Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025

Οι νοητικές φάσεις του παιδιού

Υπάρχουν πολλά νοητικά εργαλεία που επιτρέπουν την ανάπτυξη της σκέψης του παιδιού. Σε πολλούς είναι παντελώς άγνωστα και σε άλλους δεν είναι κατανοητά.

Μέσω των πειραμάτων μας έχουμε δει τη διαφοροποίηση που προκαλούν ακόμα και σε παιδιά που θεωρούνται προβληματικά ως προς την κλασική μάθηση.

Αυτός ο πλάγιος τρόπος προσέγγισης των γνωστικών αντικειμένων με την χρήση των ανοιχτών προβλημάτων δίνει μεγάλες δυνατότητες στο παιδί, δηλαδή στον επόμενο άνθρωπο να εκφραστεί και μάλιστα να ξαφνιάσει ακόμα και το δάσκαλό του με τον τρόπο με τον οποίο λύνει ένα πρόβλημα.

Σε πρώτη φάση λοιπόν, τα προβλήματα πρέπει να είναι προσιτά για να αυξηθεί η αυτοπεποίθηση του παιδιού, αλλά να μην είναι ποτέ εύκολα, αλλιώς δεν θα μετατραπεί ποτέ σε μαθητή ικανό να λύσει προβλήματα που θεωρεί αρχικά τουλάχιστον αδύνατα να λυθούν, αν δεν είναι άλυτα.

Σε δεύτερη φάση, ο μαθητής αποκτά ένα ρόλο στην ομάδα των μαθητών, που του επιτρέπει να πάρει ευθύνες πάντα νοητικές, αλλά και πρακτικές ανάλογα με τις τάσεις του κι όχι με το επίπεδό του, το οποίο αφορά αποκλειστικά το δάσκαλο.

Σε τρίτη φάση, ο μαθητής είναι ικανός να λειτουργήσει ως μέλος της ομάδας και να προσφέρει τις δυνατότητες στους άλλους. Τότε μπορεί να προσφέρει πραγματικά ως επόμενος άνθρωπος.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε σε όλες αυτές τις φάσεις την ανάγκη της χαράς η οποία παραμένει ο πρώτος στόχος. Δίχως χαρά, ακόμα και αν είναι νοητική, δεν υπάρχει ουσιαστική εξέλιξη.

Και ο λόγος είναι σχετικά απλός. Η χαρά είναι ο βασικός πυρήνας της ολοκλήρωσης. Είναι η ίδια αναλογία που ισχύει για την νοημοσύνη και την σκέψη.

Επιπλέον, η σκέψη πάνω στη σκέψη που αντιστοιχεί στη συνείδηση έχει το ανάλογο της μέσω της ολοκλήρωσης και είναι η πληρότητα.

Η πληρότητα του μαθητή λειτουργεί ως όραμα στο πλαίσιο της μεταδιδακτικής. Σε κάθε φάση, ο ρόλος του δασκάλου είναι σημαντικός αν και διαφορετικός.

Τα αντίστοιχα στάδια είναι η κατάλυση, η ανάφλεξη, η συμβουλή. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η πολυμορφία του δασκάλου.

Τα μετέπειτα στάδια έχουν ένα χαμαιλεοντικό χαρακτήρα και θα εξετασθούν σε άλλο σημείωμα. Σημασία για το παρόν είναι η χρήση νοητικών εργαλείων που ξεφεύγουν από τη συντηρητική παράδοση της ύλης που δεν ασχολείται με την νοημοσύνη αλλά με την ένταξη των παιδιών στην κοινωνία. Αν για πολλούς αυτός ο σκοπός είναι ορθολογικός αυτό δεν σημαίνει ότι σχετίζεται και με την ανάπτυξη της σκέψης του παιδιού.

Μάλιστα η διαφορά φαίνεται και μέσω της χαράς. Η κοινωνία θέλει τα άτομα να είναι ευτυχισμένα και να έχουν όνειρα, που τους πουλά αν δεν έχουν, τα οποία δεν θα υλοποιηθούν ποτέ.

Ενώ η ανθρωπότητα μέσω των δασκάλων θέλει τη χαρά των ανθρώπων και αυτά να έχουν οράματα που θα υλοποιήσουν, για να συμβάλλουν σε αυτό που ονομάζουμε το έργο.

Τα παιδιά ως επόμενοι άνθρωποι

Μέσω των Μαθηματικών και της νοημοσύνης συνειδητοποιούμε ότι τα παιδιά της κοινωνίας, είναι στην πραγματικότητα, οι επόμενοι άνθρωποι. 

Ο αρχικός δείκτης νοημοσύνης της μικρής ηλικίας δέχεται εξελίξεις και γι' αυτό το λόγο η αρχική καμπύλη του λογαριθμικού τύπου μετατρέπεται σε καμπύλη του Gauss. Πρόσφατα μια έρευνα έδειξε ότι οι ενδείξεις της ψυχομετρικής επιβεβαιώνονται με εγκεφαλικές μετρήσεις που δείχνουν τροποποιήσεις της δομής λόγω των νοητικών ερεθισμάτων ή μη, και αυτό έως μια ηλικία που αγγίζει τα 20. Επιπλέον η διαφοροποίηση είναι της τάξης των 20 μονάδων, πράγμα το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό. Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο για την εξέλιξη του παιδιού σε επόμενο άνθρωπο να μην το εξετάζουμε παθητικά και παραδοσιακά όπως γίνεται συνήθως στο σχολείο. 

Πρέπει με μικρές ομάδες μαθητών να γίνονται σεμινάρια με δυσκολότερες ασκήσεις ειδικά δομημένες για να υποστηρίζουν την ανάπτυξη της σκέψης του αλλά και της δημιουργικότητάς του. Τα ανοιχτά προβλήματα, παραδείγματος χάρη, είναι προτιμότερα από τα κλειστά που δέχονται μεθοδολογικά την πίεση της επανάληψης δίχως αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει απαραίτητα και η εμπέδωση. Το πλαίσιο της επανάληψης αποκτά γρήγορα κορεσμό και ενώ είναι θετικό στην αρχή, μετατρέπεται σε αρνητικό σε βάθος χρόνου. Δεν πρέπει επιπλέον να φοβόμαστε τις δυσκολίες διότι μόνο αυτές μπορεί να ξεπεράσει το παιδί για να εξελιχθεί. 

Για να γίνει αυτό όμως πρέπει να περάσουμε και από το στάδιο της εξερεύνησης των ικανοτήτων του παιδιού έτσι ώστε να χρησιμοποιήσουμε ανάλογες στρατηγικές μάθησης και όχι να επιμένουμε σ' ένα γενικό και συντηρητικό πλαίσιο που επιβάλλει η λεγόμενη ύλη. Δίχως ενέργεια και χάσιμο χρόνου δεν υπάρχει σοβαρή επένδυση στην εξέλιξη του παιδιού. Τα master class είναι ειδικά δομημένα για αυτές τις στρατηγικές απαιτήσεις, ανατρέπουν τις κλασσικές ηλικιακές ιεραρχίες για να γνωρίσουν καλύτερα το παιδί και να το βοηθήσουν αποτελεσματικά για να βρει τον δικό του τρόπο μέσω του δασκάλου. Στη συνέχεια, ειδικά στις ακραίες περιπτώσεις είναι ο ρόλος του μέντορα που θα ολοκληρώσει αυτήν την προσέγγιση αυτός είναι που θα του προσφέρει την πρόσβαση σε γνώσεις και όχι μόνο πληροφορίες, σε στρατηγικές και όχι μόνο τεχνικές. 

Για να γίνει με την πάροδο του χρόνου, ο επόμενος άνθρωπος και να κατανοήσει ως μαθητής ότι στο πλαίσιο του δασκάλου μπορεί να υλοποιήσει ακόμα και αυτό που νόμιζε ότι δεν μπορεί να κάνει αρχικά διότι αυτό είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπου.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου