Η προσπάθεια να ‘ψυχολογήσουμε’ τους άλλους δεν αφορά μόνο τους ψυχολόγους (ψυχίατρους, ψυχοθεραπευτές κ.α) αλλά όλους μας – και στην πραγματικότητα όλοι λειτουργούμε ως ψυχολόγοι σε κάποιο βαθμό. Έτσι το να κατανοήσουμε καλύτερα τις αμυντικές στρατηγικές και τα βασικά ζητήματα έναντι των οποίων οι άνθρωποι προσπαθούν να προστατευτούν, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλαβαίνουμε καλύτερα τους άλλους και σε μικρότερο βαθμό, τον εαυτό μας.
Ο ψυχίατρος Emanuel H. Rosen, συμπυκνώνοντας χρόνια ψυχαναλυτικής γνώσης και εμπειρίας σε ορισμένες βασικές αρχές που διέπουν την ψυχική μας λειτουργία, παρέχει ένα σύντομο βασικό οδηγό που μπορεί να σε βοηθήσει να σκέφτεσαι σαν ψυχοθεραπευτής και να αυξήσει θεαματικά τη διαύγεια με την οποία αντιλαμβάνεσαι του ανθρώπους γύρω σου. Ιδού, ορισμένες από αυτές:
1. Εάν θέλεις να ξέρεις πόσο υγιής συναισθηματικά είναι κάποιος, κοίτα μόνο τις στενές διαπροσωπικές του σχέσεις
Εμφανίσιμοι, αθλητικοί, χαρισματικοί, πλούσιοι, άνθρωποι έξυπνοι, με αυτοπεποίθηση δεν είναι πάντα συναισθηματικά υγιείς. Από χρονολογική άποψη μπορεί να είναι ενήλικες αλλά συναισθηματικά μπορεί να είναι δύο χρονών. Δεν θα μπορέσεις να κάνεις οποιαδήποτε ακριβή εκτίμηση των ανθρώπων μέχρι να μάθεις να ξεχωρίζεις τις επιφανειακές τους ποιότητες και χαρακτηριστικά από τις συναισθηματικές τους ποιότητες που έχουν ουσιαστικό νόημα.
Υπάρχουν τουλάχιστον τρία βασικά πράγματα που χρειάζεται να ξέρεις:
-Το κυριότερο, πόσο μακρόχρονες και αφοσιωμένες είναι οι τρέχουσες συναισθηματικές τους σχέσεις;
-Δεύτερον, πόση σύγκρουση βιώνουν στο περιβάλλον της δουλειάς τους και πόσο καιρό έχουν παραμείνει στην τρέχουσα εργασία τους; (*αυτές τις μέρες μάλλον δεν είναι και πολύ αξιόπιστο κριτήριο)
-Τέλος, πως ήταν η παιδική τους ηλικία στην οικογένεια καταγωγής τους; Με απλά λόγια, τα πήγαιναν καλά με την οικογένειά τους;
2. Το πώς νιώθεις για τον εαυτό σου (η αυτοεκτίμησή σου) διαμορφώνεται σε σημαντικό βαθμό από το πόσο στοργική ήταν η μητέρα σοου, ο πατέρας σου και τα αδέλφια σου απέναντί σου όταν μεγάλωνες – ειδικά η μητέρα σου- παρόλο που δεν είναι πολιτικά ορθό να το λέμε.
Αυτό δε σημαίνει ότι η μητέρα κάποιου ευθύνεται για όλα του τα προβλήματα. Απλά ότι μια σταθερή υγιής σχέση με τη μητέρα θωρακίζει σημαντικά το άτομο από άποψη ψυχικής υγείας.
3. Ο τρόπος που σχετίζεσαι με τους κοντινούς ανθρώπους γύρω σου βασίζεται πάντοτε στο πώς σχετιζόσουν με την οικογένειά σου καθώς μεγάλωνες.
Ουσιαστικά, οι οικογένειές μας είναι πάντα μαζί μας. Είναι μέσα στο μυαλό μας. Για την υπόλοιπη ζωή μας τείνουμε να παίρνουμε το ρόλο είτε του παιδικού εαυτού μας είτε εκείνο των γονιών μας. Εξέτασε προσεκτικά τις σχέσεις σου με την οικογένειά σου. Θα σου πει πολλά για το ποιος είσαι.
4. Όλοι ‘παίζουμε’ για ένα κρυμμένο ακροατήριο- τη Μαμά και το Μπαμπά, μέσα στα κεφάλια μας.
Συχνά βλέπεις ανθρώπους να κάνουν περίεργα πράγματα στις προσωπικές τους αλληλεπιδράσεις. “Από πού ήλθε αυτό;” αναρωτιέσαι. Ήλθε από ένα κρυμμένο σενάριο που είναι γραμμένο στο μυαλό αυτού του ατόμου.
Φανερά, αντιδρά σε σένα, αλλά μέσα στο μυαλό του, αντιδρά στη μητέρα του. Στην πραγματικότητα όσο λιγότερο θυμάται την παιδική του ηλικία, τόσο περισσότερο την ‘εκδραματίζει’ μαζί σου.
5. Αυτό που ονομάζουμε “υποσυνείδητο” ή “ασυνείδητο” υπάρχει και ουσιαστικά καθορίζει τη ζωή μας, τα πάντα, από το τι δουλειά επιλέγουμε μέχρι το ποιόν παντρευόμαστε.
Όλα τα συναισθήματα που είχες για τον εαυτό, τους γονείς και την οικογένειά σου είναι ‘θαμμένα’ στο υποσυνείδητο κομμάτι του μυαλού σου. Επίσης θαμμένοι εκεί είναι και ορισμένοι πολύ βαθείς φόβοι μας.
Όσο μεγαλύτερη επίγνωση έχεις σε σχέση με το υποσυνείδητο σου, τόση περισσότερη ελευθερία θα έχεις.
6. Το σεξ παίζει καθοριστικό ρόλο, ό,τι και αν λέει κανείς.
Το σεξ έχει γίνει ‘ντεμοντέ’ ως ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να εξηγήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά. Σήμερα, είναι πιο πολιτικά ορθό να δίνεται έμφαση στο ρόλο των συναισθημάτων και των σκέψεων παρά στο ρόλο του σεξ. Παρόλ’ αυτά, η σεξουαλική λειτουργία και το σεξουαλικό ιστορικό ενός ατόμου λένε πολλά για το πώς είναι αυτό το άτομο.
7. Όποτε υπάρχουν δυο άνδρες ή δύο γυναίκες σε ένα δωμάτιο, υπάρχει ομοφυλοφυλική ένταση.
Είναι μια δομική αλήθεια ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν τόσο ετεροφυλικές όσο και ομοφυλοφυλικές ενορμήσεις. Αυτό που διαφέρει είναι το πώς διαχειριζόμαστε αυτές τις ενορμήσεις. Το γεγονός ότι έχεις μια ομοφυλοφυλική ενόρμηση ή ιδέα δεν έχει να κάνει με το σεξουαλικό σου προσανατολισμό. Ορίζεσαι από τη σεξουαλική σου συμπεριφορά και όχι τις σεξουαλικές σου παρορμήσεις.
Οι άνθρωποι στην κοινωνία μας που είναι πιο ενάντιοι στην ομοφυλοφυλία είναι εκείνοι που νιώθουν πιο άβολα με τις δικές του ομοφυλοφυλικές παρορμήσεις. Αυτές οι παρορμήσεις δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στη συνειδητή τους επίγνωση.
8. Ναι, τα παιδιά, αναπτύσσουν ερωτικά συναισθήματα για το γονέα του αντίθετου φύλου κάποια στιγμή στη ζωή τους, συχνά ανάμεσα στην ηλικία των τεσσάρων και έξι ετών.
Με τον ίδιο τρόπο που σχεδόν ο καθένας νιώθει αηδία στη σκέψη των γονιών του να κάνουν σεξ. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει σημαντική αντίσταση ενάντια στην ανάμνηση των ερωτικών συναισθημάτων προς τους γονείς του.
Δε σημαίνει όμως ότι, χρειάζεται να θυμάσαι αυτά τα συναισθήματα για να είσαι συναισθηματικά υγιής. Στην πραγματικότητα, ένα από τα πιο συχνά ζητήματα ου έχει κανείς να αντιμετωπίσει ως ενήλικας είναι η ελλιπής απώθηση αυτής της βασικής σύγκρουσης.
9. Υπάρχει όντως το λεγόμενο «άγχος ευνουχισμού»
Και μάλιστα είναι από τους πιο τρομακτικούς φόβους που έχουν οι άνθρωποι.
10. Οι γυναίκες δεν έχουν τόσο το «φθόνο του πέους» όσο οι άνδρες.
Οι άνδρες έχουν βαθιά μέσα τους διάφορες ανησυχίες σε σχέση με το πέος του. Αυτές συνήθως αφορούν το πόσο μεγάλο είναι, πόσο μακρύ, πόσο παχύ, και πόσο βαθιά πάει.
Αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα που πιθανότατα ποτέ δεν θα ερευνηθεί αρκετά γιατί είναι πολύ άβολο να μιλάμε για αυτό. Υπάρχει περισσότερη μυθολογία για αυτό το θέμα από όλη την ελληνική μυθολογία μαζί .
11. Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα είναι εκείνο που δίνει δουλειά στους ψυχοθεραπευτές.
Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται τις σεξουαλικές του διαστάσεις, έχει πολύ περισσότερο να κάνει με τη σύγκριση μας με τους άλλους και συναισθήματα ανταγωνισμού. Με το να είναι κανείς συνήθως μεγαλύτερος, πλουσιότερος, ισχυρότερος, νικητής ή χαμένος. Τα συναισθήματα που περιλαμβάνει είναι οικουμενικά και έντονα.
Το να περάσει κανείς με επιτυχία από τα διάφορα στάδια της ψυχικής ανάπτυξης- στοματικό, πρωκτικό, γεννητικό- συνοπτικά σημαίνει ότι έχει μάθει:
-Να αισθάνεται σταθερός και ασφαλής και να βασίζεται στους άλλους σε λογικό βαθμό
-Να αισθάνεται ότι έχει τον έλεγχο
-Να αισθάνεται ότι μπορεί να ανταπεξέλθει ικανοποιητικά και να νιώθει σαν άνδρας ή σαν γυναίκα.
12. Οι άνθρωποι είναι κατά βάση το ίδιο μέσα τους, που θα πει ότι όλοι θέλουν να ικανοποιήσουν παρόμοιες βαθύτερες ανάγκες και να κατευνάσουν τους ίδιους υποκείμενους φόβους.
Σε γενικές γραμμές, όλοι οι άνθρωποι φαίνεται να θέλουν χρήματα, ισχύ και θαυμασμό. Θέλουν να νιώθουν ασφαλείς. Θέλουν να νιώθουν ότι τους αγαπούν.
Σχετικά με αυτό: Τα χρήματα και η εξυπνάδα δεν σε προστατεύουν. Μόνο η συναισθηματική υγεία μπορεί να σε κρατήσει σε ισορροπία, μόνο τα συναισθήματά σου για τον εαυτό και τις στενές διαπροσωπικές σου σχέσεις.
13. Οι άνθρωποι συχνά ενεργούν ακριβώς με τον αντίθετο τρόπο από ότι νιώθουν, ειδικά όταν δεν είναι συναισθηματικά υγιείς.
Ή: η καλύτερη άμυνα είναι μια καλή επίθεση. Όταν οι άνθρωποι ενεργούν εγωιστικά, τα βαθύτερα συναισθήματά τους είναι ότι είναι ‘λίγοι’ ή ‘ανίκανοι’…
14. Το πόσο καλά οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το θάνατο είναι συνήθως ανάλογο του πόσο καλά έχουν αντιμετωπίσει τη ζωή.
15. Ο τρόπος που οι άνθρωποι σχετίζονται μαζί σου στην καθημερινή ζωή μπορεί να σου πει πολλά για τα βαθύτερα ζητήματά τους, ακόμη και σε πολύ λίγο χρόνο.
Μπορείς να πεις πολλά για τη συναισθηματική σταθερότητα και το χαρακτήρα κάποιου από τον τρόπο που σε αποχαιρετά. Οι άνθρωποι που ‘κολλάνε’ ή ‘τραβάνε’ τα αντίο συχνά έχουν βαθιά θέματα με τον αποχωρισμό. Όλοι έχουμε βέβαια… είναι θέμα βαθμού. Εκείνοι που έχουν ένα υπόβαθρο σταθερότητας και ασφάλειας κουβαλάμε πάντα μαζί μας ένα ζεστό και απαλό ‘αρκουδάκι’ τύπου τινά που μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε τον αποχωρισμό και τη μοναξιά. Χωρίς αυτή την αίσθηση ασφάλειας, το να πούμε αντίο ή να μείνουμε μόνοι μπορεί να είναι κόλαση.
Ένας ξένος, που σου λέει την ιστορία ολόκληρης της ζωής του στην πρώτη συνάντηση, ακόμη κι αν είσαι θεραπευτής, είναι επίσης δείγμα ασταθούς συναισθηματικής υγείας αφού αυτό υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει όριο μεταξύ αυτού του προσώπου κι εσένα.- ενώ θα έπρεπε να υπάρχει…
16. Άκου με το ‘τρίτο αυτί’
“Καθώς ακούς το τι λέει ο θεραπευόμενος, με το τρίτο αυτί άκου γιατί το λέει».
Οι ψυχοθεραπευτές ακούνε με ένα μοναδικό τρόπο. Εξετάζουν τα συναισθήματά σου με τον εαυτό τους ως εργαλείο.
Όταν αλληλεπιδράς με ένα άλλο άτομο, εάν αντιληφθείς τον εαυτό σου να νιώθει ‘κάπως’, το πιο πιθανό είναι ότι ο συνομιλητής σου έχει την πρόθεση κατά κάποιο τρόπο να νιώσεις έτσι. Χρειάζεται να είσαι συναισθηματικά σταθερός για να χρησιμοποιήσεις με ακρίβεια τον εαυτό σου ως ‘εργαλείο’.
Όταν έχεις εξασκηθεί στο να αναγνωρίζεις το τι νιώθεις,το επόμενο βήμα είναι να καθορίσεις γιατί. Συνήθως υπάρχουν δύο λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι μπορεί να συμβαίνει επειδή ‘αντηχείς’ αυτό που νιώθει το άλλο άτομο. Μια δεύτερη πιθανότητα είναι ότι με ένα λεπτό τρόπο έχεις προκληθεί να παίξεις ένα συμπληρωματικό συναισθηματικό ρόλο σε μια σκηνή που συχνά έχει ένα ‘κρυμμένο’ σενάριο.
Δεν είναι εύκολο να χρησιμοποιεί κανείς τη δική του ‘καρδιά’ ως ‘εξεταστικό’ εργαλείο. Ο επιστημονικός όρος για αυτή τη διαδικασία είναι ‘αντιμεταβίβαση’…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου