Ενώ παλαιότερα, η εφηβεία θεωρείτο ως μία περίοδος όπου οι γονείς έκαναν ένα βήμα πίσω, τώρα θεωρείται όλο και περισσότερο ως μια ευκαιρία να μείνουν σε σχέση και συναισθηματικά συνδεδεμένοι με τους εφήβους.Τα εφηβικά χρόνια αποτελούν μυστήριο για τους γονείς. Τα μέχρι πρότινος συνετά παιδιά, αρχίζουν και γίνονται αφηρημένα ή έχουν διάφορες απότομες, απόλυτες και ενίοτε άγριες διαθέσεις. Οι, μέχρι πριν λίγο καιρό, ψύχραιμοι έφηβοι, οδηγούν πλέον επικίνδυνα τα αυτοκίνητα τους ή υποβάλλουν τους εαυτούς στους σε επικίνδυνα ρίσκα.
Το τελευταίο διάστημα όλο και νέες έρευνες έρχονται στην επιφάνεια, οι οποίες παρέχουν εξηγήσεις για κάποια από αυτά τα μυστήρια της εφηβείας. Οι απεικόνισεις του εγκεφάλου παραθέτουν διάφορα είδη δεδομένων που μπορούν να βοηθήσουν τις υποθέσεις και επιβεβαιώνουν την περιγραφή των συμπεριφορών των εφήβων και των συναισθημάτων τους. Δεκάδες σύγχρονες πολυετείς μελέτες έχουν μελετήσει την εφηβική ανάπτυξη μέσα στο χρόνο, αντί να συγκρίνουν το σύνολο των εφήβων σε ένα μόνο χρονικό σημείο.
Η νέα προοπτική έρευνα αλλάζει τις απόψεις των επιστημόνων σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζουν οι γονείς στην εφηβεία των παιδιών.
Ενώ παλαιότερα, η εφηβεία θεωρείτο ως μία περίοδος όπου οι γονείς έκαναν ένα βήμα πίσω, τώρα θεωρείται όλο και περισσότερο ως μια ευκαιρία να μείνουν σε σχέση και συναισθηματικά συνδεδεμένοι με τους εφήβους.
Η έρευνα καθιστά δυνατή την αναγνώριση τεσσάρων σημαντικών φάσεων στην ανάπτυξη των πνευματικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων που οι περισσότεροι έφηβοι θα δοκιμάσουν σε διάφορες ηλικίες.
Εδώ είναι οι τελευταίες διαπιστώσεις:
Ηλικίες 11-12 ετών
Καθώς τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία, οι προέφηβοι μπορεί πραγματικά να παλινδρομήσουν σε κάποιες βασικές δεξιότητες. Οι μελέτες δείχνουν ότι η μάθηση και ορισμένα είδη συλλογιστικής μπορεί να μειωθούν σε αυτό το στάδιο. Μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για να θυμόμαστε μελλοντικές εργασίες, εξακολουθούν να ωριμάζουν. Για αυτό μπορεί να φαίνεται στον γονέα ότι οι έφηβοι σε αυτή την ηλικία, μπορεί να ξεχάσουν να δώσουν στο δάσκαλο ένα σημείωμα στο σχολείο.
Η εκπαίδευση των προέφηβων στις οργανωτικές δεξιότητες μπορεί να βοηθήσει. Οι γονείς μπορεί να βοηθήσουν στην οικοδόμηση μνημονικών χαρακτηριστικών στην καθημερινή ρουτίνα, όπως η τοποθέτηση μιας τσάντας γυμναστηρίου στην μπροστινή πόρτα ή βοηθώντας τους βάζοντας υπενθυμίσεις στο κινητό τηλέφωνο. Μπορούν να μοιραστούν, επίσης εφαρμογές από το κινητό τους τηλέφωνο για να έρθουν ακόμη πιο κοντά τους.
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους στην ορθή λήψη των αποφάσεων τους, σκεφτόμενοι μέσα από την εμπειρία τους τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, βλέποντας τις συνθήκες από όλες τις πλευρές. Τα παιδιά που ξέρουν από την ηλικία των 10 ή 11 ετών πώς να παίρνουν σωστές αποφάσεις, τείνουν να εμφανίζουν λιγότερο άγχος και θλίψη, να μπλέκουν σε λιγότερους καυγάδες και να έχουν λιγότερα προβλήματα με τους φίλους στις ηλικίες 12 και 13 ετών, σύμφωνα με μια μελέτη του 2014, 76 συμμετεχόντων που δημοσιεύθηκε στο Journal of Behavioral Decision Making.
