Υπευθυνότητα

Το να είμαστε υπεύθυνοι για τον εαυτό μας και για τις πράξεις μας είναι αυτονόητο για κάθε ενήλικο. Τότε γιατί τόσο λίγοι ενήλικοι θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο;

Όταν λέω υπεύθυνο, δεν εννοώ αυτόν που βγάζει τα πιάτα από το πλυντήριο, που ταϊζει το μωρό, που σιδερώνει, που ψωνίζει γάλα και ψωμί από το φούρνο. Άλλες οι ευθύνες του σπιτιού – αν και καμιά φορά και εδώ υπάρχουν ανεύθυνοι – και άλλη η ευθύνη της ζωής μας.

Η υπευθυνότητά μας μάς κινεί να κάνουμε ψυχολογικά κτήμα μας οτιδήποτε έχουμε δεσμευτεί να κάνουμε, είτε μεγάλο είτε μικρό, και να νιώθουμε συναισθηματικά ικανοί να το ολοκληρώσουμε. Αν για κάποιο λόγο δεν μπορούμε να το φέρουμε σε πέρας, δεν ψάχνουμε να βρούμε τρόπο να ρίξουμε το φταίξιμο σε κάποιον άλλο. Δεν ψάχνουμε για δικαιολογίες, ούτε απολογούμαστε.

Δε γίνεται να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας αν δε δεχτούμε αυτή την προϋπόθεση. Η απόφασή μας να φτάνουν τα πράγματα ως το τέλος και να πραγματοποιούνται, χτίζουν τη φήμη μας και οι άλλοι μπορούν να στηρίζονται σ’ εμάς στη ζωή και τη δουλειά.

Υπευθυνότητα σημαίνει να βρισκόμαστε εμείς στο τιμόνι και να παίρνουμε την ευθύνη για τις πράξεις μας. Έτσι σταματάμε να παριστάνουμε το θύμα των ανθρώπων και των καταστάσεων. Μπαίνοντας επικεφαλής του εαυτού μας παίρνουμε την ευθύνη του ποιοι είμαστε και τι κάνουμε. Είναι μεγάλη χαρά και ελευθερία να ξέρεις πως οι πράξεις σου επηρεάζουν το πεπρωμένο σου.

Ορισμένοι έχουν την εντύπωση ότι η υπευθυνότητα είναι δείγμα βαρετού χαρακτήρα. Νομίζουμε ότι, με το να είμαστε ασυνεπείς, να αργούμε, να μην τηρούμε τις υποσχέσεις μας, δείχνουμε ξύπνιοι και ενδιαφέροντες άνθρωποι.

Ωστόσο η ανευθυνότητα στηρίζεται στα πιστεύω που έχουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους. Όταν πιστεύουμε ότι έτσι γεννηθήκαμε, έτσι μας μάθανε, αυτό είναι το χούι μας, δε φταίμε, δεν μπορούμε να αλλάξουμε, βρίσκουμε δεκάδες δικαιολογίες για να αποφύγουμε την ευθύνη. Οι δικαιολογίες είναι το αγαπημένο χόμπι πολλών ανθρώπων και σιωπηρά αποδεκτό από την κουλτούρα μας. Υπάρχει πάντα μια δικαιολογία για όλα. Για την αποτυχία στις σχολικές εξετάσεις, για τα σχόλια των άλλων, για την αναβολή ενός σχεδίου, γιατί ο διευθυντής προτιμάει τους ηλίθιους.

Οι δικαιολογίες είναι προσφιλής τεχνική που μας αποτρέπει από το να βρισκόμαστε στο τιμόνι της ζωής μας.

Ό,τι κι αν έχει συμβεί στο παρελθόν, ό,τι κι αν έχουμε αποφύγει, η μόνη πηγή δικαιολογιών είναι ο εαυτός μας.

Συνήθως ο λόγος που παραμένουμε ανεύθυνοι είναι γιατί πάντα κάτι κερδίζουμε παριστάνοντας το θύμα. Ή γιατί βολευόμαστε ή γιατί είναι εύκολο ή για να μη χάσουμε την ασφάλειά μας ή για να αποφύγουμε κάτι σαμποτάροντας τον εαυτό μας ή για να χειριστούμε τον άλλον.

Το να ορίζεις τον εαυτό σου είναι ευτυχία. Τόσοι πόλεμοι έγιναν για την ανεξαρτησία και την ελευθερία του ατόμου, γιατί να δίνουμε τη δύναμή μας στους άλλους;