Ένα βιβλίο που συγχύζει τους αναγνώστες του ακούγεται σαν ένα κακό βιβλίο. Οι εκπαιδευτικοί που συγχύζουν τους μαθητές τους, ακούγονται σαν να είναι κακοί δάσκαλοι.Όμως οι έρευνες δείχνουν ότι μερικές φορές, η σύγχυση μπορεί να είναι στην πραγματικότητα κάτι καλό και να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της μάθησης.
Σε μία μελέτη του 2004, οι συμμετέχοντες μάθαιναν βασικές γνώσεις υπολογιστών μέσω ενός αυτοματοποιημένου συστήματος διδασκαλίας. Καθώς μελετούσαν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, οι ερευνητές κωδικοποίησαν τα διάφορα εμφανή συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένων της σύγχυσης και της πλήξης. Οι αναλύσεις απεκάλυψαν ότι οι μαθητές που βρίσκονταν σε κατάσταση σύγχυσης στα περισσότερα μαθήματα, εμφάνισαν σημαντικά μεγαλύτερα κέρδη στη μάθηση. Η πλήξη, αντίθετα, σχετίστηκε με χαμηλότερα κέρδη στη μάθηση.
Σε μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το περασμένο έτος, οι μαθητές διδάσκονταν επιστημονική λογική και πειραματικό σχεδιασμό ακούγοντας ένα διάλογο ανάμεσα σε δύο άλλα άτομα που μερικές φορές ενέκριναν λανθασμένες ή αντιφατικές απαιτήσεις. Οι μαθητές που ήταν μπερδεμένοι από τις αντιφάσεις - όπως αποτυπώνεται στις ασυνεπείς απαντήσεις τους στις επόμενες ερωτήσεις - τα πήγαν καλύτερα στο τελικό τεστ, το οποίο εκτιμούσε αν έμαθαν τα βασικά σημεία των μαθημάτων.
Φαίνεται ότι η σύγχυση σχετίζεται με τη μάθηση, τουλάχιστον υπό ορισμένες συνθήκες.
Αλλά, γιατί?
Μια εκδοχή είναι ότι η σύγχυση δεν είναι από μόνη της ευεργετική, αλλά μάλλον ένας δείκτης που δείχνει ότι ενήργησε μια σημαντική γνωστική διαδικασία: Ο μαθητής αντιλαμβάνεται ότι διακατέχεται από μία ασυνέπεια ή ένα έλλειμμα στις προηγούμενες πεποιθήσεις του.
Όμως, μια άλλη εκδοχή είναι ότι η σύγχυση είναι η ίδια ένα βήμα προς την κατεύθυνση της μάθησης, μια εμπειρία που κινητοποιεί το μαθητή να αποκαταστήσει μια ασυνέπεια ή να κάποιο ελλείμμα. Κατά την άποψη αυτή, η σύγχυση δεν είναι απλά μια παρενέργεια των ευεργετικών γνωστικών διαδικασιών, αλλά είναι η ίδια μια ευεργετική διαδικασία.
Με την υποστήριξη αυτής της ισχυρότερης άποψης, υπάρχει απόδειξη ότι η αντιμετώπιση δυσκολιών στη μάθηση μπορεί μερικές φορές να είναι επιθυμητή, οδηγώντας σε βαθύτερη επεξεργασία και μακροπρόθεσμα σε καλύτερη μνήμη.
Φυσικά, η σύγχυση δεν είναι πάντα κάτι καλό. Μερικές φορές ένα βιβλίο είναι πραγματικά κακό ή ένας δάσκαλος ακατανόητος. Αν κάποιος βρίσκεται σε σύγχυση με κάτι άσχετο από αυτό που προσπαθεί να μάθει (όπως οι μαθητές που αναρωτιούνται γιατί ο δάσκαλος φοράει παπούτσια που δεν ταιριάζουν) είναι απίθανο να τον βοηθήσει να μάθει την εξήγηση την οποία ψάχνει. Επιπλέον, αντιμετωπίζοντας τη σύγχυση χωρίς απαραίτητα εφόδια για την επίλυσή της, θα μπορούσε να οδηγήσει στην απογοήτευση και την απομάκρυνση από το στόχο του.
Έτσι, η σύγχυση είναι πιθανό να ωφελήσει την μάθηση κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες: όταν οι τελευταίες είναι σχετικές με το υλικό που προσπαθείτε να καταλάβετε και όταν έχετε την απαραίτητη στήριξη για να εργαστείτε μέσα από τη σύγχυση –είτε η στήριξη προέρχεται από τις δικές σας ικανότητες και την προηγούμενη γνώση ή από άλλα άτομα ή πόρους.
Η σχέση μεταξύ σύγχυσης και μάθησης μπορεί να μην είναι είδηση για τα παιδιά και τους επιστήμονες, οι οποίοι βρίσκονται και οι δύο μπροστά από νέες ανακαλύψεις. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, τα παιδιά πρέπει να ανακαλύψουν μόνα τους τις βασικές πτυχές του κοινωνικού και του φυσικού κόσμου. Και κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της επιστήμης, οι επιστήμονες διευρύνουν τα όρια αυτών που ξέρουμε. Και οι δύο, παιδιά και επιστήμονες, ξοδεύουν εξίσου πολύ χρόνο ευρισκόμενοι σε κατάσταση σύγχυσης.
Σε ένα υπέροχο δοκίμιο στο περιοδικό Cell Science, ο Martin Schwartz θέτει το επιχείρημα της σημασίας της αίσθησης «ανοησίας» μπροστά στην επιστημονική έρευνα. «Αν δεν αισθανόμαστε ανόητοι», γράφει, «αυτό σημαίνει ότι δεν προσπαθούμε πραγματικά». Συνεχίζει συσχετίζοντας το αίσθημα της ανοησίας στην επιστημονική πρόοδο:
«Η εστίαση στα σημαντικά ερωτήματα μας βάζει σε δύσκολη θέση του να μην έχουμε ιδέα τι συμβαίνει. Ένα από τα όμορφα πράγματα σχετικά με την επιστήμη είναι ότι μας επιτρέπει να πειραματιζόμαστε, να κάνουμε λάθος ξανά και ξανά και να αισθανόμαστε απολύτως εντάξει όσο μαθαίνουμε κάτι κάθε φορά».
Ο Schwartz έγραφε για τα συναισθήματα της άγνοιας και της ανοησίας, αλλά θα μπορούσε να έγραφε κάλλιστα και για τη σύγχυση. Όπως και το αίσθημα ανοησίας, το αίσθημα της σύγχυσης μπορεί να είναι απωθητικό. Αλλά είναι επίσης μια ένδειξη ότι είμαστε στην πορεία προς τη μάθηση και αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που είναι καλό να αποδεχτούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου