Από τα όργανα που δουλεύουν για την παραγωγή της ομιλίας, αυτό που βλέπουμε είναι τα χείλη, τα δόντια και ένα μέρος της γλώσσας. Αλλά ο αέρας που παράγει το ηχητικό κύμα ξεκινάει από τους πνεύμονες, περνάει από την τραχεία και τον λάρυγγα, όπου βρίσκονται οι φωνητικές χορδές, και βγαίνει από τη στοματική ή τη ρινική κοιλότητα.
Οι φωνητικές χορδές είναι δύο μικρές μυϊκές μάζες στον λάρυγγά μας. Οι δύο αυτές μάζες μπορούν να ανοιγοκλείνουν, να πλησιάζουν ή να απομακρύνονται η μία από την άλλη. Ανάμεσά τους περνάει ο αέρας που βγαίνει από τους πνεύμονες.
2.2.1 Ο ρόλος των φωνητικών χορδών στην ανθρώπινη γλώσσα
Πριν μιλήσουμε για τον ρόλο των φωνητικών χορδών στην παραγωγή της ομιλίας, θα πρέπει να προλάβουμε μια απορία. Λέγαμε νωρίτερα ότι τα όργανα που συμμετέχουν στην παραγωγή της ομιλίας δεν είναι φτιαγμένα ειδικά για τη γλώσσα. Μήπως όμως αυτό δεν ισχύει για τις φωνητικές χορδές; Η απάντηση είναι όχι. Φωνητικές χορδές διαθέτουν και τα ζώα (ή, τουλάχιστον, ορισμένα από αυτά) και τις χρησιμοποιούν για να βγάζουν τις κραυγές που τα χαρακτηρίζουν. Το μόνο θηλαστικό που δεν βγάζει κραυγές είναι η καμηλοπάρδαλη. Οι φωνητικές χορδές μαζί με τους αναπνευστικούς μύες (που ρυθμίζουν πόσος αέρας θα βγει από τα πνευμόνια) κανονίζουν, τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους, το ύψος και την ένταση της φωνής. Αλλά εδώ τελειώνει η ομοιότητα, γιατί τα ζώα, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, διαθέτουν μόνο φωνή (αδύνατη ή δυνατή, ψηλή ή χαμηλή) και όχι γλώσσα. Το ύψος και η ένταση στην ανθρώπινη γλώσσα υπηρετεί αυτό που είναι το μεγάλο μυστικό της: το ότι αποτελείται από ξεχωριστούς φθόγγους, οι οποίοι σε διαφορετικούς συνδυασμούς δημιουργούν την τεράστια ποικιλία των λέξεων.
2.2.2 Οι φωνητικές χορδές «φτιάχνουν» άηχους και ηχηρούς φθόγγους
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Πάρτε τις δύο λέξεις πήρα και μπίρα. Θα συμφωνήσετε ότι, αν εξαιρέσει κανείς τους δύο πρώτους φθόγγους, οι λέξεις αυτές προφέρονται με τον ίδιο τρόπο: [píra]/[bíra]. Οι πρώτοι φθόγγοι αυτών των λέξεων (π [p] και μπ [b]) μοιάζουν στο ότι και οι δύο αρθρώνονται με τη συνάντηση των χειλιών - είναι, όπως λέμε, διχειλικοί. Διαφέρουν όμως στο ότι το μπ της λέξης μπίρα είναι πιο «δυνατό». Τί σημαίνει όμως πιο «δυνατό»; Αυτό μπορείτε να το καταλάβετε αν κάνετε ένα μικρό πείραμα. Βάλτε τα χέρια σας στον λαιμό σας, αριστερά και δεξιά από το «μήλο του Αδάμ», και προφέρετε τον φθόγγο μπ, επαναλαμβάνοντάς τον. Θα αισθανθείτε μέσα στον λαιμό σας έναν κραδασμό. Είναι οι φωνητικές σας χορδές που πάλλονται. Δοκιμάστε το ίδιο με τον φθόγγο ζ. Θα αισθανθείτε το ίδιο. Η παλμική κίνηση των φωνητικών χορδών γεννιέται από το πλησίασμά τους και την επίδραση που ασκεί πάνω τους το ρεύμα του αέρα που βγαίνει από τα πνευμόνια και κινείται προς την έξοδο. Τη διαφορά ανάμεσα στους φθόγγους π [p] και μπ [b] την περιγράφουμε λέγοντας ότι και οι δύο είναι διχειλικοί, αλλά ο πρώτος είναι άηχος (οι φωνητικές χορδές παραμένουν ανοιχτές και δεν πάλλονται κατά την παραγωγή του) και ο δεύτερος ηχηρός.
Αυτό που έχει σημασία να καταλάβουμε είναι ότι αυτή η διαδικασία (που υπάρχει και στα ζώα), δηλαδή η παλμική κίνηση των φωνητικών χορδών, στην ανθρώπινη γλώσσα μπαίνει σε μια νέα λειτουργία: διαχωρίζει φθόγγους, οι οποίοι συνδυαζόμενοι δημιουργούν διαφορετικές λέξεις: πήρα/μπίρα, προς/μπρος. Άλλοι ηχηροί φθόγγοι στα νέα ελληνικά είναι το ζ [z] (ζηλεύω) σε αντίθεση με το σ [s] (σέρνω) αλλά και τα φωνήεντα. Και αυτά παράγονται με παλμική κίνηση των φωνητικών χορδών.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου