Η σημασία του πιπιλίσματος στη βρεφονηπιακή ηλικία

Ένα κύριο στοιχείο της κοινωνικής αντίληψης για το σεξουαλικό ένστικτο είναι ότι απουσιάζει από την παιδική ηλικία και ότι αφυπνίζεται το πρώτον στην περίοδο της ζωής που χαρακτηρίζεται ως εφηβεία. Ωστόσο, αυτό είναι όχι μόνο απλώς ένα λάθος ,αλλά ένα λάθος με σοβαρές συνέπειες, καθώς σε αυτή την ιδέα κυρίως οφείλεται η παρούσα μας άγνοια για τις θεμελιώδης συνθήκες της σεξουαλικής ζωής.

Τι είναι αυτό όμως που μας δυσκολεύει να επαναφέρουμε αυτές τις πρώιμες μνήμες της παιδικής μας ηλικίας; Αυτή η βρεφονηπιακή αμνησία;

Ο λόγος για αυτό το αξιοπερίεργο συναίσθημα πρέπει να αναζητηθεί εν μέρει σε αισθήματα καθωσπρεπισμού και εν μέρει σε ένα ψυχικό φαινόμενο που ονομάζεται διόμορφη αμνησία η οποία, στην περίπτωση των περισσοτέρων ανθρώπων (όχι όλων) αποκρύπτει τα πρώτα χρόνια της παιδικής τους ηλικίας. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Dr. Sigmund Freud, σημαντικό ρόλο στα αίτια αυτής της αμνησίας είναι ότι κατά την διάρκεια αυτών των ετών, από τα οποία αργότερα δεν συγκρατούμε τίποτε άλλο στην μνήμη μας εκτός από ελάχιστες ακατανόητες και αποσπασματικές αναμνήσεις, αντιδρούσαμε με έναν έντονο τρόπο στις εντυπώσεις, ότι ήμασταν ικανοί να εκφράσουμε με έναν ανθρώπινο τρόπο τον πόνο και τη χαρά, ότι δείχναμε την αγάπη, την ζήλια και άλλα παράφορα συναισθήματα τα οποία μας διακατείχαν εκείνο τον καιρό, και ακόμη ότι διατυπώσαμε παρατηρήσεις οι οποίες εκτιμήθηκαν από τους ενήλικες ως σοβαρή ένδειξη ευφυΐας και ανάπτυξης κριτικής ικανότητας.

Ας αναλύσουμε λεπτομερώς μια από αυτέ τις εκφράσεις, όπως είναι το πιπίλισμα.
Το πιπίλισμα του αντίχειρα ή την απόλαυση του θηλασμού θεωρείται ως ένα δείγμα των σεξουαλικών εκφράσεων της παιδικής ηλικίας (Dr.Lindner, παιδίατρος, 1879).

Το πιπίλισμα του αντίχειρα εμφανίζεται ήδη στην πρώιμη βρεφονηπιακή ηλικία και μπορεί να συνεχιστεί ως την ωριμότητα, ή ακόμα να εξακολουθεί να γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Ένα τμήμα του ίδιου του χείλους, της γλώσσας ή οποιοδήποτε άλλο μέρος του δέρματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως το αντικείμενο πάνω στο οποίο συντελείται αυτό το πιπίλισμα. Μπορεί στο πνεύμα αυτό να εκδηλώνεται στο παιδί ένα έντονο ένστικτο του να αδράχνει κάτι, ένα είδος ταυτόχρονου ρυθμικού τραβήγματος των λοβών των αυτιών, και μπορεί για τον ίδιο σκοπό να πιάνεται από κάποιο μέρος ενός άλλου αυτό μου (κατά κανόνα από τα αυτιά του). Ο απολαυστικός θηλασμός συνεπάγεται μια πλήρη απορρόφηση της προσοχής κα οδηγεί είτε στον ύπνο είτε ακόμη σε μια κινητική αντίδραση ενός είδους οργασμού. Όχι σπάνια, συνδυάζεται με τον απολαυστικό θηλασμό το τρίψιμο κάποιου ευαίσθητου μέρος του σώματος, όπως είναι το στήθος, τα πόδια, ακόμη και των γενετικών οργάνων. Πολλά είναι τα παιδιά που το πιπίλισμα είναι ένα μέσο μεταβίβασης στον αυνανισμό.

