ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

Ο όρος «σωματική νοημοσύνη» ή «σωματική ευφυΐα» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1983 στο βιβλίο “Frames of Mind: Η Θεωρία των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης” του Χάουαρντ Γκάρντνερ. Χάρη στη δουλειά του, έγινε αρχικά κατανοητό πως υπάρχουν διαφορετικά είδη νοημοσύνης και διαφορετικά στιλ μάθησης. Ο Γκάρντνερ πρότεινε την ιδέα ότι η «σωματική-κιναισθητική νοημοσύνη» (νοημοσύνη που πηγάζει από σωματική, πρακτική μάθηση, η οποία επιδεικνύεται, για παράδειγμα, από τα άτομα που διαπρέπουν στον αθλητισμό ή στον χορό) είναι εξίσου σημαντική με άλλα είδη “νοημοσύνης”. Ο Γκάρντνερ υποστήριξε επίσης ότι η «ενδοπροσωπική» νοημοσύνη (κατανόηση του εαυτού) και η «διαπροσωπική νοημοσύνην (κατανόηση των άλλων) είναι εξίσου σημαντικές με το είδος της ευφυΐας που μετριέται τυπικά με το IQ.

Κατόπιν, το 1990, διαμορφώθηκε η έννοια της «συναισθηματικής vonμοσύνης» (EQ ή ΕΠ) από δύο ερευνητές, τον Πίτερ Σαλοβέι και τον Τζον Μάγερ, και το 1995 ο Ντάνιελ Γκόλμαν εξέδωσε το ιδιαίτερα επιδραστικό βιβλίο του Συναισθηματική Νοημοσύνη”. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να ελέγχουμε και να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, καθώς και να διαχειριζόμαστε διαπροσωπικές σχέσεις με καλή κριτική ικανότητα και ενσυναίσθηση, προκειμένου να πετύχουμε προσωπική και επαγγελματική επιτυχία για εμάς και τους άλλους.

Για να είναι κανείς συναισθηματικά ευφυής, πρέπει να έχει υψηλό βαθμό Σωματικής Νοημοσύνης, επειδή σε μεγάλο βαθμό βιώνουμε τα συναισθήματα στο σώμα μας σαν αλλαγές στη βιολογία μας. Τα συναισθήματα είναι στην πραγματικότητα νευροπεπτίδια – χημικές ουσίες που εκκρίνονται στο αίμα, φτάνουν σε κύτταρα-υποδοχείς και ενεργοποιούν κυκλώματα αντιδράσεων που οδηγούν σε κάποια συμπεριφορά. Κάθε συναίσθημα, όπως η θλίψη, η χαρά, η απογοήτευση και η περηφάνια, έχουν διαφορετική χημεία και προξενούν μια διαφορετική αίσθηση. Για παράδειγμα, η περηφάνια κινείται αργά προς τα πάνω και προς τα κάτω μέσα στο στήθος, ενώ η απογοήτευση συχνά κινείται γρήγορα προς τα μέσα και προς τα κάτω, σχηματίζοντας από μονωμένους κόμπους έντασης.

Ωστόσο, το να είναι κανείς σωματικά ευφυής είναι περισσότερα από αυτό.

Η εσωτερική κατάσταση του σώματός μας μας παρακινεί να περπατάμε στη σκιερή πλευρά του δρόμου μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα, να συνεχίσουμε να διαβάζουμε ένα βιβλίο που απολαμβάνουμε, να μειώσουμε την κοινωνική δραστηριότητα όταν δεν αισθανόμαστε καλά, να αποφύγουμε την επαφή με κάποιο άνθρωπο που δεν χαμογελάει, να συνεταιριστούμε με κάποιον που εμπιστευόμαστε και ούτω καθεξής. Τα σπλάχνα μας (τα εσωτερικά όργανα στο σώμα μας), τα άκρα και τα δάχτυλα (πόδια, χέρια, δάχτυλα), οι αισθήσεις (ακοή, όραση, γεύση, όσφρηση και αφή) και το μυοσκελετικό σύστημα (στάση και προσανατολισμός) βρίσκονται σε διαρκή, αμφίδρομη επικοινωνία με τον νησιωτικό φλοιό του εγκεφάλου, μια κεντρική δομή που βρίσκεται βαθιά στον εγκέφαλο και συνδέει τις σωματικές εμπειρίες με τις σκέψεις και τα συναισθήματα και το αντίστροφο.

Δύο δεκαετίες νευρολογικών ερευνών μάς δείχνουν, για παράδειγμα, ότι έχουμε σαράντα πέντε τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να σκεφτούμε μια καταπληκτική, πρωτοποριακή ιδέα όταν περπατάμε παρά όταν είμαστε καθιστοί. Επίσης, ότι μια ανοιχτή στάση σώματος βελτιώνει την αυτοπεποίθησή μας και την αντοχή μας στο ρίσκο και ότι η ρυθμική αναπνοή τονώνει τη γνωστική λειτουργία κατά εξήντα δύο τοις εκατό. Επιπλέον, υπάρχουν περισσότερες από εκατό μελέτες που δείχνουν ότι η σωματική άσκηση βελτιώνει την ευφυΐα, συμπεριλαμβανομένου του IQ και της αποτελεσματικότητας στην επίτευξη σκοπού.

Τα δεδομένα αυτά δείχνουν όλο και περισσότερο ότι η Σωματική Νοημοσύνη μας όχι μόνο λειτουργεί παράλληλα με τη γνωστική και συναισθηματική μας επίδοση, αλλά τις στηρίζει. Η τόνωση της σωματικής ευφυΐας μας θα μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε επαγγελματικούς χώρους δράσης και κοινωνίες όπου οι άνθρωποι θα παίρνουν ευθύνη για τον εαυτό τους, θα είναι πιο ενημερωμένοι, θα σκέφτονται περισσότερο πώς θα χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητές τους και θα είναι εξοπλισμένοι με τεχνικές που προωθούν την αρμονία και βοηθούν τους ίδιους και τους οργανισμούς στους οποίους ανήκουν να επιτυγχάνουν και να διατηρούν την καλύτερη δυνατή επίδοση.