Οι εχθροί του Απόλλωνα

Διάφοροι εχθροί είχαν απειλήσει τη Λητώ στην περιπλάνησή της. Άλλες ιστορίες λένε πως πήγαινε με τα παιδιά της στην κοιλιά, κι άλλες πως τά ’φερνε στους ώμους.

 

Ένας που της επιτέθηκε, κι έτσι δείχτηκε και εχθρός του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος, ήταν ο Γίγας Τιτυός, που τ’ όνομά του δηλώνει φαλλικό ον, γιος του Διός και της Ελάρας. Μεγάλωσε τόσο πολύ στο σώμα της μάνας του, ώστε η μάνα του εξ αιτίας του πέθανε και αυτόν τον γέννησε η γη, όπου τον έκρυψε ο πατέρας του.

 

Ο Τιτυός επιτέθηκε στη Λητώ, όταν η θεά πλησίαζε στους Δελφούς και με τη βία την παρέσυρε μαζί του. Σύμφωνα με μια διήγηση η Άρτεμις αποτελείωσε τον Γίγαντα με τα βέλη της, σύμφωνα με μιαν άλλη τον σκότωσε το μικρό αγόρι, ο Απόλλων.

 

Λέγανε κιόλας πως ο Τιτυός χτυπήθηκε από την αστραπή του Διός. Κοιτόταν χτυπημένος στον κάτω κόσμο και από το σώμα του που ήταν εννιακόσια πόδια μακρύ, τρώγαν δυο γύπες το συκώτι. Ή τό ’τρωγε ένα φίδι, αλλά όπως λέγεται απερίφραστα σ’ αυτήν την ιστορία, με το φεγγάρι το συκώτι μεγάλωνε πάλι.

 

Έλεγαν επίσης πως ο Δράκος Πύθων, που στις περισσότερες ιστορίες παρουσιάζεται σαν κύριος εχθρός του Απόλλωνος, είχε προηγουμένως καταδιώξει τη Λητώ. Ήθελε να εμποδίσει τη γέννηση του παιδιού. Όταν ο Απόλλων γεννήθηκε, εκδικήθηκε αμέσως τον Δράκοντα σκοτώνοντάς τον.

 

Αν δεν τον σκότωσε αμέσως, τότε αυτό θά ’γινε τέσσερις μέρες αργότερα. Ο Απόλλων με τη μάνα του πήγανε στους Δελφούς, όπου κατοικούσε ο γιος της Γαίας Δράκων. Κατοικία του είχε ένα σπήλαιο που βρισκόταν δίπλα σε μια πηγή.

 

Μια άλλη διήγηση λέει πως τυλιγόταν εδώ γύρω σ’ ένα δέντρο δάφνης. Ο Απόλλων τον σκότωσε με τα βέλη του – σ’ αυτό συμφωνούν όλες οι διηγήσεις.

 

Οι παλαιότερες διηγήσεις μιλούσαν κιόλας για δύο δράκοντες. Στην πραγματικότητα σκοτώθηκαν και οι δύο. Ο κύριος εχθρός του Απόλλωνος ήταν μια Δράκαινα που τη λέγαν Δελφύνη. Το όνομα αυτό σχετίζεται με μία αρχαία λέξη που σήμαινε μήτρα, όπως το τοπωνύμιο Δελφοί.

 

Μαζί με το θηλυκό φίδι Δελφύνη κατοικούσε κι ένα αρσενικό, ο Τυφών ή Τυφωεύς, για τον οποίο λέγαν πως η Ήρα τον γέννησε χωρίς τον Δία, από θυμό.

 

Το πώς ο Απόλλων σκότωσε τον γιο της Ήρας, δεν μας το λέει κανείς. Η Ήρα έδωσε το ένα κακό στο άλλο, τον Δράκοντα στη Δράκαινα για ανατροφή.

 

Οι αφηγητές φαίνεται πως μπερδεύουν τον αρσενικό Δράκοντα των Δελφών, τον Πύθωνα, με τον Τυφώνα ή Τυφωέα, τον αντίπαλο του Διός, μια που η δελφική και η μικρασιατική ιστορία, που ακούσαμε ήδη, συγγένευαν πάρα πολύ.

 

Αντί Δελφύνη, η εχθρική Δράκαινα ονομάζεται Δελφύνης ή Πύθων – με την ανδρική μορφή – αν και αυτός ο τελευταίος τύπος έγινε Απολλώνειο φίδι. Εξ αιτίας του η ιέρεια των Δελφών που δεχόταν από τον θεό τους χρησμούς ονομαζόταν Πυθία.

 

Βλέπουμε σε μερικές παραστάσεις πως το φίδι Πύθων ζει ήσυχα κοντά στον Απόλλωνα και φυλάει τον ιερό Ομφαλό, το κέντρο της γης, που βρισκόταν εκεί στον ναό του θεού.

 

Στους εχθρούς του Απόλλωνος, εκτός από τον Τιτυό, τον φαλλικό Γίγαντα, ανήκει όχι μονάχα ο Πύθων, αλλά και η Δελφύνη, το γιγάντιο σαν μήτρα φίδι.

 

Συχνά διηγόνταν και σε τραγούδια, γνωστά ως «παιάνες», που τα τραγουδούσαν για να τιμήσουν τον Απόλλωνα, το πώς ο θεός έφτασε μικρό γυμνό αγόρι με άκοπα μαλλιά στους Δελφούς στην αγκαλιά της μάνας του. Κρατούσε τεντωμένο το τόξο και τα βέλη στο χέρι. Τότε τον συνάντησε το τέρας, το φοβερό φίδι.

 

Έριξε τα βέλη του απανωτά και το σκότωσε. Αντήχησε δυνατά το τραγούδι: «ἰὴ, ἰὴ παιήων!» Η μάνα του τον γέννησε τη στιγμή αυτή για να την προστατεύσει.

 

Οι αφηγητές που μπερδέψανε τη Δελφύνη με τον Πύθωνα – κι αυτό το μπέρδεμα ήταν ολοκληρωτικό κι ίσως σκόπιμο – πρόσθεσαν στην ιστορία του φόνου του δράκοντα, ότι το σώμα του έλιωσε με τη θεία δύναμη του ήλιου και ότι από τη σήψη («πύθειν») ονομάστηκε ο τόπος Πυθώ και ο ίδιος ο Απόλλων Πύθιος.

 

Ακόμα λέγανε ότι ο θεός, αφού κυρίεψε τους Δελφούς, διάλεξε τους πρώτους ιερείς του. Αυτοί ήταν άντρες από την Κρήτη που έρχονταν μ’ ένα πλοίο στην Ελλάδα. Ο Απόλλων έτρεξε στο πλοίο με τη μορφή δελφινιού και με το τεράστιο σώμα του κατηύθυνε το ταξίδι στην Κρίσσα, στο λιμάνι των Δελφών.

 

Όταν έφθασαν εδώ, πήδησε από το πλοίο σαν το σπινθηροβόλο αστέρι με κατεύθυνση τον ναό του. Από δω ξαναγύρισε στους κατάπληκτους Κρήτες σαν νέος με μακριά μαλλιά και τους έχρισε ιερείς τους.

 

Για το πώς έφτιαξε τον φημισμένο ναό του και ποιο σχήμα τού ’δωσε μας διασώθηκαν μερικές ιστορίες. Οι μέλισσες πρέπει να του έχτισαν έναν ναό από κερί και φτερά. Αυτόν τον ναό αργότερα ο Απόλλων τον έστειλε στη χώρα των Υπερβορείων. Από κει γύριζε κάθε χρόνο μ’ ένα άρμα που το τραβούσαν κύκνοι ή και γύπες.