Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

Ο Άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, έρχεται στον κόσμο σαν «ατομικότητα». Και αυτή η ατομικότητα, λογικά μιλώντας, θα πρέπει να έχει μεταφυσική προέλευση (αν και δεν γνωρίζουμε το βάθος της), αλλιώς δεν θα ερχόμασταν εδώ. Άσχετα από όλες τις μυθολογίες, επιστημονικές, θρησκευτικές ή φιλοσοφικές, ούτε την πραγματική φύση της αόρατης οντότητας (της ψυχής) γνωρίζουμε, ούτε όλες τις ιδιότητές της, ούτε τον ακριβή τρόπο σύνδεσης με την υλική μορφή (το σώμα). Όσα λέγονται είναι μόνο θεωρίες των ανθρώπων. Αυτό που γνωρίζουμε με την βεβαιότητα της άμεσης εμπειρίας μας είναι ότι είμαστε (εμείς, σαν συνείδηση, σαν επίγνωση, σαν ο «εσωτερικός άνθρωπος») συνδεδεμένοι με το σώμα, έχουμε ένα σώμα και λειτουργούμε μέσα από αυτό. Κι ότι, πέρα από το ότι είμαστε εδώ (να έχουμε φυσική και ενεργή παρουσία εδώ), επίσης σκεφτόμαστε, συναισθανόμαστε και συγκινούμαστε, νοιώθουμε αισθητηριακές εμπειρίες και δρούμε. Κι όλα αυτά που κάνουμε έχουν άμεση ανταπόκριση στο νευρικό σύστημα και στο σώμα και κατ’ επέκταση στον κόσμο γύρω μας. Όλα αυτά μπορεί κάποιος, οποιοσδήποτε, να τα διαπιστώσει από ίδια πείρα. Έτσι δεν χρειάζεται να επιμείνουμε εδώ.

 

Από την άλλη μεριά, αυτή η «ατομικότητα», η φυσική ύπαρξη, ο ψυχοσωματικός άνθρωπος που είμαστε, από βιολογικές καταβολές, είναι στραμμένη προς τον εξωτερικό κόσμο, με κύριο μέλημα την επιβίωσή μας στο κόσμο. Μάλιστα ο άνθρωπος, στην εξέλιξή του, ανέπτυξε λογική σκέψη κι έτσι μπόρεσε, όχι μόνο να έχει καλύτερη αυτεπίγνωση, γνώση της ύπαρξής του στον κόσμο, αλλά και να αναγνωρίζει καλύτερα τον κόσμο γύρω του. Έτσι μπορούμε να πούμε πως η ανάπτυξη του εγώ κι οι βασικές ιδιότητες και συμπεριφορές έχουν βιολογική-ανθρωπολογική βάση. Καθώς όμως ο άνθρωπος (όπως όλα τα ζώα άλλωστε) για να επιβιώσει οργανώνεται σε ομάδες, η ζωή του ανθρώπου στον κόσμο είναι «ζωή μέσα σε μια κοινωνία». Δεν ζούμε σαν άτομα που απλά, κάποια ιστορική στιγμή, φτιάχνουν κοινωνία. Εξαρχής γεννιόμαστε και ζούμε μέσα σε μια κοινωνία. Συνεπώς αυτό που ζούμε είναι όχι «ατομική» αλλά «κοινωνική» ζωή (η ζωή του ατόμου μέσα σε μια κοινωνία). Συνεπώς η ανάπτυξη του εγώ (της προσωπικότητας, που έχει βιολογική-ανθρωπολογική βάση, γεννιέται πάντα, εξαρχής, μέσα στην κοινωνία. Το εγώ γεννιέται, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται μέσα στην κοινωνία. Στηριζόμαστε και κληρονομούμε την ομαδική γνώση και εμπειρία κι εξαρτιόμαστε σε μεγάλο βαθμό από την κοινωνική ζωή.

 

Καθώς όμως εξελισσόμαστε σαν είδος, μέσα στην ιστορία, γίνεται κατανοητό ότι σαν είδος, σαν κοινωνία, ούτε πλήρη αντίληψη της πραγματικότητας έχουμε, ούτε τα πάντα γνωρίζουμε, ανεξάρτητα από την γνώση που θεμελιώνουμε, σαν γνώση και σαν επιστήμη. Κι ακόμα, αυτά που θεωρεί η κοινωνία σαν καθιερωμένη γνώση και συμπεριφορά, με καμία έννοια δεν είναι απόλυτα. Και συχνά μέσα στην ιστορία κι αλλάζουν. Οι κοινωνίες αλλάζουν, αργά ίσως, αλλά αλλάζουν. Και συνεχώς η γνώση μας για τον άνθρωπο και τον κόσμο βαθαίνει και πλαταίνει. Όταν πριν 100 περίπου χρόνια, ο Richard Maurice Bucke έγραφε για την Κοσμική Συνείδηση (Cosmic Consciousness) πολλοί (πέρα από κάποιους ειδικούς σαν τον  Erich Fromm, που κατανοούσαν), ακόμα και σήμερα, πίστευαν και πιστεύουν ότι διατύπωνε μια, πρωτοποριακή ίσως (αν όχι εξτρεμιστική), αλλά οπωσδήποτε αμφισβητούμενη, φιλοσοφική-ψυχολογική θεωρία. Δεν είναι όμως έτσι. Πραγματικά ο άνθρωπος εξελίσσεται προς μια Κοσμική Συνείδηση. Αυτό άρχισε πριν 3000 χρόνια, με την εμφάνιση κάποιων Μεγάλων Σοφών, σαν τον Ορφέα, τον Λάο Τσε, τον Βούδα κι είναι ακόμα στις αρχές του. Τους επόμενους αιώνες θα φανεί καλύτερα.

 

Στην πραγματικότητα όχι μόνο είναι μέσα στην οντολογική εξέλιξη του ανθρώπου μια τέτοια δυνατότητα και πορεία, αλλά αυτή είναι η αληθινή εξήγηση γιατί οι άνθρωποι αναζητούν την Αληθινή Γνώση, την Αληθινή Θρησκεία του Εσωτερικού Βιώματος, την Διαφώτιση και την Αφύπνιση στην Πραγματικότητα, την Σωτηρία, κλπ. Πέρα από θρησκείες και φιλοσοφίες και ορολογίες, ανθρωπολογικά μιλώντας, ο άνθρωπος δικαίως αναζητά τον Αληθινό Εαυτό του, την Αληθινή Ουσία του. Δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Δεν μπορεί να εξελιχθεί προς άλλη κατεύθυνση.

 

Κοιτάξτε! Δείτε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, στην οποία βρίσκεται ο άνθρωπος σήμερα, ο καθένας μας. Είμαστε «ατομικότητες», φυσικές υπάρξεις, παρουσίες (σαν συνείδηση, σαν επίγνωση) μέσα σε ένα σώμα, στραμμένοι εξολοκλήρου προς τον εξωτερικό κόσμο, διαμορφωμένοι από την κοινωνία, που ζούμε με την γνώση, την αντίληψη που «κληρονομήσαμε». Ποιοι είμαστε πραγματικά; Τι είμαστε; Καθώς όλοι μας (η ανθρωπότητα, οι άνθρωποι, όλοι γύρω μας, εμείς, ο καθένας) είμαστε «στραμμένοι» προς τα έξω, αναζητάμε την απάντηση έξω, με την εξωτερική λογική σκέψη, με τις γνώσεις, τις πληροφορίες που μας δίνει η κοινωνία, οι φιλοσοφίες, οι θρησκείες. Μπορούμε να βρούμε ολοκληρωμένη απάντηση; Ακόμα κι αυτοί που ακολουθούν τον Δρόμο της Αυτογνωσίας μέσα από κάποια θρησκεία ή διδασκαλία ή φιλοσοφία, με ποιο τρόπο το κάνουν; Τι κάνουν;
 

