Υπάρχουν φορές που νιώθεις μόνος ενώ είσαι περιστοιχισμένος από ανθρώπους και άλλες που νιώθεις συντροφευμένος ενώ πλάι σου δεν είναι κανείς. Η εμπειρία του να είναι κανείς μόνος βιώνεται εντελώς υποκειμενικά- έτσι που η παρουσία των άλλων μπορεί να μην παίζει παρά ελάχιστο ή κανένα ρόλο στο συναίσθημα της μοναξιάς. Κάποτε μάλιστα να το επιβαρύνει κιόλας, αφού το να αισθάνεσαι μόνος χωρίς πραγματικά να είσαι αποτελεί ίσως και την πιο πικρή μορφή μοναξιάς- και αυτό δεν είναι σπάνιο.Οι περισσότεροι άνθρωποι ωστόσο αυτόματα συνδέουν την εμπειρία του να εισαι μόνος με τον πόνο της μοναξιάς. Ίσως γιατί η έννοια της μοναξιάς ξυπνάει μέσα μας τον βαθύτερο φόβο της εγκατάλειψης και της έλλειψης του «ανήκειν». Πολλοί από εμάς λοιπόν πασχίζουμε με κάθε τρόπο να την αποφύγουμε, προσπαθώντας να παραμένουμε διαρκώς σε επαφή με τους γύρω μας, συχνά με έναν καταταναγκαστικό τρόπο, δημιουργώντας όσο περισσότερες συνδέσεις γίνεται- μην τυχόν και μείνουμε μόνοι γιατί τότε…
Τότε, τι;
Ο Γάλλος επιστήμονας και φιλόσοφος Blaise Pascal έγραψε το 1964 (!) ότι «όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας πηγάζουν από την ανικανότητα του ανθρώπου να καθίσει ήσυχα σε ένα δωμάτιο μόνος του».
Τι λέτε;
Μήπως αυτή η εμμονή να είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι με κάθε δυνατό τρόπο με τους άλλους γύρω μας φτάνει να μας εμποδίζει να συνδεθούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό; Και μήπως η αδυναμία να συνδεθούμε με τον εαυτό μας στερεί τελικά και τις σχέσεις με τους γύρω μας από την ουσιαστική ποιότητα της παρουσίας μας;
Μήπως πράγματι ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος αν που και που ο καθένας μας επέλεγε να καθήσει ήσυχα σε ένα δωμάτιο μόνος του;
Μοναξιά και μοναχικότητα δεν είναι το ίδιο. Είναι δύο διαφορετικές λέξεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν διαφορετικές καταστάσεις. Σύμφωνα με το περιοδικό Psychology Today:
“Η Μοναξιά είναι μια αρνητική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση απομόνωσης. Νιώθει κανείς ότι κάτι λείπει. Είναι δυνατό να είναι με ανθρώπους και πάλι να αισθάνεται μόνος- ίσως την πιο πικρή μορφή μοναξιάς.
Η Μοναχικότητα είναι η κατάσταση του να είσαι μόνος χωρίς να αισθάνεσαι μοναξιά. Είναι μια θετική και εποικοδομητική κατάσταση εμπλοκής με τον εαυτό σου. Η μοναχικότητα είναι επιθυμητή, μια κατάσταση όπου όντας μόνος παρέχεις στον εαυτό σου υπέροχη και επαρκή συντροφιά”
Με αυτή την έννοια η μοναχικότητα παραπέμπει σε μια κατάσταση εντελώς διαφορετική, όπου το να είσαι μόνος με τον εαυτό σου μπορεί να είναι εξαιρετικά τροφοδοτικό και αναζωογονητικό, μια συναισθηματική αποστασιοποίηση που επιτρέπει να έλθεις σε επαφή με σένα τον ίδιο: για να στοχαστείς, να δημιουργήσεις, να χαλαρώσεις, να αναπνεύσεις βαθιά, να αφουγκραστείς τον εσωτερικό σου κόσμο.
Η συνθήκη της μοναχικότητας μας επιτρέπει να ρίξουμε μέσα μας μια δέσμη φωτός.
Φανταστείτε ότι διαθέτουμε έναν περιστρεφόμενο προβολέα, ο οποίος φωτίζει προς τα εκεί που τον κατευθύνουμε. Όταν είμαστε μέσα στον κόσμο, απορροφημένοι από τα εξωτερικά ερεθίσματα και την αλληλεπίδραση με τους άλλους, αυτός ο προβολέας είναι κυρίως στραμμένος προς τα έξω και δεν στρέφεται προς τα μέσα παρά μόνο βιαστικά και στιγμιαία για να κατευθύνει και πάλι το φως του έξω από εμάς. Όταν ο προβολέας είναι διαρκώς στραμμένος προς το εξωτερικό μας περιβάλλον, στερούμαστε τη δυνατότητα να δούμε και να συνειδητοποιήσουμε τι γίνεται μέσα μας. Χρειάζεται να αποσυρθούμε προκειμένου να έχουμε την πολυτέλεια να στρέψουμε αυτή τη δέσμη φωτός προς τα μέσα, να φωτίσουμε ό,τι υπάρχει εκεί και να έλθουμε ξανά σε επαφή με τον εαυτό μας.
Δεν είναι ασυνήθιστο βέβαια, ορισμένες φορές αυτή η επαφή να είναι ακριβώς εκείνο που θέλουμε να αποφύγουμε. Οι σχέσεις και η παρουσία των άλλων μπορεί να γίνεται ο κατάλληλος περισπασμός για να αποφύγουμε να σχετιστούμε με εμάς τους ίδιους. Και δεν πειράζει, όταν αυτό χρησιμοποιείται ως μια βραχυπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης των προβλημάτων μας.
Προσοχή όμως: όταν συμβαίνει παρατεταμένα κινδυνεύουμε από ένα άλλο είδος μοναξιάς, μια μοναξιά ενδοπροσωπική- που έχει κάνει με το να απομονώνουμε πλευρές και κομμάτια του εαυτού μας… και αυτό το είδος μοναξιάς κόβει βαθιά και πονάει πολύ…
Κάποια στιγμή στη ζωή μας, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε όλοι τη βαθιά αλήθεια ότι στην ουσία είμαστε τελικά μόνοι, είτε περιστοιχιζόμαστε από άλλους, είτε όχι, και ότι αυτό είναι μέρος και συνθήκη της ανθρώπινης ύπαρξης.
Είμαστε ξεχωριστά άτομα που στην πραγματικότητα διψούν για σύνδεση με άλλα ξεχωριστά άτομα. Ίσως η μοναχικότητα να είναι ένας τρόπος να μπούμε σε διάλογο με αυτή ακριβώς την αλήθεια…
Και αφού πρώτα συνδεθούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό να επιδιώξουμε να μπορούμε να συνδεθούμε από μια πιο δυνατή θέση με τους άλλους γύρω μας.
Όπως λέει και ποιητής Rainer Maria Rilke, στο Letters to a young poet (η μοναχικότητα) “…δεν είναι σε τελική ανάλυση κάτι το οποίο μπορούμε να πάρουμε ή να αφήσουμε. Είμαστε μοναχικοί. Μπορεί να έχουμε την αυταπάτη ότι δεν είμαστε και να συμπεριφερόμαστε σα να μην είναι έτσι… Αλλά πόσο καλύτερα θα ήταν αν το συνειδητοποιούσαμε, έστω κι αν αρχίζαμε να το υποθέτουμε… Πρόκειται στα αλήθεια να μας πιάσει ζάλη…” σαν κάποιον που τον έβγαλες από το δωμάτιο του, χωρίς προετοιμασία ή μετάβαση και τον έβαλες πάνω στην ψηλότερη οροσειρά. “Όμως είναι απαραίτητο να το βιώσουμε και αυτό, να βιώσουμε την ύπαρξη μας με την ευρύτερη δυνατή έννοια… ακόμη και το ανήκουστο- πρέπει να είναι δυνατό…”
Γι’ αυτό και μας παροτρύνει να βρούμε το κουράγιο να ανοίξουμε τον εαυτό μας σε κάθε είδους νέα, απρόβλεπτη εμπειρία ακόμη κι εκείνες τις οποίες δεν θεωρούμε τον εαυτό μας ικανό να αντιμετωπίσει αφού “μόνο κάποιος που είναι πραγματικά έτοιμος για όλα, που δεν εξαιρεί τίποτα, ούτε το πιο αινιγματικό, θα ζήσει τη σχέση με κάποιον άλλο σαν κάτι ζωντανό και θα αντλήσει ο ίδιος εξαντλητικά από την ίδια του την ύπαρξη»…
If you’re lonely when you’re alone, you’re in bad company. -Jean-Paul Sartre
When we cannot bear to be alone, it means we do not properly value the only companion we will have from birth to death—ourselves. -Eda LeShan
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου