ΔΗΜ 19.337–340
Το ακροατήριο δεν πρέπει να παρασυρθεί από την όποια υποκριτική ή ρητορική ικανότητα του Αισχίνη
Στο υπόλοιπο τμήμα του λόγου ο ρήτορας επέμεινε στην επιχειρηματολογία που είχε ήδη αναπτύξει (βλ. σχετικά και ΔΗΜ 19.64–66), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του Αισχίνη. Πριν από τον ἐπίλογον (19.341–343) απευθύνεται στο ακροατήριο.
[337] Καίτοι καὶ περὶ τῆς φωνῆς ἴσως εἰπεῖν ἀνάγκη· πάνυ γὰρ
μέγα καὶ ἐπὶ ταύτῃ φρονεῖν αὐτὸν ἀκούω, ὡς καθυποκρινού-
μενον ὑμᾶς. ἐμοὶ δὲ δοκεῖτ’ ἀτοπώτατον ἁπάντων ἂν ποιῆσαι,
εἰ, ὅτε μὲν τὰ Θυέστου καὶ τῶν ἐπὶ Τροίᾳ κάκ’ ἠγωνίζετο,
ἐξεβάλλετ’ αὐτὸν καὶ ἐξεσυρίττετ’ ἐκ τῶν θεάτρων καὶ μόνον
οὐ κατελεύεθ’ οὕτως ὥστε τελευτῶντα τοῦ τριταγωνιστεῖν
ἀποστῆναι, ἐπειδὴ δ’ οὐκ ἐπὶ τῆς σκηνῆς, ἀλλ’ ἐν τοῖς κοινοῖς
καὶ μεγίστοις τῆς πόλεως πράγμασι μυρί’ εἴργασται κακά,
τηνικαῦθ’ ὡς καλὸν φθεγγομένῳ προσέχοιτε. [338] μηδαμῶς·
μηδὲν ὑμεῖς ἀβέλτερον πάθητε, ἀλλὰ λογίζεσθ’ ὅτι δεῖ
κήρυκα μὲν ἂν δοκιμάζητε, εὔφωνον σκοπεῖν, πρεσβευτὴν δὲ
καὶ τῶν κοινῶν ἀξιοῦντά τι πράττειν δίκαιον καὶ φρόνημ’
ἔχονθ’ ὑπὲρ μὲν ὑμῶν μέγα, πρὸς δ’ ὑμᾶς ἴσον, ὥσπερ ἐγὼ
Φίλιππον μὲν οὐκ ἐθαύμασα, τοὺς δ’ αἰχμαλώτους ἐθαύμασα,
ἔσωσα, οὐδὲν ὑπεστειλάμην. οὗτος δ’ ἐκείνου μὲν προὐ-
καλινδεῖτο, τοὺς παιᾶνας ᾖδεν, ὑμῶν δ’ ὑπερορᾷ. [339] ἔτι τοίνυν
ὅταν μὲν ἴδητε δεινότητ’ ἢ εὐφωνίαν ἤ τι τῶν ἄλλων τῶν
τοιούτων ἀγαθῶν ἐπὶ χρηστοῦ καὶ φιλοτίμου γεγενημένον
ἀνθρώπου, συγχαίρειν καὶ συνασκεῖν πάντας δεῖ· κοινὸν γὰρ
ὑμῖν πᾶσι τοῖς ἄλλοις τοῦτ’ ἀγαθὸν γίγνεται· ὅταν δ’ ἐπὶ
δωροδόκου καὶ πονηροῦ καὶ παντὸς ἥττονος λήμματος, ἀπο-
κλείειν καὶ πικρῶς καὶ ἐναντίως ἀκούειν, ὡς πονηρία δυνά-
μεως δόξαν εὑρομένη παρ’ ὑμῶν ἐπὶ τὴν πόλιν ἐστίν. [340] ὁρᾶτε
δ’, ἀφ’ ὧν οὗτος εὐδοκιμεῖ πηλίκα τῇ πόλει περιέστηκε
πράγματα. αἱ μὲν τοίνυν ἄλλαι δυνάμεις ἐπιεικῶς εἰσιν
αὐτάρκεις, ἡ δὲ τοῦ λέγειν, ἂν τὰ παρ’ ὑμῶν τῶν ἀκουόντων
ἀντιστῇ, διακόπτεται. οὕτως οὖν ἀκούετε τούτου ὡς πονηροῦ
καὶ δωροδόκου καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ἐροῦντος ἀληθές.
