Η σημασία της σειράς γέννησης για την προσωπικότητα του παιδιού

Κατά καιρούς έχει συζητηθεί αρκετά το ζήτημα της σημασίας της σειράς γέννησης στην προσωπικότητα του παιδιού. Ένας από τους πρωτοπόρους θεωρητικούς που ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο θέμα είναι και ο Άλφρεντ Άντλερ.

Στερεότυπα για τη σειρά γέννησης
Τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί λοιπόν είναι: το πρωτότοκο παιδί της οικογένειας αναπτύσσει ηγετικές δεξιότητες, το μικρότερο παιδί αναγκάζεται να βρίσκει τρόπους να τραβάει την προσοχή, επομένως γίνεται κοινωνικό και χαριτωμένο, το μεσαίο παιδί συχνά αγωνίζεται για να μην το αγνοούν και το μοναχοπαίδι νιώθει συνεχώς όλα τα φώτα πάνω του.

Ψυχολογική σειρά γέννησης
Από την εποχή του Α. Άντλερ λοιπόν και ύστερα έχουν υπάρξει και άλλοι θεωρητικοί που έχουν ασχοληθεί με τη σημασία της σειράς γέννησης των παιδιών και έχουν αποκλίνει λίγο ή περισσότερο από τη θεωρία του. Οι μεταγενέστεροι θεωρητικοί έχουν διαχωρίσει την πραγματική σειρά γέννησης από την ψυχολογική σειρά γέννησης, το ρόλο δηλαδή που έχουν υιοθετήσει στην οικογένειά τους.
Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, τα πρωτότοκα παιδιά συχνά νιώθουν δυνατά και σημαντικά και συχνά αναπτύσσουν ηγετικές δεξιότητες. Τα μεσαία παιδιά γίνονται ανταγωνιστικά και νιώθουν ασήμαντα και τα μικρότερα παιδιά νιώθουν σαν αρχηγοί της οικογένειας, καθώς κάνουν τους άλλους να τα υπηρετούν. Τα μοναχοπαίδια συχνά νιώθουν πίεση.

Οι νεότερες λοιπόν ιστορίες έχουν το πλεονέκτημα ότι εστιάζουν στο συναίσθημα που έχει κάθε φορά ο άνθρωπος για τη θέση του στην οικογένεια και όχι στο τυχαίο γεγονός της σειράς γέννησης. Αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος που είναι ο μεσαίος γιος μιας τρίτεκνης οικογένειας, μπορεί να αναπλαισιώσει το ρόλο του σ’ αυτή και δε χρειάζεται να ζήσει νιώθοντας ασήμαντος ή προβληματικός, όπως παραδοσιακά θεωρούσαν τα μεσαία παιδιά.

Τι στόχους θέτουν τα παιδιά ανάλογα με τη σειρά γέννησης;
Μια άλλη έρευνα ασχολείται με τους στόχους που θέτουν τα παιδιά. Αυτή η έρευνα εστιάζει σε οικογένειες με δύο παιδιά που έχουν σχετικά μικρή διαφορά ηλικίας. Βρέθηκε λοιπόν ότι τα πρωτότοκα παιδιά τα πηγαίνουν καλά με στόχους που θέτουν τα ίδια, ενώ τα δευτερότοκα διαπρέπουν όταν κάποιος άλλος έχει θέσει τους στόχους γι’ αυτά.

Η επίδραση των γονιών
Σημαντική επίδραση έχουν βέβαια και οι γονείς. Ότι δηλαδή δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο η σειρά γέννησης των παιδιών, αλλά οι αντιλήψεις των γονέων τους για τη σημασία της σειράς γέννησης των παιδιών. Αν ο γονιός, για παράδειγμα, θεωρεί ότι το πρωτότοκο παιδί του θα γίνει πιο εργατικό και θα κάνει μία δουλειά με διευρυμένες αρμοδιότητες, το πιθανότερο είναι ότι θα αναθρέψει το παιδί του ώστε να γίνει ένας τέτοιος ενήλικας.

Σε κάθε περίπτωση, ο γονιός πρέπει να ενθαρρύνει τα παιδιά του ν’ αλληλεπιδρούν, να μαθαίνουν το ένα από το άλλο, να μην υιοθετούν προκαθορισμένους ρόλους και ν’ ανακαλύπτουν μόνα τους κατάλληλους ρόλους για την ιδιοσυγκρασία τους. Να μην επηρεάζονται από στερεότυπα και να μην καθορίζονται από την –τυχαία- στιγμή που γεννήθηκαν.