Πώς εκφράζεται το συναίσθημα μέσα στην οικογένεια;

Ο τρόπος που θα χειριστούμε μια κατάσταση έχει να κάνει με την προσωπικότητά μας και τις στρατηγικές αντιμετώπισης που έχουμε αναπτύξει εξελικτικά μέσα από τις εμπειρίες που αποκτήσαμε. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια και η ανατροφή που έχει λάβει το άτομο ως παιδί. Για παράδειγμα, υπάρχουν υπερπροστατευτικές οικογένειες όπου υπερεκφράζεται το συναίσθημα και επικρατεί άγχος, οικογένειες στοργικές όπου κυριαρχεί η ηρεμία και η ασφάλεια, καθώς και αδιάφορες οικογένειες όπου ούτε τα θετικά ούτε τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού τυγχάνουν αναγνώρισης.

Στην τελευταία περίπτωση, το άτομο γνωρίζει λίγα πράγματα για τα συναισθήματα και για το πώς να τα εκφράσει ή να τα διαχειριστεί. Μπορεί να αισθάνονται οι γύρω του ότι τους απορρίπτει, ότι είναι ένα ψυχρό άτομο, και μοιάζει να μην έχει συναισθήματα. Δεν είναι σπάνιο να φοβηθεί ένα τέτοιο άτομο να εμπλακεί σε μία συντροφική σχέση, καθώς αισθάνεται εκτεθειμένο απέναντι σε απρόβλεπτες καταστάσεις, και φοβάται ότι αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό από το/τη σύντροφο. Συχνά κατακλύζονται από σκέψεις και αντιδράσεις που θα είχαν σε πιθανά σενάρια με συντρόφους.

Οι σύντροφοι έχουν παράπονο ότι δεν τους καταλαβαίνει το άτομο και δεν ανταποκρίνεται στα συναισθήματά τους. Η αντίδρασή τους απέναντι σε έναν καβγά με τον /τη σύντροφο μπορεί να είναι η αποφυγή, η οποία στα μάτια του συντρόφου μπορεί να μοιάζει με αδιαφορία, ή ένα ξέσπασμα οργής απέναντι στα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει το άτομο και τα οποία δε γνωρίζει πώς να διαχειριστεί.

Αντίθετα, στην περίπτωση του ατόμου που έχει προέλθει από ένα υπερπροστατευτικό περιβάλλον, αυτό θα είναι σε θέση να επιδείξει συναισθήματα με υπερβολικό, ή και χειριστικό τρόπο, ενώ ο/η σύντροφός του μπορεί να αισθανθεί ότι πνίγεται ή κατακλύζεται από τα συναισθήματα του συγκεκριμένου ατόμου.

Μοιάζει τα υπερπροστατευτικά άτομα να υπερενδιαφέρονται για τη σχέση με τον άνθρωπο που αγαπούν, ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι προσκολλώνται αγχωδώς πάνω στο αντικείμενο της αγάπης τους. Και η αγάπη αυτή μοιάζει περισσότερο με εξάρτηση.

Έχουν μάθει ότι τίποτε δε γίνεται χωρίς τους άλλους. Σε αυτή την περίπτωση ένας καβγάς στο ζευγάρι ενδέχεται να καταλήξει σχεδόν πάντα με υποχώρηση του ατόμου ή ακόμη και με φωνές για τις οποίες αργότερα θα έχει μετανιώσει και θα το δείξει.

Ακόμη, μπορεί οι φιλονικίες να είναι σιωπηλές, και το άτομο ενσυνείδητα να καλλιεργήσει στον/στη σύντροφο τύψεις στην ιδέα και μόνο ότι θα το στενοχωρήσει με μία διαφωνία. Είναι τα ευαίσθητα άτομα, τα οποία οι σύντροφοι φοβούνται να πληγώσουν εκφράζοντας τα δικά τους συναισθήματα, τις σκέψεις ή τις αντιρρήσεις.

Συνοψίζοντας, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας, αλλά και του χειρισμού των συναισθημάτων. Παρ' όλα αυτά, δεν αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του περιβάλλοντος το στυλ της σχέσεις που θα αναπτύξουμε με τους συντρόφους.

Μπορεί η οικογένεια να θέτει τις βάσεις από πολύ νωρίς, ωστόσο, καθώς μεγαλώνουμε και η συμπεριφορά μας γίνεται αντικείμενο γνωστικής επεξεργασίας, είναι στο χέρι του ατόμου εάν θα συνεχίσει να ακολουθεί δυσλειτουργικά πρότυπα αλληλεπίδρασης με τους άλλους ή θα τα απορρίψει ψάχνοντας νέους πιο προσαρμοστικούς τρόπους διαντίδρασης.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι, εκτός από την οικογένεια, υπάρχει μία πληθώρα παραγόντων, όπως, πχ., η κουλτούρα στην οποία μεγάλωσε κανείς, το σχολείο, οι εμπειρίες, τα γεγονότα της ζωής που έτυχαν σε κάποιο άτομο, κ.τ.λ., τα οποία αλληλοεπιδρούν με τις πρώιμες εμπειρίες και συμπαράγουν το αποτέλεσμα.

Είναι καλό να γνωρίζουμε τις αιτίες για όσα μας συμβαίνουν, αλλά είναι καλύτερο να προσπαθούμε να ψάξουμε και να βρούμε αυτό που θέλουμε να γίνουμε.