[337] Καίτοι καὶ περὶ τῆς φωνῆς ἴσως εἰπεῖν ἀνάγκη· πάνυ γὰρ
μέγα καὶ ἐπὶ ταύτῃ φρονεῖν αὐτὸν ἀκούω, ὡς καθυποκρινού-
μενον ὑμᾶς. ἐμοὶ δὲ δοκεῖτ’ ἀτοπώτατον ἁπάντων ἂν ποιῆσαι,
εἰ, ὅτε μὲν τὰ Θυέστου καὶ τῶν ἐπὶ Τροίᾳ κάκ’ ἠγωνίζετο,
ἐξεβάλλετ’ αὐτὸν καὶ ἐξεσυρίττετ’ ἐκ τῶν θεάτρων καὶ μόνον
οὐ κατελεύεθ’ οὕτως ὥστε τελευτῶντα τοῦ τριταγωνιστεῖν
ἀποστῆναι, ἐπειδὴ δ’ οὐκ ἐπὶ τῆς σκηνῆς, ἀλλ’ ἐν τοῖς κοινοῖς
καὶ μεγίστοις τῆς πόλεως πράγμασι μυρί’ εἴργασται κακά,
τηνικαῦθ’ ὡς καλὸν φθεγγομένῳ προσέχοιτε. [338] μηδαμῶς·
μηδὲν ὑμεῖς ἀβέλτερον πάθητε, ἀλλὰ λογίζεσθ’ ὅτι δεῖ
κήρυκα μὲν ἂν δοκιμάζητε, εὔφωνον σκοπεῖν, πρεσβευτὴν δὲ
καὶ τῶν κοινῶν ἀξιοῦντά τι πράττειν δίκαιον καὶ φρόνημ’
ἔχονθ’ ὑπὲρ μὲν ὑμῶν μέγα, πρὸς δ’ ὑμᾶς ἴσον, ὥσπερ ἐγὼ
Φίλιππον μὲν οὐκ ἐθαύμασα, τοὺς δ’ αἰχμαλώτους ἐθαύμασα,
ἔσωσα, οὐδὲν ὑπεστειλάμην. οὗτος δ’ ἐκείνου μὲν προὐ-
καλινδεῖτο, τοὺς παιᾶνας ᾖδεν, ὑμῶν δ’ ὑπερορᾷ. [339] ἔτι τοίνυν
ὅταν μὲν ἴδητε δεινότητ’ ἢ εὐφωνίαν ἤ τι τῶν ἄλλων τῶν
τοιούτων ἀγαθῶν ἐπὶ χρηστοῦ καὶ φιλοτίμου γεγενημένον
ἀνθρώπου, συγχαίρειν καὶ συνασκεῖν πάντας δεῖ· κοινὸν γὰρ
ὑμῖν πᾶσι τοῖς ἄλλοις τοῦτ’ ἀγαθὸν γίγνεται· ὅταν δ’ ἐπὶ
δωροδόκου καὶ πονηροῦ καὶ παντὸς ἥττονος λήμματος, ἀπο-
κλείειν καὶ πικρῶς καὶ ἐναντίως ἀκούειν, ὡς πονηρία δυνά-
μεως δόξαν εὑρομένη παρ’ ὑμῶν ἐπὶ τὴν πόλιν ἐστίν. [340] ὁρᾶτε
δ’, ἀφ’ ὧν οὗτος εὐδοκιμεῖ πηλίκα τῇ πόλει περιέστηκε
πράγματα. αἱ μὲν τοίνυν ἄλλαι δυνάμεις ἐπιεικῶς εἰσιν
αὐτάρκεις, ἡ δὲ τοῦ λέγειν, ἂν τὰ παρ’ ὑμῶν τῶν ἀκουόντων
ἀντιστῇ, διακόπτεται. οὕτως οὖν ἀκούετε τούτου ὡς πονηροῦ
καὶ δωροδόκου καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ἐροῦντος ἀληθές.
***
[337] Και όμως και περί της φωνής του είναι ανάγκη να ομιλήσωμεν· διότι μανθάνω, ότι υπερηφανεύεται πολύ δι' αυτήν και νομίζει, ότι θα σας κερδίση με την υποκριτικήν του τέχνην. Εγώ δε νομίζω, ότι θα εκάμνατε το πλέον άτοπον πράγμα, εάν, ότε μεν ως υποκριτής παρίστανε τας δυστυχίας του Θυέστου και τας συμφοράς της Τροίας, τον εδιώχνατε από τα θέατρα με τα σφυρίγματά σας και μόνον που δεν τον ελιθοβολούσατε, ώστε τελευταίον κατήντησε να παραιτηθή του ρόλου του τριταγωνιστού, τώρα δε που κατά την διαχείρισιν των μεγίστων συμφερόντων της πόλεως μεγίστας συμφοράς επροξένησεν εις αυτήν, τον προσέχετε, διότι ομιλεί ωραία. [338] Μη τον προσέξετε διόλου. Μακράν από σας τόσον ανόητοι εντυπώσεις· αλλά σκέπτεσθε, ότι, όταν δοκιμάζετε ένα κήρυκα, πρέπει να προσέχετε, αν έχη καλήν φωνήν, όταν δε δοκιμάζετε ένα πρεσβευτήν, ή ένα που φιλοδοξεί να διοικήση την πόλιν, αν είναι δίκαιος, αν έχη υπερηφάνειαν ψυχής, όταν ενεργή διά λογαριασμόν σας, και αν εμπνέεται από αγάπην προς την ισότητα αναμεταξύ σας· εγώ παραδείγματος χάριν τον Φίλιππον μεν δεν εθαύμασα, ετίμησα όμως τους αιχμαλώτους, τους έσωσα, δεν εφοβήθην διόλου. Ούτος δε έπιπτε μεν εις τους πόδας εκείνου και ύμνει τας νίκας του, σας δε σας επεριφρονούσε. [339] Προσέτι δε, όταν μεν ιδήτε ρητορικήν δεινότητα ή καλήν φωνήν ή κάποιο άλλο από τα παρόμοια αγαθά να υπάρχη εις άνθρωπον χρηστόν και φιλόδοξον, πρέπει όλοι να ευχαριστήσθε δι' αυτό και να του δίδετε θάρρος να εκδηλωθή· διότι το αγαθόν τούτο γίνεται κοινόν αγαθόν δι' όλους τους άλλους· όταν δε ιδήτε να υπάρχη αυτό εις άνθρωπον δεχόμενον δώρα και πονηρόν και κατώτερον παντός κέρδους, μη δίδετε αφορμήν εις αυτό να εκδηλωθή και ακούετε με μίσος και οργήν εκείνον που έχει αυτό, διότι, όταν η πονηρία αποκτήση φήμην διά την δύναμίν της, είναι επιζήμιος εις την πόλιν. [340] Προσέξτε δε πόσον μεγάλαι συμφοραί έχουν περικυκλώσει την πόλιν εξ αιτίας εκείνων, διά τα οποία ο Αισχύνης αποκτά υπόληψιν. Αι μεν άλλαι δυνάμεις δεν έχουν καθόλου ανάγκην ξένης βοηθείας, η ρητορική όμως δεινότης, αν σεις οι ακούοντες αντισταθήτε εις τον ρήτορα, χάνει αμέσως την δύναμιν αυτής. Ακούετε λοιπόν τον κατηγορούμενον ως άνθρωπον πονηρόν και δεχόμενον δώρα και μέλλοντα να μη είπη καμμίαν αλήθειαν.
[337] Και όμως και περί της φωνής του είναι ανάγκη να ομιλήσωμεν· διότι μανθάνω, ότι υπερηφανεύεται πολύ δι' αυτήν και νομίζει, ότι θα σας κερδίση με την υποκριτικήν του τέχνην. Εγώ δε νομίζω, ότι θα εκάμνατε το πλέον άτοπον πράγμα, εάν, ότε μεν ως υποκριτής παρίστανε τας δυστυχίας του Θυέστου και τας συμφοράς της Τροίας, τον εδιώχνατε από τα θέατρα με τα σφυρίγματά σας και μόνον που δεν τον ελιθοβολούσατε, ώστε τελευταίον κατήντησε να παραιτηθή του ρόλου του τριταγωνιστού, τώρα δε που κατά την διαχείρισιν των μεγίστων συμφερόντων της πόλεως μεγίστας συμφοράς επροξένησεν εις αυτήν, τον προσέχετε, διότι ομιλεί ωραία. [338] Μη τον προσέξετε διόλου. Μακράν από σας τόσον ανόητοι εντυπώσεις· αλλά σκέπτεσθε, ότι, όταν δοκιμάζετε ένα κήρυκα, πρέπει να προσέχετε, αν έχη καλήν φωνήν, όταν δε δοκιμάζετε ένα πρεσβευτήν, ή ένα που φιλοδοξεί να διοικήση την πόλιν, αν είναι δίκαιος, αν έχη υπερηφάνειαν ψυχής, όταν ενεργή διά λογαριασμόν σας, και αν εμπνέεται από αγάπην προς την ισότητα αναμεταξύ σας· εγώ παραδείγματος χάριν τον Φίλιππον μεν δεν εθαύμασα, ετίμησα όμως τους αιχμαλώτους, τους έσωσα, δεν εφοβήθην διόλου. Ούτος δε έπιπτε μεν εις τους πόδας εκείνου και ύμνει τας νίκας του, σας δε σας επεριφρονούσε. [339] Προσέτι δε, όταν μεν ιδήτε ρητορικήν δεινότητα ή καλήν φωνήν ή κάποιο άλλο από τα παρόμοια αγαθά να υπάρχη εις άνθρωπον χρηστόν και φιλόδοξον, πρέπει όλοι να ευχαριστήσθε δι' αυτό και να του δίδετε θάρρος να εκδηλωθή· διότι το αγαθόν τούτο γίνεται κοινόν αγαθόν δι' όλους τους άλλους· όταν δε ιδήτε να υπάρχη αυτό εις άνθρωπον δεχόμενον δώρα και πονηρόν και κατώτερον παντός κέρδους, μη δίδετε αφορμήν εις αυτό να εκδηλωθή και ακούετε με μίσος και οργήν εκείνον που έχει αυτό, διότι, όταν η πονηρία αποκτήση φήμην διά την δύναμίν της, είναι επιζήμιος εις την πόλιν. [340] Προσέξτε δε πόσον μεγάλαι συμφοραί έχουν περικυκλώσει την πόλιν εξ αιτίας εκείνων, διά τα οποία ο Αισχύνης αποκτά υπόληψιν. Αι μεν άλλαι δυνάμεις δεν έχουν καθόλου ανάγκην ξένης βοηθείας, η ρητορική όμως δεινότης, αν σεις οι ακούοντες αντισταθήτε εις τον ρήτορα, χάνει αμέσως την δύναμιν αυτής. Ακούετε λοιπόν τον κατηγορούμενον ως άνθρωπον πονηρόν και δεχόμενον δώρα και μέλλοντα να μη είπη καμμίαν αλήθειαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου