Μεγάλοι έρωτες της μυθολογίας που έγιναν αστερισμοί

Σύμφωνα με τον Α. Κοντ το ανθρώπινο πνεύμα χωρίζεται σε τρία στάδια με πρώτο το θεολογικό όπου ο άνθρωπος ερμηνεύει τον κόσμο σαν έργο θεοτήτων. Σε μια απόπειρα ερμηνείας των φυσικών φαινομένων η ανθρωπότητα δημιούργησε μύθους, τούς έπλεξε με τα συναισθήματα, τις επιθυμίες και τα πάθη που ένιωθαν κι οι ίδιοι κι «έντυσε» με αυτούς ό,τι μας περιβάλει ώστε να γίνουν όλα πιο κατανοητά. 

Οι θεότητες της μυθολογίας ήταν άλλοτε ζηλιάρηδες, αιμοδιψείς, αυστηροί, εύθικτοι κι αλαζόνες κι άλλοτε σοφοί, ερωτικοί, γενναιόδωροι, ενάρετοι, καλοσυνάτοι και μεγαλόψυχοι. Οι ιστορίες τους πέρασαν από γενιά σε γενιά και κάποιες από αυτές έδωσαν τα ονόματά τους σε αστερισμούς ώστε να τις μνημονεύουμε μέχρι και σήμερα όποτε αντικρίζουμε έναν έναστρο ουρανό.

Πούλια και Αυγερινός ή Πλειάδες και Ωρίων

Το λαμπρότερο αστέρι μετά το φεγγάρι που θα βρεις στον ουρανό είναι ο Αυγερινός ή Αποσπερίτης. Πρόκειται ουσιαστικά για τον πλανήτη Αφροδίτη που είναι ο δεύτερος πιο κοντινός πλανήτης στον ήλιο καθώς επίσης κι ο πλησιέστερος στη γη. Λίγο πιο δίπλα θα δεις την Πούλια όπως είναι το δημώδες όνομα των Πλειάδων, ενός σμήνους αστεριών.

Ο μύθος θέλει τον Ωρίωνα να ερωτεύεται τις Πλειάδες και να τις κυνηγάει για 5 έτη. Αυτές για να σωθούν κατέφυγαν στον Δία που τις μεταμόρφωσε αρχικά σε περιστέρια κι έπειτα σε αστέρια. Για να μπορέσει να τις γλιτώσει, όμως ο Ωρίωνας τις ακολούθησε κι αυτός ως αστερισμός. Έτσι, στον ουρανό οι Πλειάδες προπορεύονται του Ωρίωνα που προσπαθεί μάταια να τις φτάσει.

Η ελληνική λαϊκή παράδοση όμως έχει άλλη μια ερμηνεία για τον Αυγερινό και την Πούλια. Σε μια από τις πολλές εκδοχές του παραμυθιού, η Πούλια κι ο Αυγερινός ήταν ετεροθαλή αδέρφια που αγαπήθηκαν πάρα πολύ αλλά δυστύχησαν στην επίγεια ζωή τους. Για να βρουν τη γαλήνη, ο Αυγερινός έχοντας γίνει πια μια μαγική ροδιά, αγκάλιασε με τα κλαδιά του την Πούλια και ψήλωσε τόσο που έφτασαν στον ουρανό κι έγιναν αστέρια.

Ο Αυγερινός κι η Πούλια ή Πλειάδες είναι πολύ αγαπημένοι αστερισμοί, όχι μόνο για εμάς, αλλά και για άλλους λαούς. Ανάλογες ιστορίες βρίσκει κανείς τόσο στη μυθολογία των Κελτών, όσο και των Βίκινγκς. Μάλιστα, το σμήνος των Πλειάδων στα ιαπωνικά ονομάζεται Subaru κι από εκεί πήρε το όνομά της κι η ομώνυμη μάρκα.

Altair και Vega

Το άστρο Vega βρίσκεται στον αστερισμό της Λύρας και ξεχωρίζει καθώς έχει έντονο λευκό-γαλάζιο χρώμα. Το άστρο Altair είναι το πιο φωτεινό του αστερισμού Aquila δηλαδή του «αετού». Ο μύθος γύρω από τα αστέρια Altair και Vega είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου μύθους με αστρικά σώματα.

Σύμφωνα με τον κινέζικο μύθο η Zhinu –που αντιπροσωπεύει το άστρο Vega– ήταν μια ουράνια πριγκίπισσα η οποία ερωτεύτηκε έναν απλό θνητό τον Niulang –που αντιπροσωπεύει το άστρο Altair–και τού υποσχέθηκε να τον πάρει στον ουρανό μαζί της. Όταν ο πατέρας της το έμαθε, θύμωσε τόσο που τούς έκανε αστέρια για να μείνουν για πάντα στον ουρανό αλλά όχι μαζί. Τιμωρήθηκαν να είναι ο ένας εκατέρωθεν του άλλου στην αιωνιότητα. Μεταξύ του Altair και της Vega περνά το Ουράνιο Ποτάμι (Milky Way ή Γαλαξίας στα ελληνικά) και τούς χωρίζει για έναν ολόκληρο χρόνο εκτός από μια μέρα: την έβδομη νύχτα του έβδομου φεγγαριού, όπου σχηματίζεται μια γέφυρα κι οι δυο εραστές επανενώνονται.

Η ειρωνεία βέβαια σε αυτήν την ιστορία της Ανατολής είναι ότι για τον Δυτικό κόσμο, το αστέρι του Altair είναι συνδεδεμένο με κακούς οιωνούς καθώς ταυτίζεται με την εμφάνιση ερπετών. Απολύτως λογικό, αν σκεφτεί κανείς πως τα άστρα αυτά είναι ορατά σ’ εμάς τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν αρχίζουν και οι φίλοι μας τα φίδια να κάνουν την εμφάνισή τους.

Κύκνος και Λήδα

Άλλος ένας θερινός αστερισμός είναι κι αυτός του Κύκνου (μέρος του οποίου απαρτίζει τον Σταυρό του Νότου). Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Δίας είδε την πανέμορφη Λήδα κι ένιωσε για κείνη έναν ακατανίκητο πόθο και την πλησίασε. Εκείνη για να προστατευθεί ζήτησε τη βοήθεια της θεάς Αφροδίτης, όμως ο Δίας για να την ξεγελάσει μεταμορφώθηκε σε κύκνο. Η θεά Αφροδίτη, ως γεράκι, τον κυνήγησε όμως η Λήδα μη γνωρίζοντας ότι πίσω από τον κύκνο ήταν ο Δίας τον αγκάλιασε για να τον προστατέψει. Από αυτήν την επαφή γεννήθηκαν οι Διόσκουροι, Κάστορας και Πολυδεύκης και η Ωραία Ελένη.

Αυτός ο μύθος ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες κατά την Κλασική εποχή αλλά και κατά την Αναγέννηση. Τον αστερισμό θα τον βρεις στον καλοκαιρινό ουρανό δίπλα στον αστερισμό της Λύρας με τον οποίο συνορεύει. Αν με ρωτάς, δεν είναι και τόσο ρομαντική ιστορία αλλά o tempora o mores!

Περσέας και Ανδρομέδα

Η Ανδρομέδα ήταν κόρη του Κηφέα και της Κασσιόπης η οποία εξόργισε τις Νύμφες και τον Ποσειδώνα λέγοντας πως η κόρη της, Ανδρομέδα, είναι η ομορφότερη στον κόσμο. Για να γλιτώσει η χώρα από την οργή του Ποσειδώνα, έπρεπε η Ανδρομέδα να θυσιαστεί, όπως θα γινόταν αν τελικά δεν την έσωζε ο Περσέας. Η Ανδρομέδα παντρεύτηκε τον Περσέα κι απέκτησαν έξι γιους και μία κόρη, έζησαν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα και μετά τον θάνατό τους η Αθηνά τούς έκανε άστρα για να μείνει η ιστορία και η αγάπη τους ανεξίτηλη στον χρόνο.

Η οικογένεια αστερισμών του Περσέα, όπως ονομάζονται, οι αστερισμοί της Κασσιόπης, της Ανδρομέδας, του Πηγάσου, του Περσέα και του Κηφέα είναι εαρινοί αστερισμοί, ορατοί συνήθως από τα μέσα Φλεβάρη. Ίσως να έχεις ακούσει για τον γειτονικό γαλαξία της Ανδρομέδας. Αν λοιπόν βρεθείς εκτός πόλεως μια νύχτα ασέληνη στο τέλος της «ουράς» του αστερισμού της Ανδρομέδας θα δεις πού είναι ο πιο κοντινός μας γαλαξίας.

Πολλοί λένε πως πίσω από τη μυθολογία κρύβονται πολλοί συμβολισμοί και πως απαιτείται περισσότερη σπουδή κι εμβάθυνση για να κατανοήσει κανείς πλήρως τα νοήματά της. Προσωπικά, βρίσκω τη μυθολογία απείρως ελκυστική και με την πρώτη ανάγνωση κι εν μέρει, δε θα ήθελα να ρισκάρω με μια ανάλυση που ίσως μού καταστρέψει τη «μαγεία». Εξάλλου, το να κοιτάς με έναν σημαντικό άλλο τα αστέρια και να μιλάς για μύθους έχει τη στόφα ενός αυθεντικού αγνού έρωτα, είναι απ’ την ίδια συνταγή που φτιάχνονται τα παραμύθια. Δοκίμασέ το και θα δεις!