«Μπλε» ενέργεια: Πώς οι θάλασσες μπορούν να μετατραπούν σε ηλεκτρικές πηγές

Η εύρεση αποδοτικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ένα από τα σημαντικότερα παγκόσμια εγχειρήματα της σημερινής εποχής.

Την ώρα λοιπόν που έχουν γίνει τεράστιες πρόοδοι στην εκμετάλλευση του ηλίου και των ανέμων, οι επιστήμονες φαίνεται πως στρέφονται σε μια άλλη πηγή ενέργειας.

Οι θάλασσες είναι ο επόμενος ενεργειακός στόχος. Ένα μεγάλο στοίχημα που αν κερδηθεί, θα δώσει μια βαθιά ανάσα ζωής στον πλανήτη, αλλά και στους κατοίκους του.
Ειδικά χώρες σαν την Ελλάδα, «βουτηγμένες» μέσα στο νερό, θα έχουν τεράστια οφέλη αν βρεθεί η κατάλληλη μέθοδος εκμετάλλευσης της «μπλε» ενέργειας. Κάτι που, όπως όλα δείχνουν, δεν θα αργήσει να συμβεί.

Η πολλά υποσχόμενη «μπλε» ενέργεια – Το φαινόμενο που μετατρέπει τις θάλασσες σε ενεργειακές πηγές
Ανάμεσα σε όλες τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η «μπλε» είναι σαφώς η πιο… αδικημένη. Μέχρι και σήμερα οι επιστήμονες εστίαζαν αλλού τις προσπάθειες τους. Ηλιακή, αιολική και γεωθερμική ενέργεια μελετήθηκαν εκτενώς, έως ότου η συλλογή τους να φτάσει σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο. Πλέον όμως, τα βλέμματα των επιστημόνων είναι στραμμένα προς τις θάλασσες και τους ωκεανούς.
Ο λόγος που ως τώρα δεν υπήρχε σημαντική έρευνα γύρω από την αξιοποίηση του υγρού στοιχείου, είναι πως αυτό παρουσίαζε μεγαλύτερες δυσκολίες από ο,τι ο ήλιος ή ο άνεμος. Ωστόσο, είναι δεδομένο πως μέσα στο νερό πραγματοποιούνται χημικές διαδικασίες που μπορούν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό συμβαίνει, κυρίως, όταν το αλμυρό νερό της θάλασσας αναμιγνύεται με το καθαρό νερό στις εκβολές των ποταμών.
Το φυσικό φαινόμενο που είναι το «κλειδί» για να ανοίξει την πόρτα της «μπλε» ενέργειας, ονομάζεται όσμωση. Για αυτό και η «μπλε» ενέργεια θα μπορούσε να λέγεται και οσμωτική. Πώς λειτουργεί όμως η όσμωση, που μέσα από το νερό μπορεί να… γεννήσει ηλεκτρισμό;
Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει, αρκεί να φανταστούμε δύο διαλύματα νερού, το καθένα με διαφορετική συγκέντρωση αλατιού. Αν τα δύο διαλύματα χωρίζονται από μια λεπτή, ημι-διαπερατή μεμβράνη που αφήνει το νερό να περάσει, αλλά όχι και το αλάτι, τότε πραγματοποιείται το εντυπωσιακό φαινόμενο της όσμωσης.
Το νερό περνάει στην πιο αλμυρή πλευρά και μέσω της μεμβράνης ασκεί όλο και μεγαλύτερη πίεση στην απέναντι. Η συσσωρευμένη πίεση από την μονόπλευρη πορεία του νερού, μπορεί φυσικά να παράξει ενέργεια.

Τα μεγάλα βήματα προόδου και ο ανενεργός ρόλος της Ελλάδας σε ένα ζήτημα που την αφορά άμεσα
Μέχρι και το 1970 η αξιοποίηση της «μπλε» ενέργειας δεν υπήρχε ούτε ως θέμα συζήτησης μεταξύ των επιστημόνων. Αυτό διότι ακόμα δεν είχαν βρεθεί τα κατάλληλα τεχνολογικά μέσα ώστε να επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό φαινόμενο όσμωσης. Οταν άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτες αποτελεσματικές ημι-διαπερατές μεμβράνες, γεννήθηκαν οι πρώτες ιδέες αξιοποίησης της οσμωτικής ενέργειας.
Ο Ισραηλινός επιστήμονας Sidney Loeb, μέσα στην δεκαετία του ’70, επιχείρησε για πρώτη φορά να συλλέξει «μπλε» ενέργεια, θέλοντας να εκμεταλλευτεί την ενέργεια που απελευθερώνεται στις εκβολές του ποταμού Ιορδάνη στην Νεκρά Θάλασσα. Πρότεινε μάλιστα την κατασκευή «οσμωτικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας». Ωστόσο το πλάνο του δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
Περίπου 40 χρόνια μετά, οι μελέτες φαίνεται πως έχουν αποδώσει καρπούς, με τις πρώτες εταιρίες να κάνουν τα πρώτα τους, διστακτικά βήματα στην αξιοποίηση της «μπλε» ενέργειας. Το 2009 η εταιρία Statkraft στην Νορβηγία, ίδρυσε τον πρώτο «σταθμό παραγωγής μπλε ενέργειας».
Μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργίας η εταιρία έκλεισε, αφού δεν μπόρεσε να πιάσει τα στάνταρ απόδοσης που υπολόγιζε. Το πρώτο μεγάλο βήμα όμως έγινε. Οι πρώτες συντονισμένες μελέτες ολοκληρώθηκαν και οι μέθοδοι για την αξιοποίηση της όσμωσης βελτιώθηκαν.

Μια άλλη εταιρία, η ολλανδική REDstack έχει ξεκινήσει μια νέα μέθοδο χειρισμού της οσμωτικής ενέργειας. Την ίδια στιγμή, επιστήμονες από πολλές χώρες εξετάζουν τους ενδεχόμενους τρόπους να εκμεταλλευτούν στο μέγιστο την δύναμη της θάλασσας, καθώς από το 2010 ιδρύθηκε ο πρώτος ευρωπαϊκός οργανισμός που εξειδικεύεται στην «μπλε» ενέργεια.
Με σταθμούς σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Πολωνία, αλλά και επιδοτήσεις που ξεπερνούν τα 2.5 εκατομμύρια ευρώ, οι ελπίδες για πρόοδο στον συγκεκριμένο τομέα αυξάνονται καθημερινά.

Η αξιοποίηση της θαλάσσιας ενέργειας, που όπως φαίνεται θα αρχίσει να εφαρμόζεται τα επόμενα χρόνια, αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα για όσες χώρες μπορούν και διατίθενται να την εκμεταλλευτούν.
Ως τώρα η Ελλάδα δεν έχει δείξει ενδιαφέρον για συμμετοχή, έστω και στο ερευνητικό κομμάτι. Σίγουρα όμως θα άξιζε μια προσπάθεια, αφού πιθανότατα η «μπλε» ενέργεια θα μας επιστρέψει πολλαπλά οφέλη.