Η φωνή των Διατροφικών Διαταραχών

 Η αξία που δίνεται στην τελειότητα και η πρόταση ότι όλα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ατόμου, είναι ιδέες οι οποίες σίγουρα αντανακλούν την σύγχρονη δυτική κουλτούρα.
Το ιδεώδες του ελέγχου έχει παρεισφρήσει σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής μας. Καλούμαστε να ελέγχουμε τα έντονα συναισθήματα μας, να ελέγχουμε το γήρας μας ή να ελέγχουμε την επιτυχία μας, καθώς εμείς αποκλειστικά θεωρούμαστε υπεύθυνοι για αυτήν.
Δυστυχώς όλες οι παραπάνω επιταγές ελέγχου έχουν συνδεθεί με την κατασκευασμένη αναγκαιότητα να είμαστε λεπτοί. Κάπως έτσι λοιπόν η διατροφική διαταραχή αποκτά μορφή. Παρουσιάζεται ως ένας φαινομενικά ασφαλής τρόπος να διαμορφώσουμε μια ύπαρξη τέλεια και απαλλαγμένη από κάθε είδους ψυχικό πόνο. Απλά γίνε λεπτή, σου λέει. Απλά μην τρως. Απλά πάψε να νιώθεις.

Επομένως, το βίωμα των ανθρώπων που ταλαιπωρούνται από διατροφικές διαταραχές, επηρεάζεται από την σύγχρονη δυτική αντίληψη που συνδέει την ομορφιά με το λεπτό σώμα, από την αξία που δίνεται στην αυτοπειθαρχία, καθώς βέβαια και από την προσωπική ιστορία του καθενός.

Η φωνή της ανορεξίας και της βουλιμίας είναι άμεσα αναγνωρίσιμες, καθώς τείνουν να ακούγονται το ίδιο σε όλα τα θύματά τους. Από την στιγμή που θα σε παραπλανήσουν και θα πιαστείς στα δίχτυα τους είναι δύσκολο να ξεφύγεις. Μπορεί να αισθανθείς παγιδευμένος, ότι οφείλεις να ακολουθείς τους κανόνες που σου προστάζουν και δυστυχώς αν τους υπηρετήσεις αδιαμαρτύρητα, στην περίπτωση της ανορεξίας τουλάχιστον, ενδέχεται να σε φτάσουν στο δικό σου τέλος.
Αλλά ας σταθούμε λίγο στο ερώτημα: Πώς καταφέρνουν οι διατροφικές διαταραχές και αποπλανούν τα θύματά τους;
Υπόσχονται στους νέους και κυρίως στα κορίτσια, πως αν απλά ακολουθήσουν τους κανόνες, θα γίνουν τέλειες, θα αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο της ζωής τους, τον πλήρη έλεγχο των συναισθημάτων τους, δεν θα υπάρχει τίποτα ικανό να τους φοβίσει, ή να τους πληγώσει, θα αποκτήσουν ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Ακούγεται πράγματι, μια πολύ δελεαστική συμφωνία για κορίτσια που αισθάνονται ευάλωτα, μοναχικά, με υψηλούς στόχους, ή για εκείνα τα κορίτσια που έχουν υποφέρει από κάποιου είδους τραυματικό γεγονός ή κακοποιητική συμπεριφορά και αποζητούν ένα εισιτήριο εξόδου από όλα τα σύνοδα αρνητικά συναισθήματα.
Συχνά οι διατροφικές διαταραχές, παγιδεύουν τα κορίτσια όταν διανύουν μια μεταβατική περίοδο στην ζωή τους. Αυτό συμβαίνει όταν, καθώς μεγαλώνουν, προσπαθούν να αναγνωρίσουν τις δικές τους προτιμήσεις στην ζωή και παράλληλα να συμβιβαστούν με τον κυρίαρχο Λόγο της κοινωνίας, τις προσδοκίες και τις αντιφατικές αξίες που προωθούνται.

Το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο, τα κυρίαρχα κοινωνικά μηνύματα και ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την γλώσσα, διαμορφώνουν την αντίληψή μας για τα πράγματα, συμβάλλουν στην κατανόησή μας για το τί είναι καλό ή κακό και θέτουν το πρότυπο για μια καθολική αλήθεια.

Με λίγα λόγια αν ο κυρίαρχος Λόγος διαμηνύει ότι οι γυναίκες είναι αποτυχημένες εφόσον δεν πληρούν τα ισχυρά πρότυπα ομορφιάς ή έχουν πιο «γεμάτα» σώματα, τότε τα κορίτσια ενδέχεται να εσωτερικεύσουν αυτό το μήνυμα και να αναπροσδιοριστούν ως αποτυχημένες, εφόσον αισθανθούν ότι τα σώματά τους δεν ικανοποιούν το πρότυπο που τέθηκε από την εξουσία του κυρίαρχου Λόγου.
Κατά τον ίδιο τρόπο, οι δυνάμεις εξουσίας μπορεί να οδηγήσουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μια διατροφική διαταραχή να εσωτερικεύσουν αυτού του είδους τα προβλήματα ως μέρος της προσωπικής τους ταυτότητας.
Σε αυτά τα πλαίσια κοινωνικού ελέγχου, οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να λειτουργήσουν ως ένα μέσο να προσδιορίσει ο άνθρωπος την αυτοαξια του. Η εφαρμογή των πρακτικών που επιβάλλουν οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να ερμηνευθούν από τον άνθρωπο που δοκιμάζεται, ως το μόνο πράγμα στο οποίο είναι καλός.
Εφόσον καταφέρνει να χάνει βάρος μπορεί να βλέπει τον εαυτό του ως επιτυχημένο ή ως έχων αυτοπειθαρχία. Αντιθέτως, εάν δεν τα καταφέρνει αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό ως μια επιβεβαίωση της χαμηλής αξίας της ταυτότητάς του στο σύνολο.
Ομοίως, το κυρίαρχο μήνυμα μπορεί να είναι ότι οι γυναίκες οφείλουν να φροντίζουν πρωτίστως τους άλλους και όχι να θέτουν σε προτεραιότητα τον εαυτό τους. Συνεπώς αν μια γυναίκα επιλέξει την αυτοφροντίδα, αυτό μπορεί να την φέρει σε σύγκρουση με το κατεστημένο τρόπο αντίληψης και να την οδηγήσει σε αρνητικά συναισθήματα για την ταυτότητά της.
Πράγματι λοιπόν, η δυτική κουλτούρα διαδίδει τις αξίες της αυτοπειθαρχίας και του ατομικισμού. Επομένως, οι γυναίκες, ενδέχεται να επιδιώκουν τον αυτοέλεγχο και την ανεξαρτησία (μέσω των πρακτικών της διατροφικής διαταραχής), ενώ όταν αποστασιοποιούνται από αυτές τις συνήθειες, να αισθάνονται ελλιπείς με βάση τα κοινωνικά πρότυπα, τις προσδοκίες και τις νόρμες.
Τι θα μπορούσαν να κάνουν γονείς και φίλοι προκειμένου να βοηθήσουν τους νέους ανθρώπους να προσπεράσουν τις φωνές της ανορεξίας ή της βουλιμίας;
Θα πρότεινα να μιλήσουν μια διαφορετική γλώσσα από αυτήν που χρησιμοποιούν οι διατροφικές διαταραχές.
Ας καλωσορίσουμε τα συναισθήματα, ας δώσουμε τον χώρο στους ανθρώπους μας να ακουστούν, ας τους ενθαρρύνουμε να κουβεντιάσουν μαζί μας για αυτά που νιώθουν, τόσο για τα πιο τρομακτικά συναισθήματα όσο και για εκείνα που μπορεί να μας φαίνονται ανόητα ή ασήμαντα.
Ας μην μένουμε μόνο στα λόγια αλλά να διαβεβαιώνουμε με την καθημερινή μας συναναστροφή και επαφή, τις κόρες, τους γιους, τους φίλους μας ότι τους αγαπάμε όπως είναι. Ας τους ξεκαθαρίζουμε με κάθε δυνατό τρόπο ότι δεν περιμένουμε από αυτούς να πετύχουν τίποτα συγκεκριμένο για να κερδίσουν την αγάπη μας ή να εξασφαλίσουν την αποδοχή μας.

Ας αποφύγουμε τη σύγκριση, την αξιολόγηση, ή εν πάση περιπτώσει ας μην κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους με κριτήριο το πόσο ελκυστικοί, λεπτοί, παχουλοί είναι ή τα επίπεδα αυτοελέγχου που διαθέτουν.

Ας βεβαιωθούμε ότι κινούμαστε με βάση τις προτιμήσεις μας. Ας προτρέπουμε τους αγαπημένους μας να μην παραμελούν αυτό που πραγματικά τους αρέσει να κάνουν κι όχι αποκλειστικά να υπηρετούν αυτό που θεωρείται ότι θα «έπρεπε» να κάνουν.
Ας θρέψουμε τον εαυτό μας στο σύνολό του, έτσι ώστε να υπάρχει κάποιος ικανός και έτοιμος να απαντήσει στην ύπουλη φωνή των διατροφικών διαταραχών.