Οι γονείς παραμένοντας ζεστοί και υποστηρικτικοί, μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλος των έφηβων τους σε αυτό το στάδιο. Μια μελέτη 188 παιδιών του 2014 συνέκρινε την επίδραση των μητέρων που ήταν ζεστές, στοργικές και επιδοκιμαστικές κατά τη διάρκεια διαφωνιών, σε σχέση με μητέρες που θύμωναν και ήταν επιτακτικές. Οι έφηβοι σε ηλικία 16 ετών, οι οποίοι είχαν στοργικές μητέρες όταν ήταν 12, έδειξαν αλλαγές στον εγκέφαλο που συνδέθηκαν με χαμηλότερα ποσοστά της θλίψης και του άγχους και μεγαλύτερου αυτοελέγχου, σύμφωνα με τη μελέτη με επικεφαλείς ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης στην Αυστραλία.
Ηλικίες 13 έως 14 ετών
Οι γονείς χρειάζεται να προετοιμαστούν για ένα συχνά άγριο συναισθηματικό πέρασμα σε αυτή την περίοδο. Οι έφηβοι γίνονται ευαίσθητοι με τις γνώμες των συμμαθητών τους και αντιδρούν έντονα σε αυτές. Ωστόσο, οι κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να καταλάβουν τι πραγματικά σκέφτονται οι συνομηλίκοι τους, δεν θα ωριμάσουν για μερικά χρόνια ακόμη, κάνοντας αυτή την περίοδο γεμάτη σύγχυση και μελαγχολία.
Σε αυτό το διάστημα, η αντίδραση των εφήβων στο στρες ξεφεύγει από τον έλεγχο, πυροδοτώντας περισσότερες εκρήξεις που εκδηλώνονται με χτυπήματα στη πόρτα και εκρήξεις δακρύων. Ο αντίκτυπος του κοινωνικού άγχους κορυφώνεται γύρω από αυτό το διάστημα: Στους ενήλικες με ψυχικές διαταραχές που συχνά προκαλούνται από το στρες, το 50% είχε διαγνωσθεί πριν την ηλικία των 15 ετών. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι ηλικίας από 11 έως 15 ετών έχουν συναισθήματα λύπης και ανησυχίας όταν υποβάλλονται σε κοινωνικό στρες, όπως ο αποκλεισμός από τις κοινωνικές ομάδες.
Μέρη του εγκεφάλου που είναι πιο ευάλωτα στο στρες εξακολουθούν να ωριμάζουν, έτσι οι στρατηγικές αντιμετώπισης που χρησιμοποιούν οι έφηβοι σε αυτό το στάδιο μπορεί να ριζώσουν στα κυκλώματα του εγκεφάλου, όπως οι δια βίου συνήθειες, σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση του 2016 στο Developmental Science Review. Οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν την καθοδήγηση και την υιοθέτηση αυτοκαταπραϋντικών δεξιοτήτων από ειδικούς και γονείς, όπως η άσκηση ή η μουσική.
Εκπαιδεύστε τους εφήβους σε δεξιότητες σχετικά με τη φιλία, συμπεριλαμβανομένων του πώς να γνωρίζουν τις εκφράσεις των συνομηλίκων τους και τη γλώσσα του σώματος. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να επιλέξουν τους φίλους με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα, όχι τη δημοτικότητα και να παρατήσουν τους φίλους που είναι αγενείς και ασεβείς. Διδάξτε τους πώς να διαχειριστούν τις φιλίες τους μετά από ένα καυγά μέσα από την απολογία, τη συγχώρεση, την επανόρθωση ή τους συμβιβασμούς.
Η υποστήριξη της οικογένειας είναι βασικός ρυθμιστής του άγχους. Οι έφηβοι των οποίων οι οικογένειες χαρακτηρίζονται από αυθεντικές σχέσεις, στοχεύουν στην επίλυση προβλημάτων και παρέχουν συναισθηματική υποστήριξη είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν κατάθλιψη μετά από έκθεση σε έντονο στρες, σύμφωνα με μια μελέτη του 2016 των 362 Ισραηλινών εφήβων στο Journal of Family Psychology.
Ηλικίες 15-16 ετών
Η όρεξη των εφήβων για επικίνδυνες συμπεριφορές κορυφώνεται σε αυτή την ηλικία, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 σε πάνω από 200 συμμετέχοντες ηλικίας 8-27 με επικεφαλείς ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία. Οι υποδοχείς ανταμοιβής του εγκεφάλου αναπτύσσονται, ενισχύοντας την αντίδραση των εφήβων στην ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με τα συναισθήματα της ευχαρίστησης και ικανοποίησης. Αυτό κάνει την αναζήτηση της συγκίνησης πιο επιθυμητή από ό,τι θα είναι ποτέ ξανά.
Οι φυσιολογικοί φόβοι του κινδύνου καταστέλλονται προσωρινά κατά τη διάρκεια της εφηβείας, μια μετατόπιση που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι έχει τις ρίζες της σε μια εξελικτική ανάγκη να φύγει το παιδί από το σπίτι και να εξερευνήσει νέα μέρη. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι αποτυγχάνουν να επαναξιολογήσουν τις επικίνδυνες καταστάσεις, ακόμη και αφού προειδοποιηθούν ότι οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από ό,τι πιστεύουν.
Η ικανότητα να κάνουν και να κρατήσουν τους καλούς φίλους, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους εφήβους σε αυτό το στάδιο. Οι έφηβοι που έχουν φίλους που εμπιστεύονται και βασίζονται σε αυτούς, είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακούν σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές όπως οι μικροκλοπές από καταστήματα, επικίνδυνη οδήγηση ή σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 από 46 εφήβους στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Champaign-Urbana. Οι έφηβοι οι οποίοι λογομαχούν συχνά με στενούς φίλους είναι πιο πιθανό να λάβουν τέτοια ρίσκα.
Δεν είναι πολύ αργά για τους θερμούς, υποστηρικτικούς γονείς να κάνουν τη διαφορά. Σε ένα εργαστηριακό τεστ που αξιολογήθηκε η πρόθεση λήψης επικίνδυνων συμπεριφορών, οι έφηβοι που μεγάλωσαν με τους γονείς τους στην ηλικία των 15 ετών, έδειξαν χαμηλότερη ενεργοποίηση μιας περιοχής του εγκεφάλου που συνδέεται με την ανάληψη κινδύνων και έπαιρναν λιγότερα ρίσκα ακόμη και 18 μήνες αργότερα, σύμφωνα με μια μελέτη 23 εφήβων του 2015 που δημοσιεύθηκε στην Developmental Cognitive Neuroscience. Η εγγύτητα προς τους γονείς περιελάμβανε το σεβασμό των γονέων, την επικοινωνία για την επίλυση των προβλημάτων τους καθώς και την απουσία καυγάδων, σύμφωνα με τη μελέτη.
Ηλικίες 17-18 ετών
Τα οφέλη από την ικανότητα του εφηβικού εγκεφάλου να αλλάζει και να αναπτύσσεται, γίνονται εμφανή σε αυτό το στάδιο. Ορισμένοι έφηβοι παρουσιάζουν αύξηση στο δείκτη νοημοσύνης τους. Οι διανοητικά προικισμένοι έφηβοι είναι πιο πιθανό να πετύχουν ακόμη μεγαλύτερη άνοδο στο IQ τους, οπότε οι έφηβοι που είναι ήδη έξυπνοι, είναι πιθανό να γίνουν εξυπνότεροι, σύμφωνα με μια μελέτη 11.000 ζεύγη διδύμων του 2013 με επικεφαλής ερευνητές από το Penn State University, το University Park και το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Boulder.
Σε μεγαλύτερους εφήβους, τα τμήματα του προμετωπιαίου φλοιού, που είναι υπεύθυνα για την κρίση και τη λήψη αποφάσεων, συνήθως αναπτύσσονται αρκετά για να χρησιμεύσουν ως τροχοπέδη για τα ανεξέλεγκτα συναισθήματα και την ανάληψη επικίνδυνων συμπεριφορών. Οι εκτελεστικές δεξιότητες των λειτουργιών, όπως η επίλυση των προβλημάτων και ο σχεδιασμός στρατηγικών, συνεχίζουν να αναπτύσσονται τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 20 ετών, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Sheffield Hallam, στην Αγγλία.
Οι κοινωνικές δεξιότητες και οι συναφείς περιοχές του εγκεφάλου εξακολουθούν να ωριμάζουν, σύμφωνα με τους ερευνητές. Σε αυτό το στάδιο, οι έφηβοι έχουν περισσότερη ευκολία στο να παρατηρήσουν πώς αισθάνονται οι άλλοι και να δείξουν ενσυναίσθηση. Εξακολουθούν όμως να μην διαθέτουν την ικανότητα να αποκρυπτογραφούν τα κίνητρα και τις συμπεριφορές των ανθρώπων σε περίπλοκες κοινωνικές καταστάσεις, όπως το γιατί ένας φίλος θα μπορούσε να αλλάξει ξαφνικά θέμα συζήτησης κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας σε μία συγκέντρωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου