, υπάρχει και η μοναχικότητα. Η μοναξιά έχει ενεργειακά χαμηλή δόνηση και όταν κάποιος τη βιώνει είναι λυπημένος. Νιώθει μόνος και του λείπουν οι άλλοι. Αναζητά την επαφή με κάποιον. Σκέφτεται την παρέα με τους φίλους του στα μπαράκια, στο σινεμά, σε ένα πάρκο.
Κανένας δεν θέλει να έχει συντροφιά τη μοναξιά του.Αναζητά κάπου να πάει, με κάποιον να βρεθεί, να χαθεί, να απορροφηθεί ώστε να μην δει, να μην συναντήσει τον εαυτό του. Πάντα αναζητά κάποιον ενώ θα ήταν καλύτερα να αναζητήσει τη φύση.

Αν κάνει κάποιος έναν περίπατο στη φύση, αν αγκαλιάσει ένα δέντρο, αν περπατήσει ξυπόλητος στη θάλασσα, αν νιώσει τον άνεμο να τον φυσά ή έρθει σε επαφή με ένα βράχο, τότε από τη συντροφιά της φύσης εισπράττει τελείως διαφορετικά πράγματα. Χάνει όλη την αρνητικότητά του, αδειάζει το μυαλό του, γεμίζει ενέργεια και χωρίς να το καταλάβει περνάει από την αίσθηση της μοναξιάς στην πληρότητα της μοναχικότητας

Μοναχικότητα είναι η κατάσταση στην οποία απολαμβάνει κάποιος τον εαυτό του. Η μοναχικότητα είναι κάτι που την επιθυμεί κάποιος γιατί τότε βιώνει την ολοκλήρωση, την ευτυχία. Κι αν υπάρχουν γύρω του άλλοι άνθρωποι, τότε μοιράζεται μαζί τους την αγάπη του και όχι την ανάγκη του. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά της μοναχικότητας και της μοναξιάς. Η πρώτη σε κάνει χαρούμενο, ευτυχισμένο, έτοιμο να δώσεις, να μοιραστείς πάντα μέσα από την ποιότητα της ελευθερίας.

Η άλλη, η μοναξιά, σε κάνει λυπημένο, δυστυχισμένο, έναν εξαρτημένο από τους άλλους άνθρωπο που για να καλύψει τις ανάγκες του έχει μάθει όλους να τους χρησιμοποιεί.
Αν κάποιος νιώθει φόβο, λύπη, άγχος, τότε βρίσκεται στη φυλακή της μοναξιάς αποφεύγοντας να δει τον εαυτό του. Όταν είναι κάποιος μόνος και νιώθει χαρά, πληρότητα και έχει δημιουργική διάθεση τότε βρίσκεται στην αγκαλιά του εαυτού του. Βιώνει τη μοναχικότητα στη ζωή του.

● Μοναχικότητα και συντροφικότητα
Ο άνθρωπος στο δρόμο της ανάπτυξής του χρειάζεται να κινείται ανάμεσα και στις δυο ποιότητες. Από τις σχέσεις στη μοναχικότητα και το αντίθετο.

Είναι δυνατόν πολλές φορές όταν κινείται κάποιος μέσα στην κοινωνία και ζει συνέχεια με άλλους ανθρώπους, να νιώσει ότι η ζωή του έχει μπει μέσα σε μια αδιόρατη φυλακή. Τότε είναι καλό για λίγο καιρό, όσο χρειάζεται ο καθένας μας, να μείνει για λίγο εντελώς μόνος. Να μην υπάρχει κανένας γύρω του ώστε να νιώσει ότι είναι μόνος του πάνω σε αυτή τη Γη. Σε μια τέτοια κατάσταση μοναχικότητας ο άνθρωπος μπορεί να βιώσει ολοκληρωτικά την απεραντοσύνη του Σύμπαντος.

Αν πάλι κάποιος ζει πολύ μέσα στην μοναχικότητα του, τότε υπάρχει περίπτωση κάποια στιγμή να βαρεθεί. Η καθημερινότητά του μπορεί να γίνει άγευστη.
Υπάρχει καθαρότητα και γαλήνη στη σιωπή αλλά δεν υπάρχει έκσταση μέσα της. Η έκσταση έρχεται πάντα μέσα από τη σχέση με κάποιον άλλον. Όταν κάποιος νιώσει τη δίψα για αγάπη, για μοίρασμα, για χάδι και αγκαλιά, τότε θέλει να ξεφύγει από την απεραντοσύνη της μοναχικότητας και αποζητά τα δώρα της συντροφικότητας.

Η μοναχικότητα και η συντροφικότητα είναι μια διπολικότητα. Είναι καλό να μπορεί κάποιος να κινείται ελεύθερα από τη μια πολικότητα στην άλλη, ώστε να μην νιώθει μέσα σε καμιά από τις δύο περιορισμένος. Καμιά πολικότητα να μην γίνει γι’ αυτόν φυλακή.

Ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος νιώθει το ίδιο καλά μέσα στη συντροφικότητα και στη μοναχικότητα γιατί ξέρει ότι η βασική ποιότητα της ζωής είναι η Αγάπη !

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να συστηθείτε;

Όταν συναντάτε κάποιον για πρώτη φορά είτε σε επαγγελματικό είτε σε προσωπικό επίπεδο το πρώτο που κάνετε είναι να συστηθείτε.

Συστήνεστε όμως με το σωστό τρόπο ή όχι; Μήπως νιώθετε ανασφαλείς και προσπαθείτε να το κρύψετε πλέκοντας υπερβολικά το εγκώμιό σας; Μήπως λέτε με το καλημέρα τα πάντα για τους τίτλους και τα επιτεύγματά σας χωρίς να υπάρχει λόγος; Ή μήπως παραείστε μονολεκτικοί και φαίνεστε σνομπ;

Όλα αυτά έχουν σημασία γιατί μην ξεχνάτε ότι οι συστάσεις είναι ένα τελετουργικό που έχει διπλό σκοπό.Πρώτον να δώσετε μία πρώτη εικόνα για σας στον απέναντί σας και δεύτερον να νιώσετε εσείς καλύτερα με τον εαυτό σας. Ποια είναι τα μυστικά όμως για να συστηθείτε χωρίς να φανείτε ούτε απόμακροι αλλά ούτε και υπερβολικοί ή υπερφίαλοι;

Less is more!
Οι σύντομες συστάσεις είναι πάντα οι καλύτερες. Δώστε τις λιγότερες δυνατές πληροφορίες στον άλλο, όχι για να διατηρήσετε κάποια απόσταση αλλά για να μπορέσετε κατά τη διάρκεια της συζήτησης να περάσετε περισσότερες λεπτομέρειες για σας, με έναν πιο φυσικό, αβίαστο και κατά συνέπεια πιο πιστευτό και ευκολομνημόνευτο τρόπο.

Δώστε μόνο σχετικές πληροφορίες.
Αν γνωρίσετε κάποιον στη συνέλευση της πολυκατοικίας για παράδειγμα απλά πείτε « Γεια, είμαι ο Νίκος και μένω στον 3ο όροφο». Όχι « Γεια, είμαι ο Νίκος από το Λεωνίδιο, έχω σπουδάσει φιλοσοφική, δουλεύω σε ένα ιδιωτικό εκπαιδευτήριο και μένω στο 3ο όροφο». Είναι σαν κάνετε επίθεση φιλίας ή δείχνετε ότι προσπαθείτε υπερβολικά πολύ. Με το μαλακό. Αυτό δείχνει αυτοπεποίθηση και σιγουριά.

Δείξτε ταπεινοφροσύνη.
Αν εξαιρέσουμε την περίπτωση όπου βρίσκεστε σε ένα αυστηρά επαγγελματικό περιβάλλον, ο ακριβής επαγγελματικός σας τίτλος δεν απασχολεί κανέναν. Ακόμα κι αν είστε ο Γενικός Διευθυντής της Apple, πείτε απλά δουλεύω στην Apple. Έτσι θα κερδίσετε τις εντυπώσεις με την ταπεινοφροσύνη σας και την απλότητά σας, όταν αργότερα αποκαλυφθεί η πραγματική σας ταυτότητα.

Μην απαντάτε μονολεκτικά.
Οι μονολεκτικές απαντήσεις δείχνουν άμυνα και καχυποψία, για αυτό το λόγο είναι καλό να τις αποφεύγετε. Είναι να σαν «είσαστε» κλειστοί σε αυτά που σας λένε οι άλλοι και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να είναι και αυτοί «κλειστοί» σε αυτά που θα τους πείτε κι εσείς. Αλλά έτσι δεν γίνεται δουλειά.

Επικεντρωθείτε στον απέναντί σας.
Το άλλο πρόσωπο είναι το μόνο που έχει σημασία. Κάντε του ερωτήσεις και ακούστε με προσοχή τις απαντήσεις. Συνήθως οι καλύτερες επαφές δεν γίνονται μιλώντας με κάποιον. Γίνονται ακούγοντας κάποιον.

Χαμογελάστε!
Δεν έχει σημασία μόνο το τι λέμε αλλά και ο τρόπος που το λέμε. Ένα μεγάλο και αληθινό χαμόγελο δίνει πολύ μεγαλύτερη αξία στα λεγόμενά σας και κάνει τον άλλο πιο δεκτικό στις πληροφορίες που του δίνετε. Επιπλέον δίνετε κι ένα οπτικό ερέθισμα κι έτσι «γράφετε» καλύτερα στο μυαλό του άλλου.

Όταν συστήνεστε, αξιολογήστε την κατάσταση και τη στιγμή. Προσαρμόστε τον τρόπο που θα συστηθείτε ανάλογα με την περίσταση και όχι ανάλογα με τους τίτλους και τα επιτεύγματά σας.

Η κραυγή του αετού

Η κραυγή του Έλληνα!

ΤΟ ΞΕΡΙΖΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ Η ΠΑΥΛΙΑΝΙΣΜΟΣ Η ΠΕΤΡΙΟΝΙΣΜΟΣ
Για τον χριστιανισμό η Π.Δ. όπως και η Κ.Δ. αποτελούν την αγία γραφή ή βίβλο και σε αυτήν ορκίζονται οι Έλληνες. Είναι εξ΄ολοκλήρου και τα δύο βιβλία από εβραίους αρχιερείς, Λεύιτες. Η δε Κ.Δ. είναι συμπλήρωμα της Π.Δ. όπως άλλωστε λέει ο Ιησούς στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο «.. μη νομίσετε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον (τη Π.Δ) ή τους προφήτες. Ουκ ήλθον καταλύσαι αλλά συμπληρώσαι….). Άρα ο χριστιανισμός έχει ως πρώτο ιερό της βιβλίο την Π.Δ. και αποδέχεται πλήρως όλες τις εντολές και τις «αρετές» που διδάσκει, όπως και το ότι οι εβραίοι είναι ο εκλεκτός λαός του θεού, οι άλλοι δε λαοί είναι υποδεέστεροι και ως τέτοιοι πρέπει να εξολοθρεύονται.
Η Κ.Δ. που συμπληρώνει την Π.Δ. αποτελείται από τέσσερα ευαγγέλια, τα κατά Ματθαίον, Μάρκο ,Λουκάν, Ιωάννην, από τις πράξεις των Αποστόλων και την Αποκάλυψη του Ιωάννη .Ο Χριστιανισμός γεννήθηκε από Εβραίους με βάση την Π.Δ., ξεκίνησε λοιπόν απ΄αυτούς, γράφτηκε και ιδρύθηκε , διαδόθηκε και χειραγωγήθηκε από τους ίδιους.
Πριν 2.000 χρόνια, ο Εβραϊκός λαός στενάζει κάτω από τους κατακτητές όσο και κάτω απ΄όλο το εβραικό ιερατείο, Γραμματείς και Φαρισαίους, που σε αγαστή συνεργασία μεταξύ τους τον καταπιέζουν και τον φορολογούν άγρια. Η ζητιανιά και η ανηθικότητα είναι σε έξαρση. Η δε εξαθλίωση η λιμοκτονία, η αγανάκτηση και η απελπισία του εβραικού λαού εξαιτίας της στυγνής εκμετάλλευσης του από το ιερατείο υπήρχε και πριν πάνε οι Ρωμαίοι. Γι΄αυτό άρχισαν να επαναστατούν και να αντιδρούν και να δημιουργούνται διάφορα κινήματα.
Εκείνη την εποχή έχουμε στην περιοχή τους καθαρόαιμους Εβραίους, τους μη καθαρόαιμους, τους « Ελληνιστές», που ήταν μορφωμένοι, εύποροι και μιλούσαν Ελληνικά.
Οι Εβραίοι δεν τους ήθελαν καθόλου και τους εχθρεύονταν,και έχουμε και τους εξ΄εθνών, ή Εθνικούς, που ήταν διαφορετικής εθνικότητας, Ελληνες, Σύριοι, κλπ.
Το 37, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο κάποιου Ιησού, εμφανίζεται ο Σαούλ ή Παύλος, φανατικός Φαρισαίος αυστηρή ανατροφή και τηρητής της Π.Δ άνθρωπος του ιερατείου, έχει χρισθεί ραβίνος και μάχεται με πείσμα ενάντια σε κάθε κίνημα. Είχε επίσης ρωμαϊκή υπηκοότητα. Τους φαρισαίους λοιπόν του βόλευε πάρα πολύ να ηγηθεί ο Σαούλ συνωμοτικά ενός κινήματος το οποίο θα στραφεί έξω απ΄αυτούς και κατά της Ρώμης και του Νέρωνα. Έτσι ο Σαούλ υποτίθεται ότι είδε ένα όραμα, τον Ιησού,… το συνηθίζουν άλλωστε, όπως έχουμε δει στην Π.Δ., και ο Μωυσής και οι εκπρόσωποι τους όταν θέλουν να περάσουν κάτι αρχίζουν τα μαγικά και τα οράματα.
Όσον αφορά το κίνημα του Πέτρου που περιφερόταν με τους δικούς του για δέκα χρόνια περίπου σε όλες τις πόλεις και τα χωριά της Παλαιστίνης, για να το διαδώσει, ενώ στην αρχή πήγαινε καλά μετά το θάνατό του ατόνησε και από τα μέσα του 2ου αι εξαφανίστηκε, κυρίως γιατί εκείνη την εποχή το κίνημα των Ζηλωτών το οποίο στόχευσε την απελευθέρωση των εβραίων από του Ρωμαίους, διογκώθηκε και απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος του εβραϊκού λαού πάνω στον οποίον στηριζόταν ο Πετριανισμός.
Η σύγκρουση του Παύλου και του Πέτρου ήταν μεγάλη, μάλιστα λογομάχησαν κάποια στιγμή στην Αντιόχεια και παραλίγο να σκοτωθούν. Γι΄αυτό οι «πατέρες» της εκκλησίας τους έχουν πάντα μαζί και τους γιορτάζουν μαζί, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα, για να μην χαλάσει η εικόνα της υποκρισίας και της παραπλάνησης.
Έτσι έχουμε δύο μέτωπα, τους Παυλιανιστές και Πετριανιστές, να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, και το μήλο της έριδος ήταν οι Εβραίοι της διασποράς ,οι «Ελληνιστές» γιατί για τους άλλους τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα. ΟΙ καθαρόαιμοι Εβραίοι ήταν με το μέρος του Πέτρου και οι «Εθνικοί» με το μέρος του Παύλου. Ο Παμπόνηρος Παύλος για να τους προσεγγίσει είχε καταργήσει την περιτομή και την αργία του Σαββάτου και ότι άλλο στοιχείο της εβραϊκής θρησκείας που τους εμπόδιζε να γίνουν οπαδοί του κινήματος.
Επειδή δε οι συμπλοκές συνεχιζόταν ,γιατί ο τόπος συγκεντρώσεως ήταν κοινός, η Συναγωγή, οι διάδοχοι του Παύλου έκαναν δικούς τους τόπους που τους ονόμασαν εκκλησίες.
Η διδασκαλία λοιπόν του Παύλου που απευθυνόταν κυρίως στους «Εθνικούς», τους μιλούσε για αιώνια ζωή, ότι ο Ιησούς είναι υιός του θεού, που σταυρώθηκε και αναστήθηκε γι΄αυτούς και ότι ο θεός της Π.Δ. είναι ο θεός για όλους. Αυτό έκανε βέβαια έξαλλους τους Εβραίους, γιατί δεν μπορούσαν να δεχθούν με κανένα τρόπο ότι ο θεός τους ο Γιαχβέ ενδιαφερόταν και για άλλους λαούς και ότι δεν ήταν αυτοί οι εκλεκτοί, όπως τους το είχε επανειλημμένως λαλήσει στην Π.Δ.
Στην Αθήνα δε όταν ήρθε το 53 καταδιώχτηκε από τους Εβραίους, αλλά τον αγκάλιασαν η Δάμαρις και ο Διόνυσος. Έτσι αυτόν που πρόδωσε τα πάτρια και ταχθηκε με το εβραϊκό κίνημα του Σαούλ, τα ιερατεία τον έκαναν άγιο και πολιούχο της πόλης των Αθηνών ,καταργώντας την Αθηνά.
Ο Παυλιανισμός , σε αντίθεση με τον Πετριανισμό που έσβησε, προοδεύει και εξαπλώνεται στις χώρες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, διότι τον ευνοούν οι συγκυρίες και οι συνθήκες γιατί η ρωμαϊκή κατοχή έχει δημιουργήσει άθλιες συνθήκες στις λαϊκές μάζες. Αδικία, ανασφάλεια, ανέχεια, ανηθικότητα. Ο κόσμος ψάχνει να βρει ένα στήριγμα και στην απελπισία του στρέφεται προς την εβραϊκή αίρεση.
Ο άλλος λόγος είναι ότι σε όλη την αυτοκρατορία μιλούν την Ελληνική που αποτελεί το κύριο εργαλείο διάδοσης του. Δεν υπάρχει δε τίποτε που να τους εμποδίζει και να τους αμφισβητήσει στην διακίνηση ιδεών και προσώπων. Στην Ελλάδα υπήρχε ανεξιθρησκία και η θρησκευτική ελευθερία ήταν τόση που υπήρχε κενή θέση για όποιον «άγνωστο θεό εισαγόμενο.
Οι Εβραίοι πατέρες των πρώτων αιώνων είχαν πολλή δουλειά, πέραν από τα κηρύγματα και τις οργανώσεις . Έπρεπε τώρα να συμμαζέψουν ότι γραφτό ή άγραφτο υπήρχε για να φτιάξουν το θεωρητικό αλλά και το πρακτικό περιεχόμενο της νέας θρησκείας που θα αποτελούσαν τους κώδικές της και πρωτίστως την νέα διαθήκη του θεού. Την Καινή Διαθήκη. Έπρεπε δηλ. να φέρουν όλες τις εβραϊκές ιερές γραφές στα μέτρα της νέας θρησκείας που έβαζαν στα σκαριά και να τα συμβιβάσουν με τις συνήθειες των «Εθνικών» ώστε να γίνει αποδεκτή, αλλά το κυριότερο να εξυπηρετεί τα συμφεροντά τους, συγκαλυμμένα, την εξουσία τους, την διαμόρφωση και τον έλεγχο των πιστών. Έτσι έχουμε πολλές νοθείες ένα συνεχές ράβε –ξήλωνε των όποιων «γραφών» από τους εβραίους πατέρες για να εναρμονιστεί η εβραϊκή θρησκεία της Π.Δ. με το θρησκευτικό γίγνεσθαι των «Εθνικών» και να στοιχειοθετήσουν, κωδικοποιήσουν και δογματίσουν τα της νέας θρησκείας, σύμφωνα με τις δικές τους θεόπνευστες σοφιστείες, δογματικές αυθαιρεσίες και συμφεροντολογικές επιθυμίες.
Η νέα δε αυτή θρησκεία πήγε να ονομαστεί Παυλιανισμός, αλλά επειδή ο Σαούλ Παύλος είχε βεβαρυμμένο παρελθόν και επειδή οι Ρωμαίοι τον καταδίκασαν στον ατιμωτικό θάνατο δια αποκεφαλισμού μαγείρεψαν μια ιστορία με τον Ιησού , οποίος έγινε Χριστός, υιός του θεού, και απόγονος όχι ταπεινής οικογένειας αλλά της γενιάς του Δαυίδ. Τα δε χριστεπώνυμα ιερατεία αποκαλούν σκέτο τον θεό και όχι Γιαχβέ, γιατί έτσι και αφυπνιστεί το ποίμνιο και καταλάβει περί τίνος θεού πρόκειται και τι λέει θα αγανακτήσει σίγουρα.
Επίσης έχουμε τις εβραϊκές λέξεις που ακούγονται στην εκκλησία εκτός όλων των άλλων,
«Αλληλούια» που σημαίνει δόξα στον θεό Γιαχβέ, «Ωσαννά» που σημαίνει σώσον με, βοήθησον με θεέ Γιαχβέ, το δε «Πάτερ ημών» που έχουν ορίσει σαν πρώτη προσευχή των Ελλήνων και αναφέρεται στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, είναι φτιαγμένη όπως λένε οι ίδιοι από τον Ιησού για τους εβραίους προς Γιαχβέ , τον θεό τους και τον θεό του Ιησού. Έτσι οι Έλληνες προσεύχονται στον Γιαχβέ. Απάτη και σχιζοφρένεια μαζί.
Κάνουν βέβαια και κάποιες αλλαγές την αργία του Σαββάτου την κάνουν Κυριακή, οι συναγωγές ονομάζονται εκκλησίες, η περιτομή σημάδι μύησης και αποδοχής δεν ισχύει για τους χριστιανούς αλλά αντικαταστάθηκε με την βάπτιση.
Το μαρτύριο δε της βάπτισης πρέπει να αναλυθεί από τους ειδικούς για να φανεί η ενοχή και η σκοπιμότητα των ιερατείων, η βαρβαρότητα και προπαντός οι επιπτώσεις στην ψυχή και στο μυαλό του κάθε νηπίου. Πρέπει δε να επέμβει άμεσα η πολιτεία και ο εισαγγελέας, με ποιο δικαίωμα σε μία δημοκρατική χώρα να επεμβαίνει η εκκλησία και να μεταλλάσσει την προσωπικότητα ενός ανθρώπου πριν ενηλικιωθεί, με σκοπό να τον εγκλωβίσει στα δίκτυα της. Είναι απαράδεκτο ακόμη να υφίστανται τέτοιου είδους μεσαιωνικά μαρτύρια. Και μάλιστα η εκκλησία δεν δέχεται ελληνικά ονόματα, ειδικά μέχρι τον 17 και 18 αιων απαγορευόταν δι΄αφορισμού .
Αλλά επειδή διαφωνούσαν και μεταξύ τους έχουμε τόσες πολλές αιρέσεις και σχίσματα 400 τον αριθμό περίπου, που αλληλοκατηγορούνται, μισιούνται θανάσιμα, καταριούνται και προσπαθεί η μία να εξολοθρεύσει την άλλη, που οδηγούν σε μεγάλες αιματοχυσίες θρησκευτικά εγκλήματα ,πολέμους που εμπλέκουν του λαούς που πληρώνουν πάντα το τίμημα. Οι Σταυροφόροι, οι χριστιανοί με τους μεγάλους σταυρούς, δεν έκαναν τα πιο φρικαλέα εγκλήματα σε άλλους λαούς, πολιτισμούς, συνολικά 13 έφτασαν. Με το σταυρό στο χέρι κατέσφαξαν λεηλάτησαν γυναικόπαιδα έτσι απλά για διασκέδαση. Αυτές οι ορδές των τυχοδιωκτών, μισθοφόρων των παπών του χριστιανισμού. Να θυμηθούμε και την «σταυροφορία των παίδων « το 1212, που παιδιά ηλικίας 10-15 ετών γύρω στα 50.000 χιλιάδες, και άλλα πέθαναν από την ασιτία και τις κακουχίες και άλλα πουλήθηκαν σαν δούλοι. Χριστιανοί δεν ήταν και αυτοί που πήγαν στην Αμερική , με την ανακάλυψή της, και έκαναν ότι έκαναν παντού, λεηλάτησαν, αφάνισαν άλλους πολιτισμούς και έκαψαν ότι γραπτό κείμενο, για να τους εξαφανίσουν .Και παρόλο τις κακουργίες που έκαναν οι σταυροφόροι τους περάσανε σαν στρατιώτες της αγιοσύνης, για να κρύψουν την επαίσχυντη ιστορία τους, την εγκληματικότητα και το μίσος που εγκλείουν όλες αυτές οι αιρέσεις-θρησκείες, προϊόντα όλες της Π.Δ.
Κατά τον 3ον αιών. Οι «πατέρες» μετά από πολλές διαμάχες, κατέληξαν στην απόφαση η Κ.Δ. να αποτελείται από τα 4 ευαγγέλια, τις πράξεις των αποστόλων και τις επιστολές. Τον 5ον δε αιών. συμπεριέλαβαν και την Αποκάλυψη, το βιβλίο που έγραψε το 94 -96 , ο εβραίος Ιωάννης, όταν ήταν σε ηλικία 95 ετών !!!!! και είχε τέτοια διαύγεια μυαλού που έβλεπε στον ουρανό σημεία και τέρατα, με τον θεό να βγάζει πύρινες γλώσσες να απειλεί τους ανθρώπους με σφαγές, εκδικήσεις και ξολοθρεμούς για να μετανοήσουν και να προσκυνήσουν γιατί έφτασε η ώρα της κρίσεως και το τέλος του κόσμου.
Έτσι οι άνθρωποι φοβισμένοι σκύβουν το κεφάλι και παρακαλάνε τους μεσάζοντες και εκπροσώπους του θεού να τους σώσει.
Αν και η εντολή του θεού Γιαχβέ είναι να καταστραφούν εκ θεμελίων τα ομοιώματα των άλλων θεών και εφαρμόζεται πιστά από τους «πατέρες», η κατασκευή ομοιώματος και η απεικόνιση του ιδίου και κάθε «ιερού προσώπου» που έχουν ορίσει οι ίσιοι δεν απαγορεύεται .Έτσι έχουμε τους χριστιανούς να φτιάχνουν ζωγραφιές, αγάλματα εικόνες και κάθε είδους είδωλα και να τα προσκυνούν και να τα λατρεύουν σε βαθμό θρησκευτικής υστερίας, και οι άνθρωποι έφθασαν να πιστεύουν σε σταυρούς και αντικείμενα και στην θαυματουργή τους δύναμη, φθάνοντας στις εικονομαχίες που ταλανίζουν πάνω από ένα αιώνα τους χριστιανούς, με μίση, διωγμούς, κατάρες, αφορισμούς.
Από τότε δε που η μητέρα του Κωνσταντίνου , η Ελένη «ανακάλυψε» τους «αγίους τόπους» έγινε της μόδας, τα μοναστήρια, τα λείψανα, τα οστά τα ξύλα, και άρχισε ένα επικερδές εμπόριο, χρίζοντας αυθαίρετα άγια και ιερά ότι θέλανε. Έτσι κυκλοφορούν ανά τον κόσμο «πετσάκια»από την περιτομή του Ιησού 17 το σύνολο, στάμνες από το θαύμα της Κανά 14,το δε ξύλο από τον τίμιο Σταυρό έχει φθάσεις σε ανυπολόγιστο αριθμό κυβικών μέτρων.
Έχουμε λοιπόν όλους τους εβραίους, Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, οι Απόστολοι και μια ολόκληρη στρατιά, που γίνονται άγιοι, πρωτομάρτυρες όλων των «εξ εθνών» χριστιανών και τους προσκυνάμε γονυπετώς και τους παρακαλάμε, λες και οι Έλληνες δεν έχουμε προπάτορες και προμήτορες όπως τον Δευκαλίωνα, την Πύρρα , τον Έλληνα, Αχαιό, Πελασγό, και τόσους άλλους που φρόντισαν να τους εξαφανίσουν με τους εβραίους νομάδες της ερήμου, αγροίκους και εγκληματίες. Να πως φθάσαμε να αγνοούμε παντελώς τους προγόνους μας και να ξέρουμε απέξω και ανακατωτά όλη την ιστορία των εβραίων.
Το δε προπατορικό αμάρτημα, αν και αφορά μόνο αυτούς, αφού ο θεός τους μόνο αυτούς έπλασε και αναγνωρίζει ως ανθρώπους και υιούς του και μόνον σε αυτούς ελάλησε την διαταγή …»ου φάγετε» και δεν την τήρησαν και μας την φόρτωσαν.
Μπείτε λοιπόν μια Κυριακή στην εκκλησία και ακούστε προσεκτικά. Μόνο ψαλμωδίες και ύμνους στο Ισραήλ και στους εβραίους, ποιος γέννησε ποιόν, όλα τα εβραϊκά κείμενα σε ακαταλαβίστικη γλώσσα για να μην ξέρουμε τι λένε και σε τι πιστεύουμε. Όπως επίσης στους τοίχους θα δείτε όλους τους εβραίους, προφήτες, ευαγγελιστές, αποστόλους και αγίους ζωγραφισμένους, με τα αγέλαστα πρόσωπά τους που μόνο φόβο και κατάθλιψη σου προκαλούν. Είναι άριστα μελετημένο το σκηνικό για πνευματικές καθηλώσεις, ψυχοπλάκωμα και ποιμενικές υποδουλώσεις. Η ουσία είναι ότι όλη αυτή η θεωρία και η νοοτροπία εμφυτεύτηκαν στο μυαλό των ανθρώπων σαν θρησκεία, καταστρέφοντας όλο το Αρχαίο Ελληνικό πνεύμα. Γιατί δεν είναι μία οποιαδήποτε θρησκεία και όσοι θέλουν να πιστέψουν δικαίωμά τους, αλλά είναι μία δραστήρια , άμεσα και έμμεσα επιβαλλόμενη στον άνθρωπο πίστη και αφοσίωση, τόσο ύπουλα εφαρμοσμένη με συγκεκριμένες δοξασίες δόγματα, γραμμές και κατευθύνσεις, διαπλάθοντας τους σύμφωνα με το πνεύμα της Π.Δ.

Η ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
Ο άνθρωπος όταν πάρει την σωστή παιδεία και ανατραφεί σωστά μέσα στην κοινωνία και στο σχολείο γίνεται καλύτερος. Η διάπλαση του που ορίζει την στάση του και την συμπεριφορά του απέναντι στον εαυτό του, στην ζωή και την πλάση εξαρτάται από τις γνώσεις που του παρέχει το περιβάλλον του. Το οικογενειακό, κοινωνικό, σχολικό.. που θα του εμφυσήσουν το μέτρο, αρχές, ιδανικά, σεβασμό, που θα τον διαπαιδαγωγήσουν πώς να σκέφτεται, να φέρεται, να δρα και να είναι σε αρμονία με όλα τα πλάσματα της φύσης, όπως ακριβώς συνέβηκε με το Ελληνικό πνεύμα και ενέπνευσε και άλλους λαούς. Εδώ όμως και 2.000 χρόνια ο άνθρωπος αντί να γίνεται καλύτερος γίνεται χειρότερος γιατί επικρατεί παντού το εβραϊκό πνεύμα, που έχει εμποτίσει την ανθρωπότητα και όλη την ατμόσφαιρα με την ιδεολογία του. Ο άνθρωπος από την ώρα που θα γεννηθεί βρίσκεται κάτω από αυτή την επίδραση και αυτή την επιρροή και είναι αδύνατον να ξεφύγει. Τον μαντρώνουν και του εμφυσούν αυτό το πνεύμα, τον βομβαρδίζουν με συνεχείς και ασταμάτητες μεθόδους ψυχοπνευματικής καθυπόταξης και μαρασμού, μεσαιωνικού σκοταδισμού και δεισιδαιμονίες μέσα από ιεροτελεστίες, δοξολογίες, λειτουργίες, γονυκλισίες, προσκυνήματα, διδασκαλίες (κατηχητικό), κωδωνοκρουσίες, εικόνες θλιβερές και όποιες άλλες καθηλωτικές μεθοδολογίες που έχουν επινοήσει και να υποτάξουν εξολοκλήρου τον άνθρωπο . Το σχολείο δε, είναι απόλυτα ελεγχόμενο και κατευθυνόμενο από την εκκλησία. Και όλα 2.000 χρόνια τώρα…..μίσος, σκοταδισμός, φαγωμάρες, εγκλήματα, ραδιουργίες, οφίκια, φανατισμός, υποκρισία, καρδινάλιοι, επίσκοποι, αρχιμανδρίτες, πάπες, καθολικοί, διαμαρτυρόμενοι, χριστιανοί όλοι να αλληλομισούνται θανάσιμα μεταξύ τους.
Αυτή είναι η θρησκεία που θα έφερνε την αγάπη και την ειρήνη στην ανθρωπότητα;;;

Πώς ο λύκος έγινε ένας χαριτωμένος σκύλος

Με το πέρασμα χιλιάδων ετών ο άνθρωπος κατάφερε να κάνει τον σκύλο τον καλύτερο φίλο του. Οι λύκοι ενδεχομένως να πλησίαζαν τους ανθρώπινους οικισμούς και να παρέμεναν κοντά τους προκειμένου να συμπληρώνουν τη διατροφή τους με ό,τι απέμενε από το τραπέζι. Κάποια από αυτά τα άγρια ζώα ήταν λιγότερο φοβισμένα και μέσα από αυτή τη σχέση και αφού πέρασαν πολλές γενιές, εμφανίστηκε μια γενιά ημίαιμων ζώων που ανέπτυξε μια εξαιρετικά επωφελή σχέση με τον άνθρωπο.

Επιπροσθέτως, με το μειλίχιο χαρακτήρα και την επιθυμία να υπηρετήσουν τον άνθρωπο-αφέντη, η εξημέρωση επέφερε στα ζώα ανατομικές και φυσιολογικές μεταβολές, όπως είναι τα μικρότερα, πεσμένα αυτιά, ο συρρικνωμένος εγκέφαλος, η πιο κοντή μουσούδα και οι λευκές τούφες στο τρίχωμα. Τέτοιες μεταβολές δεν παρατηρούνται αποκλειστικά στους σκύλους αλλά και σε άλλα εξημερωμένα οικόσιτα ζώα. Οι γάτες, τα άλογα και τα ποντίκια έχουν ανάλογα χαρακτηριστικά.
Το γεγονός αυτό δεν διέφυγε την προσοχή του Ρώσου γενετιστή Ντμίτρι Μπελάγεφ, η εργασία του οποίου στις αλεπούδες, κατά τη δεκαετία του 1950, μας έδωσε εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία για τη διαδικασία της εξημέρωσης. Ο Μπελάγεφ εξέτρεφε ασημένιες αλεπούδες σε αιχμαλωσία και επέλεγε τη λιγότερο και την περισσότερο εξημερωμένη για αναπαραγωγή.

Επειτα από σαράντα γενιές, είχε καταφέρει να εκθρέψει μια ομάδα εξαιρετικά άγριων αλεπούδων που φοβούνταν πολύ τον άνθρωπο και μια άλλη ομάδα με αλεπούδες που κουνούσαν τις ουρές τους, είχαν άσπρα τμήματα στη γούνα τους και επιζητούσαν την ανθρώπινη επαφή. Μέσα από το πείραμα και με μοναδικό παράγοντα αναπαραγωγής το πόσο εξημερωμένο ήταν ένα ζώο, ο Μπελάγεφ επέλεξε τα ίδια χαρακτηριστικά που επέλεγαν οι πρόγονοί μας όταν εξημέρωναν τον σκύλο. Πολλοί θα αναρωτηθούν «μα γιατί να συμβαίνει αυτό;». Δεν υπάρχει σαφής σύνδεσμος ανάμεσα στο πόσο εξημερωμένο είναι ένα ζώο και στο αν έχει πεσμένα ή μη αυτιά.

Ο Ανταμ Ουίλκινς του Πανεπιστημίου Χούμπολτ της Γερμανίας και οι συνεργάτες του σε ΗΠΑ και Αυστρία προτείνουν μια νέα θεωρία μέσα από το δημοσίευμά τους στην επιθεώρηση Genetics. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εξημέρωση του ζώου συμβάλλει στον περιορισμό του αριθμού των κυττάρων στην περιοχή που ονομάζεται νευρική ακρολοφία. Αυτά τα κύτταρα-χαμαιλέοντες εξειδικεύονται στα πρώτα στάδια της ζωής των σπονδυλωτών σε όλα τα σημεία του αναπτυσσόμενου οργανισμού και ανάμεσα σε αυτά και στο σημείο που ευθύνεται για την αντίδραση «τρόμος ή φυγή». Η ιδέα της ομάδας βασίζεται στο ότι η αλλαγή του αριθμού των κυττάρων μπορεί να επηρεάζει τον ενστικτώδη φόβο προς τον άνθρωπο που έχουν αυτά τα ζώα.

Επίσης, η νευρική ακρολοφία διαδραματίζει ρόλο στον σχηματισμό των χαρακτηριστικών του προσώπου, όπως παραδείγματος χάριν των δοντιών, των αυτιών αλλά και των κυττάρων που παράγουν χρωστικές. Ετσι, σύμφωνα με την επιστημονική θεωρία, η μείωση των κυττάρων στο σημείο που ευθύνεται για τη μεγαλύτερη εξημέρωση του ζώου μπορεί να ευθύνεται και για τις υπόλοιπες αλλαγές των χαρακτηριστικών όπως και για το «σύνδρομο εξημέρωσης». Εν ολίγοις, το γεγονός ότι κάποια ζώα είναι υπερβολικά χαριτωμένα πιθανότατα να είναι παρενέργεια της εξημέρωσής τους.

Αυτό δεν είναι απλώς μια κενή εκτίμηση. Εχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες στα διαφορετικά γονίδια που επηρεάζονται κατά την εξημέρωση, πολλά από τα οποία διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη ιστών που προέρχονται από τη νευρική ακρολοφία. Η μείωση του αριθμού των κυττάρων εκεί μπορεί να εξηγεί γιατί οι εξημερωμένες αλεπούδες και τα τρωκτικά έχουν μικρότερα επινεφρίδια από τα αδέλφια τους που δεν έχουν εξημερωθεί. Επίσης, μπορεί να εξηγεί κάποια χαρακτηριστικά, όπως είναι τα πεσμένα αυτιά, ως αποτέλεσμα του ελλειμματικού χόνδρου, και τα λευκά τμήματα του τριχώματος τα οποία μπορεί να οφείλονται στην έλλειψη των κυττάρων που παράγουν χρωστική.

O δρ Ουίλκινς επισημαίνει ότι τα εξημερωμένα ζώα θα πρέπει να έχουν λιγότερα -ή φθαρμένα- κύτταρα στη νευρική ακρολοφία συγκριτικά με τα αδέλφια τους που δεν έχουν εξημερωθεί. Επίσης, είναι δυνατόν να τροποποιηθούν γενετικά τα γονίδια που ευθύνονται για τη δημιουργία νευρικής ακρολοφίας στα άγρια ζώα για να βρεθεί κατά πόσο τέτοιοι χειρισμοί θα επιτρέψουν τη δημιουργία ζώων με τα ίδια χαρακτηριστικά με τα εξημερωμένα. Αν η θεωρία του δόκτορος Ουίλκινς και των συνεργατών του είναι σωστή, τότε πιθανώς να καταφέρουμε να εντοπίσουμε τη σχέση εκείνων των πλασμάτων που μας πλησίαζαν για να κλέψουν τρόφιμα από τα απορρίμματα και των σημερινών εξαδέλφων τους που απλά μας κλέβουν την καρδιά.

O Άρης έδωσε ζωή στη Γη?