Πως όμως ένα πρώιμο εγωκεντρικό συναίσθημα μπορεί να εξελιχθεί σε αυτοερωτική ικανοποίηση;

Τον όρο αυτό- ερωτικό το έθεσε ο Dr.Havelock Ellis (1910) ο οποίος μελέτησε την ανθρώπινη σεξουαλικότητα. Το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της σεξουαλικής αυτής δραστηριότητας είναι ότι δεν ένστικτο δεν κατευθύνεται προς άλλους ανθρώπους, αλλά παίρνει ικανοποίηση από το ίδιο το σώμα του υποκειμένου. Φυσικά η συμπεριφορά ενός παιδιού που απολαμβάνει το πιπίλισμα του αντίχειρα καθορίζεται από την αναζήτηση κάποιας ηδονής, την οποία έχει ήδη βιώσει και τώρα επανέρχεται ασυνείδητα στην μνήμη του, όπως επίσης χαρακτηριστικό σημείο είναι η ικανοποίηση πιπιλίζοντας ρυθμικά κάποιο μέρος της επιδερμίδας ή της βλεννογόνου μεμβράνης της στοματικής κοιλότητας.

Ο Dr Sigmund Freud αναφέρει χαρακτηριστικά ότι αυτό που εξοικείωσε το παιδί με αυτή την ηδονή ήταν η πρώτη και πιο ζωτική του δραστηριότητα, ο θηλασμός του μητρικού στήθους ή άλλων υποκατάστατων αυτού, καθώς μέσα από την εφαρμογή του θηλασμού προκάλεσε μια ηδονή στα χείλη του. Τα χείλη συμπεριφέρθηκαν ως ερωγόνος ζώνη, καθώς ο ερεθισμός από θερμότητα και στην συγκεκριμένη περίπτωση, αυτή του γάλακτος, είναι γνωστό από την νευροφυσιολογία ότι προκαλεί μία ηδονική αίσθηση. Η ικανοποίηση της ερωγόνου ζώνης συνδέεται κατ’ αρχάς με την ικανοποίηση για τροφή. Στο σημείο αυτό είναι αξιοσημείωτο να επισημάνουμε ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι συνδεδεμένη με λειτουργίες που εξυπηρετούν τον σκοπό της συντήρησης του είδους και δεν ανεξαρτητοποιείται από αυτές παρά αργότερα μόνο.

Κανείς, που έχει παρατηρήσει ένα βρέφος να αποτραβιέται χορτασμένο από το στήθος της μητέρας του μετά από ένα μητρικό θηλασμό και να αποκοιμιέται με τα μάγουλα κατακόκκινα γεμάτο χαμόγελα, δεν μπορεί να αποφύγει τη σκέψη ότι αυτή η εικόνα παραμένει ως ένα πρότυπο της έκφρασης σεξουαλικής ικανοποίησης στη μετέπειτα ζωή. Η ανάγκη επανάληψης της σεξουαλικής ικανοποίησης διαχωρίζεται τώρα από την ανάγκη διατροφής, ένας διαχωρισμός ο οποίος γίνεται αναπόφευκτός με την εμφάνιση των δοντιών και το γεγονός ότι η τροφή πλέον δεν λαμβάνεται μόνο μέσω του θηλασμού, αλλά και μασιέται.

Το παιδί δεν χρησιμοποιεί ένα ξένο σώμα για το πιπίλισμα του, αλλά προτιμά ένα μέρος της δικής του επιδερμίδας, δεδομένου ότι το κάνει ανεξάρτητο από το μεγαλειώδες, στα μάτια του βρέφους, εξωτερικό κόσμο, τον οποίο του προκαλεί συναισθήματα φόβου καθώς δεν είναι ακόμα σε θέση να μπορέσει να ελέγξει, καθώς επίσης παρέχει στον εαυτό του ένα είδος μιας δεύτερης ερωγόνου ζώνης, έστω και μικρότερης αξίας από την αρχική. Η μικρότερη αξία της δεύτερης αυτής περιοχής αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους θα αναζητήσει αργότερα το αντίστοιχο μέρος- τα χείλη- ενός άλλου ατόμου.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι δεν πιπιλίζουν όλα τα παιδιά με τον τρόπο αυτό και την ίδιο συχνότητα. Μπορεί να υποτεθεί ότι αυτό το κάνουν τα παιδιά εκείνα στα οποία υπάρχει ιδιοσυστασιακή εντατικοποίηση της ερωγόνου σημασίας της περιοχή των χειλιών. Αν η σημασία αυτή παραμένει σε ισχύ, τα ίδια αυτά παιδιά, όταν μεγαλώσουν, θα γίνουν άτομα που αγαπούν υπέρμετρα το φίλημα, θα επιζητούν τα διεστραμμένα φιλιά, ή θα έχουν ένα ισχυρό κίνητρο για ποτό και κάπνισμα. Αντίθετα, αν επακολουθήσει απώθηση θα αισθανθούν αποστροφή για το φαγητό και θα παρουσιάσουν υστερικούς εμετούς. Η απώθηση εκτείνεται στο θρεπτικό ένστικτο εξ αιτίας του διπλού σκοπού που εξυπηρετεί η περιοχή των χειλιών. Πολλά άτομα υποφέρουν από διαταραχές της όρεξης, από υστερικό φούσκωμα (Hysterische Globus), στένωση του λαιμού καθώς και εμετούς.