Τελικά, αν πραγματικά θέλουμε να κατανοήσουμε ποιοι είμαστε, τι είμαστε, τι πρέπει να κάνουμε; Πως πρέπει να το κάνουμε; Και γιατί αυτό κι όχι κάτι άλλο; Και που πρέπει να το κάνουμε; Εδώ, στην ζωή που ζούμε ή πρέπει να αλλάξουμε ζωή, να πάμε κάπου αλλού; Και πότε; Είμαστε μικροί ακόμα; Ίσως μεγάλοι; Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι πολύ απλά. Αλλά μέσα στην σύγχυση και την ανθρώπινη άγνοια νομίζουμε ότι ερευνώντας, με πολλές ερωτήσεις, θα βρούμε την αλήθεια. Εξακολουθούμε να ψάχνουμε όπως και πριν. Αλλά δεν είναι αυτός ο δρόμος της πραγματικής έρευνας, που μπορεί πραγματικά να μας οδηγήσει στην Αλήθεια, στην Άμεση Επαφή με την Πραγματικότητα (κι όχι σε κάποια αλήθεια, σε κάποια αντίληψη για την πραγματικότητα).

 

Καταρχήν, είτε το θέλουμε είτε όχι, ανήκουμε στο Είναι, στην Ύπαρξη. Υπάρχουμε, Είμαστε Εδώ. Δεν χρειάζεται να γίνουμε αυτό που είμαστε. Χρειάζεται μόνο να κατανοήσουμε αυτό που είμαστε. Κι αυτό δεν θα το κάνουμε με την εξωτερική έρευνα της εξωστρεφούς, εξωτερικής λογικής σκέψης (που διερευνά τα πάντα σαν αντικείμενά της) αλλά με την Ήρεμη Ήσυχη Εσωτερική Ενατένιση του Είναι, με την στροφή όχι στο αφηρημένο υποκείμενο της λογικής σκέψης (που οδηγεί σε ένα παράλογο και στείρο νοητικά υποκειμενισμό) αλλά με την Στροφή Στο Αληθινό Ζωντανό Υποκείμενο που είμαστε εμείς οι ίδιοι, στην Αληθινή Ύπαρξη, σε Αυτό που Είναι Εδώ, Τώρα, στον Αληθινό Άνθρωπο, στην Αληθινή Εσωτερική Ουσία μας. Μόνο Κατανοώντας Αυτή την Εσωτερική Αληθινή Ουσία μπορούμε να δούμε πραγματικά γιατί Είμαστε εδώ, πως σχετιζόμαστε με το σώμα και την εξωτερική ζωή, ποιο είναι το νόημα της ζωής και της εξωτερικής εμπειρίας. Μόνο έτσι μπορούμε να δώσουμε κάποιο νόημα στην ύπαρξή μας.

Για τον Αληθινό Άνθρωπο, την Εσωτερική Ουσία, τον Ζωντανό Άνθρωπο, μιλούν οι Εσωτερικές Παραδόσεις αιώνες τώρα. Και στον χώρο της Φιλοσοφίας, τον περασμένο αιώνα, με το κίνημα του υπαρξισμού, ο άνθρωπος αναζητά, πέρα από την λογική σκέψη, την Αλήθεια, σαν Διαφώτιση της Ύπαρξης, σαν Πραγματική Ύπαρξη. Ο Γιάσπερς, ο Χάιντεγκερ, δεν ήταν απλά φιλόσοφοι. Ήταν άνθρωποι που Βίωναν την Πραγματικότητα, το Άπειρο Βάθος της Ύπαρξης (το Das Umgreifende, to Seyn, αντίστοιχα, που παραπέμπουν στο Gottheit του Έκχαρτ, στο Ungrund του Μπαίμε) κι έδειξαν πρακτικά πως πρέπει να ζει ο άνθρωπος (άσχετα πόσο μπόρεσαν οι ίδιοι να το βιώσουν ολοκληρωτικά).

 

Η Πραγματική Άμεση Εσωτερική Ενατένιση του Είναι (Αυτού που Είμαστε) αν και κρύβεται στο Μυστήριο του Διαλογισμού, του Μυστικού (Mystic) ή της Πραγματικής Διαφώτισης, είναι στην πραγματικότητα μια απόλυτα φυσική κι ανθρώπινη δράση. Απλά οι άνθρωποι δεν την καλλιέργησαν, δεν το έκαναν τρόπο ζωής και αντικείμενο αγωγής. Με λίγα λόγια μας έμαθαν να ζούμε με ένα μη-πλήρη, μη-ολοκληρωμένο τρόπο. Οι άνθρωποι τόσο γνώριζαν, τόσο μπορούσαν. Σε τελευταία ανάλυση όχι μόνο δεν είναι κάτι μυστικό ή μυστηριώδες αλλά είναι στην ευχέρεια του κάθε ανθρώπου να Γνωρίσει τον Αληθινό Εαυτό του. Άμεσα και Πραγματικά, όχι σαν αντικείμενο μέσω της διανοητικής έρευνας κι ανάλυσης. Να τον Γνωρίσει στην Αληθινή Ουσία του κι όχι στην εξωτερική εκδήλωσή του ή στις εξωτερικές διαμορφώσεις του που τις επιβάλλει η κοινωνία και για τις οποίες μιλά η εξωτερική επιστήμη της Ψυχολογίας. Η Αληθινή Ψυχολογία (η Αληθινή Γνώση της Ψυχής κι ο Αληθινός Λόγος Περί Ψυχής) είναι η Εσωτερική Ψυχολογία που Θεμελιώνεται στην Άμεση Επαφή με Αυτό που Είμαστε.
 

Από τα λεγόμενά μας έχουμε ήδη υποδείξει πολλές φορές τον «δρόμο» και τον «τρόπο» για να Οδηγηθούμε στην Αληθινή Αυτογνωσία. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μιλάμε για Άμεση Ενατένιση του Είναι, για μια Άμεση Δράση, για μια εξωδιανοητική δράση, για μια Άμεση Όραση της Πραγματικότητας κι όχι μια παραμόρφωση αυτού που συμβαίνει μέσα από την σκέψη, την ανάλυση, τον σχολιασμό (που είναι εξωτερικές δραστηριότητες). Για τους ανθρώπους που έχουν μάθει να είναι στραμμένοι προς τα έξω (και δεν γνωρίζουν τίποτα άλλο, δεν έχουν άλλες εμπειρίες ύπαρξης) είναι δύσκολο να κατανοήσουν τι λέμε. Ό,τι γνωρίζουν το γνωρίζουν με εξωτερική δραστηριότητα. Κι όταν λέμε να περάσουμε πέραν της σκέψης, στην σιωπή της σκέψης, αυτό που νοιώθουν είναι το τίποτα, το «τίποτα». Αυτό είναι μια φυσιολογική αντίδραση της αντίληψης. Όπως όταν κινούμαστε με τεχνητό φως κι αναγνωρίζουμε την θέση μας και τον κόσμο και ξαφνικά σβήσει το φως ακινητοποιούμαστε γιατί δεν έχουμε πλέον πληροφορίες. Αν όμως έχουμε υπομονή η όραση «προσαρμόζεται» στις νέες συνθήκες κι αρχίζουμε σιγά-σιγά να διακρίνουμε. Κατανοούμε ότι ο Χώρος είναι Ένας κι ο Ίδιος, χωρίς φως ή με φως. Το ίδιο όταν κάποιος ηρεμεί, ησυχάζει κι εγκαταλείπει την σκέψη (κι επικρατεί απόλυτη σιωπή στην σκέψη, «ακινησία») αρχίζει (όπως στο σκοτάδι) να νοιώθει σιγά-σιγά την Πραγματική Ύπαρξη και την πραγματική υπόσταση των πραγμάτων κι αρχίζει να κατανοεί ότι ο Χώρος είναι Ίδιος, Ένας και Μοναδικός, χωρίς σκέψη και με σκέψη. Και καθώς «διαλύεται» το εγώ που έχτιζε η εξωτερική σκέψη κι οι διαμορφώσεις της κοινωνίας, νοιώθει ότι ο Αληθινός Εαυτός, η Αληθινή Ύπαρξη, είναι Απεριόριστο, που εμείς, με απόφασή μας, περιορίζουμε σε κάτι ή σε αυτό. Και καθώς ο παλιός άνθρωπος «σβήνει», «πεθαίνει», γεννιέται από τον ίδιο παλιό άνθρωπο ο νέος Παγκόσμιος Άνθρωπος. Αυτό είναι η Πνευματική Γέννηση (η Γέννηση Άνωθεν). Αυτή είναι η Παλιγγενεσία των Ερμητικών, η Αναγέννηση, η Γέννηση του Πνευματικού Ανθρώπου.
 