O Άρης έδωσε ζωή στη Γη: πράγματα που δεν ξέρατε για τον κόκκινο πλανήτη
Μπορεί ο πλανήτης Άρης να αποτελεί το επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια, ως την πιθανότερη διαστημική αποικία. Ωστόσο, σύμφωνα με τις έρευνες, παρόλο που ο κόκκινος πλανήτης έχει αρκετά κοινά με τη Γη, η διαμονή εκεί μόνο εύκολη δεν θα είναι.
Τα οχήματα της NASA οργώνουν το έδαφος και την ατμόσφαιρα του Άρη, αυξάνοντας κατακόρυφα το ενδιαφέρον για αυτόν τα τελευταία χρόνια και κάνοντας όλο και περισσότερες συγκλονιστικές ανακαλύψεις.

Ας δούμε λοιπόν έχουν ανακαλύψει τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες για τον πλανήτη Αρη:
Ο Άρης έχει μικρότερη βαρύτητα από τη Γη. Η αρειανή βαρύτητα είναι κατά 62% μικρότερη από τη γήινη, κάτι που σημαίνει ότι ένας άνθρωπος βάρους 100 κιλών στη Γη θα ζυγίζει μόλις 40 κιλά στον Κόκκινο Πλανήτη. Αυτό φυσικά συμβαίνει λόγω της διαφοράς μάζας: Οσο περισσότερη μάζα έχει ένας πλανήτης, τόσο πιο ισχυρή θα είναι και η βαρύτητά του. Κι έτσι η Γη, που είναι κατά 1,8794 φορές μεγαλύτερη από τον Άρη, έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα, κάνοντας το ίδιο σώμα να ζυγίζει πολύ περισσότερο απ’ ότι αν ήταν στον Άρη.

Κομμάτια του Αρη υπάρχουν στη Γη. Περισσότεροι από 100 ταυτοποιημένοι μετεωρίτες που προήλθαν από τον Άρη είναι διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη της Γης και πρόσφατα το Mars Curiosity της NASA απέδειξε ότι έχουν την ίδια σύσταση με τα πετρώματα του Αρη.

Ο Άρης έχει εποχές. Αν η αγαπημένη σας εποχή είναι η Άνοιξη, τότε ήρθε η ώρα για διαστημική μετακόμιση: Ο κόκκινος πλανήτης περνάει από τέσσερις εποχές, όπως και η Γη, αν και αντίθετα από τον πλανήτη μας, οι εποχές εκεί δεν διαρκούν το ίδιο. Στο βόρειο ημισφαίριο του Κόκκινου Πλανήτη, η άνοιξη διαρκεί 7 μήνες, το καλοκαίρι 6 μήνες, 5,3 το φθινόπωρο και 4 ο χειμώνας. Αυτό συμβαίνει γιατί η κλίση του νοητού άξονα του Άρη είναι μεγαλύτερη (25 μοίρες) από την αντίστοιχη της Γης (23 μοίρες).

Ο Άρης έχει τις πιο βίαιες καταγεγραμμένες αμμοθύελλες. Ο Κόκκινος Πλανήτης μπορεί να είναι μικρός σε μέγεθος, έχει όμως τις πιο καταστροφικές αμμοθύελλες του ηλιακού μας συστήματος. Ήδη από το 1971 οι επιστήμονες της NASA είχαν καταγράψει τις βίαιες θύελλες μέσω των εικόνων που έστελνε το Mariner 9 που σάρωναν την επιφάνειά του και κράτησαν για έναν ολόκληρο μήνα.

Ο Άρης έχει το μεγαλύτερο ηφαίστειο του ηλιακού μας συστήματος. Με ύψος τριπλάσιο από του Εβερεστ, το ηφαίστειο Olympus Mons του Αρη είναι το μεγαλύτερο βουνο-ηφαίστειο του ηλιακού συστήματος. Αυτό συμβαίνει γιατί σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι τεκτονικές πλάκες του Άρη σπάνια μετακινούνται και η έλλειψη τεκτονικής δραστηριότητας επιτρέπει στο μάγμα που βγαίνει από τα ηφαίστεια να συσσωρεύεται συνεχώς στην ίδια επιφάνεια.

Ο Άρης θα καταβροχθίσει έναν δορυφόρο του. Ο κόκκινος πλανήτης έχει δύο φυσικούς δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο, ωστόσο στο μέλλον υπολογίζεται ότι ο Φόβος θα διαλυθεί από τον ίδιο τον Άρη. Ο Φόβος εκτελεί τρεις περιστροφές γύρω από τον Άρη την ημέρα, σε μια απόσταση μόλις 9.378 χιλιομέτρων (η Σελήνη από τη Γη απέχει 384.000 χιλιόμετρα) και σύμφωνα με τους υπολογισμούς της NASA, ο Φόβος πλησιάζει τον Άρη συνεχώς, με το ανησυχητικό νούμερο των 1,8 μέτρων ανά 100 χρόνια, κάτι που του δίνει μόνο 50 εκατομμύρια χρόνια ζωής μέχρι να προσκρούσει στην επιφάνεια του πλανήτη, η να διαλυθεί στους δακτύλιους.

Ο Άρης είχε άλλοτε ποτάμια, λίμνες και έναν ωκεανό. Όπως ανακάλυψε το Mariner της NASA κάποτε ο πλανήτης φιλοξενούσε πράγματι νερό: ο Κρατήρας McLaughlin, για παράδειγμα, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια ήταν λίμνη. Αλλά και σε παλιότερη αποστολή του Mars Express, που είχε σταλεί από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA), είχαν ανακαλυφθεί ιζηματογενείς αποθέσεις, οι οποίες ανήκαν σε ωκεανό πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.

Ο Άρης μπορεί να είναι η πηγή της ζωής στη Γη. Όπως εξηγεί ο Στιβ Μπένερ του Westheimer Institute for Science and Technology της Φλόριντα, είναι πιθανό η ζωή στη Γη να έχει προέλθει από τον Αρη. Η κοινή επιστημονική πεποίθηση είναι ότι η ζωή ξεκίνησε στη Γη πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια και δύο ήταν τα στοιχεία που έδωσαν την απαραίτητη ώθηση: το βόριο και το οξείδιο του μολυβδαινίου. Μόνο που στην εποχή που μιλάμε τα δύο υπερπολύτιμα συστατικά της ζωής απλά δεν υπήρχαν στη Γη, η οποία είχε πολύ λίγο οξυγόνο για το οξείδιο του μολυβδαίνιου, την ίδια ώρα που το βόριο θέλει εξαιρετική ξηρασία για να αναπτυχθεί και τότε η Γη ήταν καλυμμένη από νερό. Ο Μπένερ εικάζει ότι τα συστατικά αυτά ήρθαν στη Γη με τα κομμάτια μετεωριτών που προέρχονταν από τον Άρη. Σε απόδειξη των υποθέσεων του, όσοι αστεροειδείς από τον Άρη έχουν εξεταστεί στην Γη έχει βρεθεί ότι περιέχουν βόριο

Ποιά Ελεύθερη Βούληση;

«Η πόλη δεν πρέπει να συγχέεται με τις λέξεις που την περιγράφουν.
Κι όμως, ανάμεσά τους υπάρχει κάποια σχέση.» Ίταλο Καλβίνο / «Οι Αόρατες Πόλεις»


Ελεύθερη Βούληση: Από την οντολογία του ανύπαρκτου και την οντογονία του περιττού στην κοινωνιολογία του απαραίτητου: Το τί και το γιατί: Είναι γνωστό στους παρεπιδημούντες την Ιερουσαλήμ ότι ο τελευταίος κύκλος που εναγωνίως προσπαθούν να τετραγωνίσουν (πάλι) οι σύγχρονοι διανοητές και επιστήμονες, είναι το ανοιχτό ζήτημα της συνείδησης και της ελεύθερης βούλησης. Γιατί; Άλλοι από επιπολαιότητα, άλλοι από επιστημονική αλαζονεία και άλλοι, ίσως, για να θυμηθούμε τον Ίρβινγκ Γιάλομ, γιατί νιώθουν υποχρεωμένοι να σταθούν αλληλέγγυοι προς τους υπαρξιακούς ψυχοθεραπευτές και τους θρησκευτικούς παρηγορητές στη διακονία της απόγνωσης.

Και μπορεί βέβαια οι φυσικοί [1] και οι φιλόσοφοι να δικαιολγούνται να πιστεύουν, για τους δικούς τους υπαρξιακούς λόγους, ότι δεν μπορεί να υπάρχει κάτι στο Σύμπαν και στον άνθρωπο που να μην μπορεί να περιγραφεί από τη φυσική και τη φιλοσοφία αντίστοιχα, αλλά οι νευροεπιστήμονες σαν και εμένα, που για προφανείς λόγους έρχονται αντιμέτωποι συχνά με τα πιο αντιφατικά πρόσωπα του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς, οφείλουν, πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, να είναι πολύ φειδωλοί στην κατάθεση απόψεων και υποθέσεων που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την επιστημονική δεοντολογία και υποχρέωσή τους.

Θεωρώ, δηλαδή, ότι κάθε απόπειρα επιστημονικής διαπραγμάτευσης ενός θέματος προϋποθέτει, όπως λέει και η Ελένη Σαββάκη από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, την αποσαφήνιση των ιδιοτήτων και των διαδικασιών παρατήρησης αυτών των ιδιοτήτων των μελετώμενων φαινομένων, στην περίπτωσή μας, της συνείδησης και της ελεύθερης βούλησης. Κάτι τέτοιο όμως ως γνωστόν δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Γι’αυτό οι νευροεπιστήμονες δεν ξέρουν τί θα έπρεπε να αναζητούν ως απόδειξη της ύπαρξης ελεύθερης βούλησης.

Κάποιο αυθόρμητο νευρωνικό γεγονός στο εσωτερικό του εγκεφάλου, ή μήπως κάποια νευρωνική αντίδραση αντίθετη στο φυσικό αίτιο που την προκάλεσε; Μα και τα δύο αυτά ενδεχόμενα ταιριάζουν περισσότερο στην αντίληψη που έχουμε για κάθε φυσικά ντετερμινιστική διαδικασία που αποκλείει την ελεύθερη βούληση, παρά στην έννοια που δίνουμε στην ελεύθερη βούληση.

