Η κακή χρήση της έννοιας του καθήκοντος

Πίστη στο καθήκον δε σημαίνει σκλαβιά. Μπορεί κανείς να είναι πιστός στα καθήκοντά του με τιμιότητα και ακεραιότητα, χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα να γίνει υπηρέτης τους. Ο σημαντικότερος άνθρωπος στον κόσμο, στον οποίο οφείλει κανείς αιώνια πίστη, είναι ο εαυτός του. Δεν έχεις παρά μια ζωή – και είναι ανόητο να αφήνεις τη δουλειά ή οποιοδήποτε άλλο θεσμό να κυριαρχεί πάνω της, κυρίως αν σκεφτείς πόσες άλλες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν. Εκμετάλλευση της αφοσίωσης στο καθήκον γίνεται κάθε φορά που κάποιοι δίνουν μεγαλύτερη αξία στα κέρδη παρά στον άνθρωπο, καθώς και κάθε φορά που θυσιάζεται το ανθρώπινο πνεύμα στο όνομα του πάντα μεταβαλλόμενου «κοινού καλού».

Το πώς θα χρησιμοποιήσει κανείς την αφοσίωσή του, είναι εντελώς δική του υπόθεση. Πρέπει να πιστέψεις ότι η ευτυχία σου και η υποχρέωσή σου να βοηθάς και να αγαπάς τα μέλη της οικογένειάς σου είναι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή σου. Αυτό δε χρειάζεται να το εξηγήσεις σε κανέναν, αλλά μπορείς ν’ αρχίσεις να οργανώνεις τη ζωή σου γύρω από την έννοια του καθήκοντος προς τον εαυτό σου. Είναι πολύ πιθανό να ανακαλύψεις ότι έτσι γίνεσαι τελικά πιο παραγωγικός στη δουλειά σου και πιο ευχάριστος στους άλλους.

Ένας διευθυντής, που δεν μπορεί να εγκαταλείψει το γραφείο του, δε θα ‘πρεπε να κάθεται καν στο γραφείο αυτό. Εσύ, όμως, είσαι ο διευθυντής της ζωής σου και μπορείς να αποφασίσεις ενεργά να χρησιμοποιήσεις τον χρόνο σου με τρόπους που, χωρίς να προδίδουν την πίστη σου στους φορείς που έχεις διαλέξει, εξυπηρετούν ταυτόχρονα την υγεία σου, την ευτυχία και, το πιο σημαντικό, την αυτοεκπλήρωσή σου.

Η κακή χρήση της έννοιας του καθήκοντος σκοτώνει. Γεμίζει τη ζωή σου με στρες, ένταση, άγχος και ανησυχία και σε οδηγεί στον τάφο πολύ πριν της ώρας σου. Τα πράγματα που είναι πραγματικά σημαντικά για σένα θα παραμερίζονται πάντα, μπροστά σε κάποιο καθήκον που «πρέπει» οπωσδήποτε να γίνει – κι όλο αυτό το αιώνιο τράβηγμα, το πήγαιν’ έλα, οι ατέλειωτες ταλαιπωρίες, θα δικαιολογούνται στο όνομα του καθήκοντος. Στο τέλος, εκείνο ακριβώς, στο οποίο διάλεξες να αφιερώσεις τη ζωή σου, θα είναι ο δολοφόνος σου. Κι εσύ θα το έχεις υποστηρίξει με τις κλασικές εκλογικεύσεις όλων των ηλιθίων, που έζησαν πριν από σένα και που ισχυρίστηκαν ότι η λατρεία του «κοινού καλού» είναι πιο σημαντική από τους ανθρώπους που την υπηρετούν.

Συνέχισε να υπηρετείς αυτές τις ανοησίες, αν δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς κατάλαβε, όμως, ότι γίνεσαι το μεγαλύτερο θύμα του κόσμου, όταν αφοσιώνεσαι σε πράγματα όπως η δουλειά, τα κέρδη ή το καθήκον. Ο Ράντγιαρντ Κίπλιγκ έγραφε κάποτε: «Οι άνθρωποι, που σκοτώνονται από την υπερβολική δουλειά, είναι περισσότεροι απ’ όσο δικαιολογεί η σημασία που αναγνωρίζει στη δουλειά ο κόσμος».

Πραγματικά, οι οργανισμοί και οι υπηρεσίες θα ‘πρεπε να φτιάχνονται για να υπηρετούν τον άνθρωπο – και όχι το αντίστροφο. Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι οι εταιρείες δεν υπάρχουν καθόλου στον πραγματικό κόσμο, τον κόσμο του ανθρώπου. Βγάλε το ανθρώπινο δυναμικό από μια εταιρία και τι θα απομείνει; Ένας σωρός από άχρηστα μηχανήματα, άδεια εργοστάσια και γραφεία, συρτάρια γεμάτα άχρηστα χαρτιά: ένας άχρηστος εξοπλισμός. Οι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν τους οργανισμούς να λειτουργούν και, μια και είσαι ένας απ’ αυτούς τους ανθρώπους, πρέπει ολόκληρη η συμμετοχή σου στο κατεστημένο να έχει σαν προσανατολισμό τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων – και πάνω απ’ όλα του εαυτού σου και των ανθρώπων που αγαπάς.