Μπορεί κάποιος να πει, όλα αυτά κι έτσι όπως τα περιγράφουμε, μπορεί να είναι ωραία και καλά αλλά πως γίνεται να υπερβούμε την σκέψη, να μην σκεφτόμαστε; Του φαίνεται αδιανόητο. Και είναι αδιανόητο. Δεν μπορείς να λες στην σκέψη (στο εγώ που χτίζεται με την σκέψη, που είναι αποτέλεσμα σκέψης, που είναι σκέψη) σταμάτα να υπάρχεις. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Προφανώς γιατί από άγνοια, από λάθος, γιατί έτσι έχει μάθει, ο άνθρωπος ταυτίζει την ύπαρξή του με την σκέψη. «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω». Είναι έτσι; Ή μήπως είναι «Υπάρχω κι έτσι μπορώ να σκέφτομαι» (και να κάνω κι άλλα πολλά πράγματα); Όταν λέμε ότι πρέπει κάποιος να αλλάξει τρόπο ζωής δεν εννοούμε να κάνει κάποια κοσμοϊστορική αλλαγή (αν και από μια άλλη άποψη είναι κοσμοϊστορική αλλαγή). Εννοούμε ότι πρέπει κάποιος να μάθει να «κάθεται ήσυχα», χωρίς να «κάνει» «τίποτα». Να μάθει να «ησυχάζει» από υπερβολικές αντιδράσεις σε αυτά που συμβαίνουν (κατακτώντας έτσι ένα βαθμό απάθειας). Και τελικά να μάθει να βλέπει, να αντιλαμβάνεται, χωρίς σκέψη, σχολιασμό, ανάλυση (παραμένοντας στο βασικό αντιληπτικό βίωμα), εκτός κι αν χρειάζεται, αν το απαιτεί η ζωή, οι καταστάσεις. Όλα αυτά είναι πράγματα που μαθαίνονται κι είναι τα προαπαιτούμενα για να αποκτήσουμε Αληθινή Αυτογνωσία. Όπως η προπαίδεια είναι απαραίτητη για να κάνουμε ανώτερες μαθηματικές πράξεις. Συνεπώς ούτε αδύνατο είναι, ούτε αδιανόητο, το να Αφυπνισθούμε και να αρχίσουμε να Νοιώθουμε Τι Είμαστε, Τι συμβαίνει γύρω μας. Όλα τα άλλα είναι φτηνές δικαιολογίες. Κι οι υπεύθυνοι άνθρωποι δεν μεταχειρίζονται φτηνές δικαιολογίες. Αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Όταν κάποιος κάθεται στο παράθυρο και κοιτάζει συνεχώς έξω και ρωτά τον εαυτό του ή τους ειδήμονες τι συμβαίνει μέσα στο σπίτι του, προφανώς συμπεριφέρεται ανόητα. Πρέπει αυτός ο ίδιος, ιδίοις όμμασι, να δει, να κατανοήσει. Και τότε μόνο μπορεί να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα και για το μέσα και για το έξω. Και μόνο τότε γνωρίζει που είναι, τι πρέπει να κάνει ή που να πάει.