Τότε, λοιπόν, γιατί προσέρχομαι αυτοβούλως στη δίνη του κύκλου που τα όριά του δεν ελέγχω εγώ και οι ομότεχνοι/ομοιοπαθείς μου; Γιατί, δηλαδή, συζητώ επί θεμάτων που δεν πιστεύω ότι μπορεί να εξετασθούν επαρκώς με το τρέχον επιστημονικό παράδειγμα, δηλαδή το υπάρχον πλαίσιο επιστημονικής σκέψης; Απαντώ απερίφραστα: Για τους εγγενείς κοινωνικούς λόγους, το παρελθόν και την προοπτική, της βιολογίας (μας).

Την ίδια στιγμή που ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο, την επιστήμη και τον εαυτό μας δεν επιτρέπει την ενδελεχή επιστημονική αντιμετώπιση του ερωτήματος για τη ύπαρξη ή όχι ελεύθερης βούλησης στον φυσικό κόσμο, και ενόσω, ή μάλλον επειδή, η συζήτηση πλέον διεξάγεται, σπεύδω να υποστηρίξω την ελεύθερη βούληση ως εξελικτικό βιολογικό προϊόν και προαπαιτούμενο του κοινωνικού ανθρώπου. Υποστηρίζω, δηλαδή, ότι η βιολογία του σώματος ενσωματώνει με το βίωμα, κατά τη διάρκεια της εξέλιξης και της ανάπτυξης του οργανισμού, την προοπτική της βούλησης, προκειμένου να δημιουργήσει τον κοινωνικό άνθρωπο και την κοινωνία.

Με το βίωμα, η βιολογία του ατόμου, χωρίς να σταματάει να αποτελεί στοιχείο του φυσικού κόσμου, μετέχει πλέον -γίνεται κοινωνός- του κοινού που την προϋποθέτει. Είναι βέβαια γνωστό ότι η αλληλεπιδρώσα βιολογία δημιουργεί δεσμούς και ίσως εξαρτήσεις, που ως ένα βαθμό μπορεί να θεωρηθεί ότι περιστέλλουν τους βαθμούς ελευθερίας του φυσικού συστήματος άνθρωπος. Ταυτόχρονα, όμως, τον απελευθερώνει από τον φυσικό προκαθορισμό της μη βιωμένης ύλης.

Αφού λοιπόν κοινωνία χωρίς βιωμένη, άρα απελεύθερη, βιοφυσική=βιολογία δεν είναι δυνατή, υπερασπίζομαι την ελευθερία αλλά και την ενότητα της βιολογίας και της κοινωνίας. Γιατί σε αυτό το πλαίσιο, φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως διαφορετικές μεταξύ τους οντότητες, αφού ο νους τουλάχιστον είναι σχεδιασμένος να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον. Ελπίζω βέβαια ότι η αναφορά στην ενότητα βιολογίας και κοινωνίας δεν οδηγεί στην συνειρμική σύνδεσή της με την πολύπαθη κοινωνιοβιολογία του Wilson.

Φυσικά ζόμπι ή πνευματικά φαντάσματα; Επιτρέψτε μου μία σύντομη ιστορική εισαγωγή πριν από την εξέταση του θέματος από την πλευρά της αναπτυξιακής νευροβιολογίας και τη διατύπωση μίας άποψης-υπογραμμίζω άποψης. Είναι γνωστό ότι η πρώιμη επιστημονική σκέψη είχε μία απόλυτα ντετερμινιστική (αιτιοκρατική) αντίληψη για το σύμπαν. Πίστευε, δηλαδή, ότι για ο,τιδήποτε συμβαίνει ευθύνεται κάτι που προηγουμένως έχει συμβεί, και, επομένως, τίποτα δεν μπορεί να συμβεί με άλλον τρόπο από αυτόν που συμβαίνει.

Για να θυμηθούμε τα λόγια του μαθηματικού μαρκήσιου ντε Λαπλάς: «αν ένα όν γνώριζε σε μία συγκεκριμένη στιγμή όλες τις δυνάμεις της φύσης, καθώς και τις θέσεις και τις ταχύτητες των σωμάτων που υπάρχουν στο Σύμπαν, θα είχε πλήρη γνώση του παρελθόντος και του μέλλοντος κάθε αντικειμένου, ζωντανού ή άψυχου». Η προφανής, όσο και συνταρακτική συνέπεια αυτής της εκδοχής για την πραγματικότητά μας είναι ότι αυτό που με αυτάρεσκη βεβαιότητα ονομάζουμε ελεύθερη βούληση είναι μία πλάνη, μία έννοια που δεν μπορεί να υπάρξει.

Τον πανικό που δημιουργεί στο μυαλό των απλών (και όχι μόνον) ανθρώπων ένα τέτοιο ενδεχόμενο ανέλαβε να διασκεδάσει ο Καρτέσιος, υποστηρίζοντας ότι αποτελούμαστε από δύο σφαίρες, μία φυσική και μία πνευματική και ότι η πνευματική δεν υπακούει στους νόμους της φυσικής. Το όχι λιγότερο σοβαρό βέβαια πρόβλημα που άφηνε προς επίλυση αυτή η άποψη ήταν η εξεύρεση του τρόπου επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο σφαιρών. Η Καρτεσιανή όμως τοποθέτηση, που φαίνεται να σώζει την ελεύθερη βούληση, υιοθετήθηκε από τους απλούς ανθρώπους και από τις οργανωμένες κοινωνίες.

Οι απλοί άνθρωποι, εκτός των άλλων, διαπίστωναν ότι με αυτό το σχήμα μπορούσαν να παραμείνουν τόσο ελεύθεροι απέναντι στους άλλους ανθρώπους, όσο και συνδεδεμένοι με τον Θεό τους. Οι κοινωνίες (δηλαδή οι ίδιοι πάλι άνθρωποι), διαπίστωναν, επίσης, ότι με αυτό το σχήμα είχαν τη δυνατότητα να αποτιμήσουν/αξιολογήσουν μεμονωμένες ή συλλογικές συμπεριφορές και να οργανώσουν ένα πολιτικό και νομικό σύστημα που επιτρέπει την επιδοκιμασία/επιβράβευση του ‘καλού’ και την αποδοκιμασία του ‘κακού’.

Γιατί αλλιώς σκεφθείτε μία κοινωνία που παραιτείται της (ψευδ)αίσθησης ότι επιλέγει τους κατά το δυνατόν καλύτερους κυβερνήτες, ή που δεν θεωρεί ότι μπορεί να καταδικάσει κάποιον εγκληματία επειδή για τις εγκληματικές πράξεις του δεν ευθύνεται αυτός αλλά οι δυνάμεις τους Σύμπαντος! Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα όμως, οι συντονισμένες προσπάθειες των νευροεπιστημόνων και οι διαδοχικές επιτυχίες τους στην κατανόηση της φυσιολογικής και παθολογικής λειτουργίας του νευρικού συστήματος, αποκαλύπτουν βαθμιαία ότι την ευθύνη για τις πράξεις μας την έχει το όργανο της συμπεριφοράς, ο εγκέφαλος.

Έτσι, τα τελευταία χρόνια συζήτησης του προβλήματος νους/εγκέφαλος, οι περισσότεροι (νευρο)επιστήμονες συγκλίνουν στην παραδοχή ότι ο νους μας είναι ύλη, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να υπάρξει γνωστική λειτουργία χωρίς νευρωνική δραστηριότητα. Εάν δεχθούμε την εξίσωση νους=εγκέφαλος, τότε ό,τι είναι ανθρώπινο μπορεί να βρεθεί στον εγκέφαλο. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι οι αιτιοκρατικοί νόμοι της φυσικής (γιατί όχι της φύσης;) κυβερνούν και τον άνθρωπο.

Έτσι, αρκετοί φυσικοί και νευροεπιστήμονες επανέρχονται σήμερα στην ντετερμινιστική αντίληψη για τον κόσμο και τον άνθρωπο, παρόλο που ως γνωστό η σύγχρονη επιστήμη είναι ένα μίγμα ντετερμινιστικών και πιθανοκρατικών θεωριών (για παράδειγμα, σύμφωνα με την κβαντική μηχανική που προβλέπει με πιθανότητες, η ραδιενεργή διάσπαση συμβαίνει με προβλέψιμο τρόπο, αλλά δεν είναι δυνατόν ούτε θεωρητικά να πούμε πότε θα συμβεί αυτό).

Τελικά, τί συμβαίνει με τον άνθρωπο και την ελεύθερη βούληση; Το αδιέξοδο προφανές, όσο και προφανής η σχηματοποίηση των δύο επιλογών που μας προτείνονται: Είμαστε φυσικά ζόμπι χωρίς ελεύθερη βούληση και ευθύνη ή πνευματικά φαντάσματα με αναίτιες επιλογές και βούληση; Νομίζω ότι τελικά για την ελεύθερη βούληση ισχύει αυτό που λέει (αλλά, φευ, και το ακριβώς αντίθετο) ο Γιώργος Γραμματικάκης για την κβαντική μηχανική:

«ενώ λειτουργεί απόλυτα στο πρακτικό επίπεδο, η εννοιολογική της ερμηνεία παραμένει εν πολλοίς μετέωρη».

Μονιστικές δυσκολίες: Μία παρένθετη παρατήρηση που ίσως να με αφορά και προσωπικά: Παρατηρώντας κάποιος την δυσκολία των συναδέλφων νευροεπιστημόνων να τοποθετηθούν πάνω στο πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης, θα διαπιστώσει, με ένα μίγμα έκπληξης αλλά και επιβεβλημένης κατανόησης για τα αδιέξοδα που οδηγεί η συνεπής και συνεχής άσκηση κάθε προσχηματισμένης άποψης, ότι πολλοί μονιστές συνάδελφοι, που αποκρούουν μετά βδελυγμίας κάθε εμπλοκή της ανύπαρκτης έννοιας ‘πνεύμα’ στη νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου, βρίσκονται στην ανάγκη να υπερασπισθούν την ύπαρξη ελεύθερης βούλησης, επειδή αυτό υπαγορεύει η ουμανιστική ιδεολογία τους, και, επομένως, να αναζητήσουν υπερβατικές λύσεις διαφυγής από το αιτιοκρατικό αδιέξοδο που οδηγεί η εξίσωση νους=εγκέφαλος=ύλη.

Η θέση αυτή οδήγησε στη διαμόρφωση του λεγόμενου συμβατισμού (compatibilism), ο οποίος είναι μία προσπάθεια να συνδεθεί η ελεύθερη βούληση με εσωτερικά αίτια, όπως σκέψεις, πεποιθήσεις και επιθυμία, χωρίς να αμφισβητηθεί η αιτιοκρατία της φύσης. Προσέρχομαι διαλεκτικά στη γενική αυτή θέση επειδή θεωρώ ότι ο απόλυτος βιολογικός ντετερμινισμός είναι ουσιαστικά μία επαναδιατύπωση της θεωρίας του προσχηματισμού του ανθρώπου και εν τέλει της φύσης. Το αδιέξοδό του είναι προφανές.

Διευκρινίζει επιστημονικά αυτό που με επιστημονικό τρόπο συσκοτίζει. Η αναζήτηση ένα αιτίου ακόμη και «αταίριαστου προς το αποτέλεσμα», όπως θα το αποκαλούσε ο φιλόσοφος David Hume, μπορεί να δείχνει επιστημονική συνέπεια, αλλά δεν μπορεί ποτέ να οδηγήσει στην επιδιωκόμενη κατανόηση της λύσης που μπορεί να προσφέρει ο επιστήμονας, όσο βέβαια κινούμαστε εντός των γραμμών που ορίζει το χρησιμοποιούμενο σήμερα πλαίσιο επιστημονικής σκέψης.

Η ανάγκη της επαφής και το βίωμα της φυσικής: Η βιολογική αντιμετώπιση του ερωτήματος της ελεύθερης βούλησης σχηματοποιήθηκε με τον πιο έντονο τρόπο στο δίλημμα γονίδια ή περιβάλλον (nature vs nurture). Εάν, δηλαδή, το γενετικό υλικό προκαθορίζει τη συμπεριφορά ή εάν αντίθετα η ανατροφή και το περιβάλλον είναι αυτά που κυρίως διαμορφώνουν την προσωπικότητα του ανθρώπου. Γενετικές μελέτες έχουν αποδείξει τον κρίσιμο ρόλο των γονιδίων (βλ. σύνδρομο Down, προδιάθεση για σχιζοφρένεια κ.ά.) και μπορεί εάν υιοθετηθούν άκριτα να οδηγήσουν σε μία αντίληψη ανελαστικού γονιδιακού προκαθορισμού και, επομένως, ανυπαρξίας ελεύθερης βούλησης.

Ωστόσο, και η υιοθέτηση της αντίθετης άποψης, δηλαδή αυτής που υποστηρίζει ότι το περιβάλλον είναι παντοδύναμο και καθορίζει καταλυτικά την προσωπικότητα, οδηγεί με τον ίδιο τρόπο σε έναν εξίσου επικίνδυνο και επιστημονικά ατεκμηρίωτο ντετερμινισμό. Η αλληλεπίδραση των δύο πολυδύναμων παραγόντων, γενετικού υλικού και περιβάλλοντος, είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς. Η αναπτυξιακή βιολογία επίσης αποδεικνύει ότι ούτε η γενετική πολυπλοκότητα ούτε οι εξελισσόμενοι περιβαλλοντικοί παράγοντες χρειάζονται την ελεύθερη βούληση για να ερμηνεύσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Η ελεύθερη βούληση είναι το απροσδόκητο πολύτιμο βιολογικό παράγωγο από την αλληλεπίδραση δύο μη βιολογικών παραγόντων, των γονιδίων και του περιβάλλοντος. Όπως ακριβώς συμβαίνει δηλαδή με το νερό, το οποίο αποκτά την πολύτιμη ιδιότητα του ρευστού από την αλληλεπίδραση δύο παραγόντων/στοιχείων (υδρογόνο και οξυγόνο) που στερούνται αυτής της ιδιότητας.

Για να γίνει κατανοητό τί εννοώ επιτρέψτε μου να υπομνήσω ότι το νευρικό σύστημα είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο δίκτυο αλληλοσυνδεόμενων ομάδων νευρικών κυττάρων και ότι κάθε αισθητική, κινητική ή ανώτερη πνευματική λειτουργία πραγματοποιείται με τη ροή νευρικών σημάτων διαμέσου των νευρικών οδών που απεργάζονται τα αλληλοσυνδεόμενα κύτταρα. Το ακριβές σχέδιο των νευρικών συνδέσεων, δηλαδή αυτό που διαφοροποιεί τον καθένα μας, διαμορφώνεται από τη στενή και πρώιμη αλληλεπίδραση γενετικού υλικού και περιβάλλοντος, εσωτερικού και εξωτερικού.

Πειραματικά παραδείγματα από διάφορα είδη ζώων και τον άνθρωπο αποδεικνύουν ότι το γενετικό υλικό προγραμματίζει εξαιρετικά πολύπλοκα, αλλά όχι λεπτομερή νευρωνικά δίκτυα, και ότι οι εμπειρίες από το περιβάλλον ασκούν τον καταλυτικό ρόλο τους στη μορφοποίηση των νευρωνικών συνδέσεων και, ίσως, στη μεγέθυνση των όποιων γονιδιακών διαφορών μας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων κρίσιμων περιόδων της ανάπτυξης. Είναι εντυπωσιακό ότι για κάθε νευρική οδό και συμπεριφορά, το γενετικό υλικό προκαθορίζει την ανάγκη, το είδος και το πλαίσιο επέμβασης του περιβάλλοντος.

Δηλαδή, το ίδιο το κληρονομικό υλικό προβλέπει μία ή περισσότερες, αλλά πάντως συγκεκριμένες, χρονικές περιόδους κατά τις οποίες χρειάζεται επειγόντως κάποιας μορφής αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Γιά παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι όπως το γενετικό υλικό κάποιων βαδιστικών πτηνών προβλέπει για την πρώτη μέρα της ζωής ένα παράθυρο ιδιαίτερης ευαισθητοποίησης του εγκεφάλου στην ισόβια «αποτύπωση» της μητέρας τους, ή το γενετικό υλικό κάποιων ωδικών πτηνών προβλέπει συγκεκριμένα χρονικά παράθυρα εγκεφαλικής ευαισθητοποίησης για την απομνημόνευση και επεξεργασία του κελαηδήματός τους, έτσι και το γενετικό υλικό του ανθρώπου προβλέπει διαφορετικά χρονικά παράθυρα ευαισθητοποίησης του εγκεφάλου στην ανάπτυξη της διοπτρικής όρασης, της εκμάθησης της γλώσσας και άλλων γνωστικών δεξιοτήτων.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί τα γονίδια και ο υλικός εγκέφαλος ξανοίγονται στην περιπέτεια της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Γιατί δεν απολαμβάνουν την αυτάρκεια του φυσικού συστήματος στο οποίο ανήκουν; Η απάντηση είναι γιατί έτσι είναι σχεδιασμένα. Να αλληλεπιδρούν με τον κόσμο προεκειμένου να αποκτήσουν εξελικτικό και οντογενετικό πλεονέκτημα και να αλλάξουν (φυσικό;) επίπεδο λειτουργίας. Να είναι και να γίνονται.

Κοντολογίς, ο εγκέφαλος έχει ανάγκη να αλληλεπιδρά με τον κόσμο για να γίνεται (και) άλλος. Ίσως γιατί, όπως λέει ο Καράβατος από το Πανεπιστήμιο Θεσαλονίκης, «το (ανθρώπινο) όν δεν μπορεί να υπάρξει ως υποκείμενο παρά μόνο μέσα από έναν άλλο». Η ελευθερία και η ισορροπία που υπάρχει σε αυτήν την σχέση είναι η μέγιστη δυνατή. Γιαυτόν, ίσως, τον λόγο αδυνατούμε να βολέψουμε στην ίδια και μοναδική ερμηνευτική συσκευή που διαθέτουμε (=τον εγκέφαλό μας) την φυσική αιτιοκρατία με την ελευθερία της νευροβιολογίας μας.

Η ελεύθερη βούληση μπορεί να εξεταστεί και να εκφραστεί μόνο σε ένα κόσμο κοινωνικών υποκειμένων που, όπως θα έλεγε ο Edelman, έχουν διαμορφώσει το εγώ τους με την μακροπρόθεσμη απομνημόνευση συμβολικών σχέσεων που αποκτήθηκαν με την αναπόφευκτη αλληλεπίδρασή του με άλλους. Δηλαδή, άλλο πράγμα η φυσική χωρίς βίωμα και άλλο η φυσική (ο άνθρωπος) με βίωμα. Όπως είναι άλλο πράγμα η αίσθηση, δηλαδή η σύλληψη και μεταφορά ενός περιφερικού ερεθίσματος, και άλλο η αντίληψη, δηλαδή η υποκειμενική ερμηνεία που κάνει ένας δεδομένος εγκέφαλος στα περιφερικά φυσικά ερεθίσματα, μεταφράζοντας τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα διαφόρων συχνοτήτων σε μπλε, πράσινο, κόκκινο και άλλα χρώματα, τα κύματα πίεσης σε ήχους, τις χημικές ενώσεις σε οσμές και γεύσεις κ.ο.κ.

Η ελευθερία μας ενυπάρχει, όπως λέει ο Steven Rose, στις βιολογικές διαδικασίας που μας συνθέτουν, και οι οποίες, προσθέτω, προϋποθέτουν το περιβάλλον και την κοινωνία.

Βιωματικοί καθρέπτες: Υπάρχει κάποιο παραγωγικό πρότυπο για τη νευροβιολογική ερμηνεία της αλληλεπίδρασης εγκεφάλου-περιβάλλοντος; Οι καθρεπτικοί νευρώνες που ανακάλυψε ο Giacomo Rizzolati και η ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Πάρμα –οι οποίοι ως γνωστόν βρίσκονται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου και δραστηριοποιούνται όχι μόνο όταν πραγματοποιούμε μία πράξη αλλά και όταν παρατηρούμε κάποιον άλλον να την εκτελεί- αποδεικνύουν ότι ο,τιδήποτε παρατηρούμε να συμβαίνει γύρω μας το επαναλαμβάνουμε στο μυαλό μας.

Μας παρέχουν ίσως τη δυνατότητα να καταλάβουμε τους άλλους και τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η ανταλλαγή πληροφοριών που συνθέτουν τον πολιτισμό. Το χασμουρητό, η λύπη και το γέλιο των άλλων, η βία του δρόμου, οι ερωτικές περιπτύξεις ενός ζευγαριού, η πρακτική αναίσχυντων πολιτικών, η αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων, συμβαίνουν ταυτόχρονα εκτός μας και μέσα μας. Είναι οι άλλοι και εμείς. Με καθρέπτες αντανακλούμε τους εαυτούς μας και τους άλλους στους άλλους και στους εαυτούς μας.

Όπως και τους Θεούς μας [2]. Επιτυγχάνουμε με αυτόν τον τρόπο να δημιουργούμε ένα περιβάλλον που φιλοξενεί τον φυσικό κόσμο των άλλων και το δικό μας πνεύμα. Ο καθένας μας εξαρτάται από τα είδωλα (την εγγύτητα και το μέγεθος) των αντανακλάσεων που δέχεται. Έτσι, η ελευθερία μας δεν είναι απόλυτη (άπειρη) αλλά είναι μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να διαχειριστεί η φύση (μας), όπως ακριβώς κανένα άπειρο δεν μπορεί να είναι απόλυτα άπειρο, αλλά είναι μεγαλύτερο από ό,τι μπορούμε να υποθέσουμε.

Πιθανολογείται ότι το σύστημα καθρεπτικών νευρώνων είναι μία εξελικτική προσαρμογή του εγκεφάλου του ανθρώπου πριν από 50.000 χρόνια στην οποία οφείλεται το άλμα στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Έχει μάλιστα υποστηριχθεί ότι αδρανοποίηση του συστήματος καθρεπτικών νευρώνων στερεί ίσως τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και ίσως εξηγεί τα σοβαρά προβλήματα γλώσσας και επικοινωνίας (και ελεύθερης βούλησης;) που χαρακτηρίζουν τους αυτιστικούς.

Ταυτόχρονα νεκροί και ελεύθεροι: Είμαστε ύλη αλλά πρέπει να εξοικοιωθούμε με την πεποίθηση ότι ελευθερία και υπευθυνότητα χάνονται εάν αντιμετωπίσουμε εαυτούς και αλλήλους απλώς ως ύλη. Με τον ίδιο τρόπο που το φως χάνει κάποιες χαρακτηριστικές (και πανέμορφες) εκδηλώσεις του (π.χ. συμβολή, περίθλαση, χρώματα) εάν εμμείνει στην αποδεδειγμένη σωματιδιακή του φύση και απεμπολίσει την κυματική του φύση (επειδή δυσκολευόμαστε εμείς να τις εξετάσουμε συνδυαστικά).

Είμαστε, δηλαδή, και στοιχειώδη σωματίδια (αυτά από τα οποία αποτελούνται τα δισεκατομμύρια νευρικά μας κύτταρα), αλλά και κύματα (αυτά που ανιχνεύονται με διάφορες καταγραφικές συσκευές, και των οποίων ο επηρεασμός αλλάζει/τροποποεί τη βούληση). Σε πρώτη ανάγνωση η άποψη αυτή θα χαρακτηρισθεί σύγχρονος δυισμός. Ίσως να είναι και αλήθεια. Ποιός όμως φταίει που η πιο σκληρά ντετερμινιστική φυσική αναγκάστηκε να κάνει χώρο για να χωρέσει-και να χωνέψει-, τη δυαδική φύση του φωτός;

Υπενθυμίζω το πείραμα του Alvaro Pascual-Leone, κατά το οποίο ζητείται από ένα υποκείμενο να σηκώσει τυχαία όποιο από τα δύο χέρια θέλει, ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζονται εν αγνοία του μαγνητικά πεδία στο ένα από τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίριά του. Διαπιστώθηκε ότι η επιλεκτική μαγνητική διέγερση των ημισφαιρίων του εγκεφάλου επηρεάζει έντονα την επιλογή του υποκείμενου, που όμως εξακολουθεί να πιστεύει ότι η επιλογή του είναι απόλυτα ελεύθερη.

Είναι, επίσης, πολύ καλά γνωστό πλέον ότι με βιο-ανατροφοδότηση/νευρο-ανατροφοδότηση ο άνθρωπος μπορεί όχι μόνον να επηρεάσει τον καρδιακό ρυθμό του, αλλά και να παίξει videο games χωρίς τα χέρια του και να τροποποιήσει τα κύματα του εγκεφάλου του. Η λογική αδυναμία μας να κατανοήσουμε ταυτόχρονα τη σωματιδιακή και κυματική φύση μας οφείλεται στην εμπειρική μας σχέση με τον μακρόκοσμο και τους Νευτώνειους νόμους της καθημερινότητας μας όπου βασιλεύει (κληρονομικώ δικαιώματι) ο μεγάλος δυνάστης μας, η βαρύτητα.

Ή μήπως είμαστε απλώς υπερχορδές (ταλαντώσεις δηλαδή κάποιου μη υλικού!!) και επειδή, όπως λέει ο Ανδρέας Παπανικολάου από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, λανθασμένα αποδεχθήκαμε στη Δύση, από τον 5ο π.Χ. αιώνα, τη διχοτόμηση του παντός σε υλικό και άυλο, τρέχουμε αιώνες τώρα να βρούμε τη σχέση ανάμεσα στα αισθητά και στα νοητά; Μήπως, δηλαδή, πράγματι τα υλικά δεν είναι υλικά με την έννοια που εννοούμε και ο εγκέφαλος είναι ‘ομοούσιος των νοητών που παράγει’;

Είμαστε, δηλαδή, προκαθορισμένοι, ως φυσικά όντα και προϊόντα της φυσικής-ιστορικής εξέλιξης, αλλά και ελεύθεροι να επιλέξουμε τους παράγοντες που θα μας επηρεάσουν. Είμαστε, δηλαδή, απόλυτα βιολογικοί-απόλυτα περιβαλλοντικοί, όπως ακριβώς είναι η γάτα του Schrοdinger ταυτόχρονα νεκρή και ζωντανή. Στον ατομικό μικρόκοσμο, σύμφωνα με τη κβαντική φυσική, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει σε ποιό σημείο ακριβώς του ατόμου υπάρχει ένα ηλεκτρόνιο, αλλά μόνο την πιθανότητα να βρεθεί εκεί. Όπως και το ηλεκτρόνιο, έτσι και ο άνθρωπος υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να βρεθεί εκεί που το νέφος της πιθανότητας είναι πυκνό, αλλά φυσικά κανείς δεν του απαγορεύει να επιλέξει διαφορετικά.

Γι’αυτό η τύχη του είναι απροσδιόριστη. Είμαστε, τέλος, ο καθένας άτομο και κοινωνία. Με ιδιοτελείς, μονότονες τροχιές και επαναλαμβανόμενες καθημερινές ανάγκες, σκοπιμότητες και τελεολογία αλλά και κληρονομιά και προοπτική πολιτισμού. Το ερώτημα που μπορεί να διατυπωθεί είναι εάν αυτές οι δύο πλευρές μπορούν να εκδηλωθούν ταυτόχρονα, ή εάν η εκδήλωση της μίας αναστέλλει (προσωρινά) την εκδήλωση της άλλης. Δεν ξέρω, αλλά πάντως δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι στις μεταξύ τους σχέσεις οι δύο αυτές όψεις είναι ισότιμες και δημοκρατικές.

Αλλά στην βιολογία ως γνωστόν η δημοκρατία έχει μικρή σημασία. Αντίθετα, και φαινομενικά παραδόξως, έχει σημασία ο σχεδιασμός και η προνοητικότητα των (έξυπνων) συστημάτων. Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο τα εγωιστικά γονίδια συμπεριφέρονται προοδευτικά, προκειμένου να μην εξαφανιστούν, και όχι μόνο προβλέπουν και παραχωρούν ρόλο στο περιβάλλον για τη συγκρότηση του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς, αλλά και δημιουργούν τον ενδιάμεσο χώρο (μεταξύ γονιδίων και περιβάλλοντος) όπου αναπαύεται η ανύπαρκτη, κατά τα άλλα, ελεύθερη βούληση.

Συμπέρασμα: Δεν ξέρω εάν η ελεύθερη βούληση είναι μία υπαρκτή φυσική ποιότητα που μπορεί με κάποιο τρόπο να μετρηθεί. Ξέρω όμως ότι την εμπεριέχει η βιολογία του ανθρώπου. Και για να την περιέχει ο άνθρωπος, τη δημιουργούν οι νόμοι της φύσης. Και αφού την δημιουργούν οι νόμοι της φύσης, είναι με τον πιο ουσιαστικό τρόπο ηθική.
-----------------------------

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]: Θυμίζω ότι σύμφωνα με μία αρκετά διαδεδομένη άποψη, δυστυχώς και ανάμεσα στους βιολόγους, υπάρχει μόνον μία επιστήμη, η φυσική. «Όλα τα άλλα είναι κοινωνική πρόνοια» είπε ο James Watson, ή «συλλογή γραμματοσήμων» είπε ο Ernest Rutherford.

[2]: Που γι’αυτόν τον λόγο βέβαια έχουν τα δικά μας χαρακτηριστικά. Γιατί, όπως έλεγε ο Ξενοφάνης, «αν τα λιοντάρια μπορούσαν να ζωγραφίσουν, ο Θεός τους θα είχε τη δική τους μορφή».