Προδιαγράφουν πορείες, χαράζουν μοίρες και αγκυροβολούν σε γνώριμα και κοινωνικά αποδεκτά λιμάνια ζωής.
Άραγε δεν αναρωτιέται κανείς πώς η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου καταλήγει εν τέλει πλειοψηφικά σε καθολικές επιλογές ζωής;
Πόσο ελεύθερη είναι τελικά η βούληση όταν από παιδί μπορεί να μην ξέρεις τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις , αλλά ξέρεις με το που παίρνεις την πρώτη ανάσα ότι σκοπός σου είναι να κάνεις οικογένεια, να έχεις μια καλή δουλειά (Τι θεωρείται καλή δουλειά; Και για ποιόν είναι καλή;), αν είσαι αγόρι πρέπει να σου αρέσουν τα κορίτσια και αντίστοιχα αν είσαι κορίτσι τα αγόρια, να φοράς ρούχα που να αναδεικνύουν την θηλυκότητα σου ή να υπερτονίζουν την αρρενωπότητα σου...και αυτά είναι μερικά από τα πράγματα που οφείλεις στην κανονικότητα. Της το χρωστάς και περιμένει να υποταχτείς σε αυτήν και στο μεγαλείο της για να έχεις μια ζωή αποδεκτή, λιγότερο συγκρουσιακή με τους γύρω, και σημαντικά πιο ήρεμη.
Ανταποκρίνεται όμως όλο αυτό το σενάριο με τον βαθύτερο και ουσιαστικότερο έσω εαυτό;
Ο Rogers (1959), μίλησε στη θεωρία προσωπικότητας για όρους αξίας, για εξωτερική εστία αξιολόγησης και για άκαμπτες αυτοεικόνες. Έννοιες άγνωστες στην κανονικότητα μιας και εκείνη δεν δέχεται αμφισβητήσεις. Θα πρέπει να λογοδοτήσεις, αν παρεκκλίνεις από εκείνη τόσο στον εαυτό σου και τους οικείους σου όσο και στην κοινωνία.
Ποιόν πόνο μπορείς να ανεχτείς περισσότερο; Τον συγκρουσιακό με τον εαυτό και τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες του ή τον συμβιβαστικό με τις προσταγές της κοινωνίας;
Η κοινωνία καταλύει την υποκειμενικότητα και εγκαθιδρύει νόρμες που αναλόγως τη χρονική περίοδο και το πολιτιστικό πλαίσιο που πρέπει να εξυπηρετήσουν, οφείλουν να ακολουθούνται με κλειστά μάτια και να θυσιάζουν ζωές και επιθυμίες στο όνομα του κοινωνικά αποδεκτού. Και κάπου εκεί χάνονται οι αμφισβητήσεις, η κριτική σκέψη και ακόμα χειρότερα η ενδότερη θέληση.
Είμαστε όντα σε διαρκή διαδικασία (Rogers, 1961), με συνεχείς στάσεις, αλλαγές πορείας και αναζήτησης κατευθύνσεων και όχι απλοί και απλοϊκοί προορισμοί.
Έχουμε μια έμφυτη τάση για αναζήτηση εμπειριών, για επικέντρωση στο παρόν και στο τι έχει να μας δώσει και που να μας πάει. Όταν όμως μεγαλύτερη σημασία έχει η αποδοχή των άλλων όπως και αυτή του κοινωνικού πλαισίου, καθώς και η υποταγή στον ιδανικό εαυτό, τότε γυρνάμε την πλάτη στον πραγματικό και ανοίγει ο ασκός του πόνου, του άγχους, της εσωτερικής σύγκρουσης και πολλές φορές της ψυχοπαθολογικής συμπεριφοράς.
Ακούμε για σκοπούς ζωής, για νοήματα, για το πώς πρέπει να ερωτευόμαστε και ποιους, για το χρονικό όριο επίτευξης στόχων, για το πώς οφείλουμε να μιλάμε, να γελάμε, να ντυνόμαστε, πώς να έχουμε τα μαλλιά μας, για το τι σημαίνει γυναίκα, τι άντρας, μέχρι πού να εκφραζόμαστε συναισθηματικά για να μην παρεξηγηθούμε, τι δουλειά να κάνουμε ώστε να μην κριθούμε, πόσα παιδιά να γεννήσουμε με βάση το μέσο όρο, μέχρι τι ηλικία επιβάλλεται να έχουμε παντρευτεί, πόσους ερωτικούς συντρόφους επιτρέπεται να έχουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, πως πρέπει να είναι το σπίτι μας...και πόσα ακόμα...
Αν όλη αυτή η κανονικότητα και φυσιολογικότητα δεν μας πνίξει, θα πρέπει να αναρωτηθούμε τελικά πόσο ρομποτικά ζούμε.
Ο Viktor Frankl (1946), υποστήριξε πως αυτό που τελικά μας διαχωρίζει από τα ζώα, είναι ότι μπορούμε να αναρωτηθούμε για το σκοπό της ύπαρξης μας, μιας και εκείνα δεν αντιλαμβάνονται και δεν ανησυχούν για το νόημα της ζωής τους.
Πολλοί από εμάς ωστόσο αντί να νοηματοδοτήσουμε οι ίδιοι τη ζωή μας, αφήνουμε την κοινωνία να το κάνει για μας. Πλήρης αποποίηση ευθυνών; Ή πλήρης παραίτηση από τα θέλω;
Κάπου εδώ να τονίσω ότι το να ακολουθείς την κοινωνία δεν αποτελεί από μόνο του καταδίκη. Φυλάκιση αποτελεί να την ακολουθείς χωρίς να ξέρεις γιατί, και κυρίως χωρίς να εξετάσεις αν θες.
Επίσης σημαντικό είναι να μπορείς να επιλέγεις ακούγοντας την εσωτερική σου φωνή, τι σε ελκύει τη δεδομένη στιγμή, τι σε κάνει να φλέγεσαι και ποιο μονοπάτι θες να εξερευνήσεις.
Το που και τι ήσουν χτες, δεν αποτελεί θέσφατο για το που και ποιος θέλεις να είσαι σήμερα.
Ο πολιτισμός μας σε θέλει απρόσωπο, φοβικό απέναντι στα συναισθήματα σου και κυρίως άβουλο ως προς τις επιλογές σου (Rogers, 1963). Και εσύ δεν διστάζεις πολλές φορές να παραδοθείς ψυχή τε και σώματι στη θαυμαστή Κοινωνία.
Καταλαβαίνω πως η κανονικότητα παρέχει ασφάλεια, σιγουριά και νηνεμία στην ψυχή, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που όλα αυτά είναι πλασματικά, που είναι αποτελέσματα μιας ισχυρής προσπάθειας πειθούς του εαυτού ότι πράττει σωστά, ηθικά και αποδεκτά. Και ενώ ακολουθείται η νόρμα, ακούμε ανθρώπους να ορίζουν τους εαυτούς τους ως δυστυχείς, ως άτυχους, ως κακό-μοίρηδες και ψάχνουν την πηγή της δυστυχίας τους, έξω τους, ενώ η απάντηση τις περισσότερες φορές υπάρχει μέσα τους.
Ο Kierkegaard (1845), όρισε πως η μεγαλύτερη πρόκληση του ανθρώπου, είναι να καταφέρει να υπάρχει ως άτομο.
Και για να καταφέρουμε κάτι τέτοιο οφείλουμε να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των επιλογών μας, να διεκδικούμε την ελευθερία μας, να υποστηρίζουμε σθεναρά τη διαφορετικότητα μας και να ακολουθούμε τις δικές μας επιθυμίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου