Το πιθάρι της Πανδώρας

Λένε για το πιθάρι της Πανδώρας – κάποιοι το λένε κουτί, αλλά νομίζω ήταν πιθάρι – πως είχε μέσα του κλεισμένα όλα τα κακά που ως τότε μάλλον δεν είχαν εμφανιστεί ακόμη στη Γη.

Ο Δίας έστειλε την Πανδώρα μαζί με το πιθάρι στον Επιμηθέα με την εντολή να μην το ανοίξει.

Πριν από αυτό όμως, ο Ζευς είχε αναθέσει στον Επιμηθέα και τον Προμηθέα να μοιράσουν χαρίσματα σε όλα τα πλάσματα της Γης. Ο επιπόλαιος Επιμηθέας ξέχασε τους ανθρώπους αφήνοντάς τους απροστάτευτους και γυμνούς. Τα ατελή όντα που αποτελούσαν τότε το ανθρώπινο γένος δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν αλλιώς στη φύση γυμνοί από ικανότητες, αν ο Προμηθέας δεν έκλεβε τη φωτιά για να τους τη δώσει. Το πυρ· τη βασικότερη και απλούστερη μορφή ενέργειας, την οποία οι θεοί κρατούσαν φυλαγμένη στον Όλυμπο.

Μετά από αυτό ο οργισμένος Ζευς έστειλε την Πανδώρα και το πιθάρι θέλοντας να τιμωρήσει τους ανθρώπους που δέχτηκαν το δώρο του ευεργέτη τους, Προμηθέα.

O Ζευς γνώριζε εξαρχής ότι η Πανδώρα, το πανέμορφο δημιούργημα των ολύμπιων, καθοδηγούμενη από τη φυσική της περιέργεια θα παράβαινε την εντολή του και θα το άνοιγε το. Γι’ αυτό άλλωστε στάλθηκε στη Γη από τον αρχηγό των θεών και των ανθρώπων. Αυτό το ρόλο ερχόταν να παίξει-να ανοίξει το απαγορευμένο σκεύος ελευθερώνοντας έτσι στον κόσμο των θνητών όλα τα δεινά που αυτό περιείχε.

Ας μη βιαστούμε όμως, να κατηγορήσουμε την Πανδώρα. Ποιος άραγε θα αντιστεκόταν αν βρισκόταν μπροστά στο πιθάρι που του είχε δώσει ο ίδιος ο Δίας και δε θα το άνοιγε;

Και θα ήταν στα αλήθεια πολύ δύσκολο για εκείνη να μην το κάνει νικώντας την έντονη επιθυμία της να δει τι έχει μέσα, καθώς ένα από τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι θεοί για να την πλάσουν ήταν, ανάμεσα σε άλλα, κι η περιέργεια.

Το ίδιο δεν έκαναν άλλωστε, οι σύντροφοι του Οδυσσέα κάποιες χιλιάδες, ίσως, χρόνια αργότερα; Περίεργοι να μάθουν τι κρύβει, άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου και οι μανιασμένοι αέρηδες του θεού ξεχύθηκαν από μέσα απομακρύνοντας το καράβι τους από την Ιθάκη.

Οι άνεμοι μέσα στον ασκό και τα δεινά μέσα στο πιθάρι είναι σήμερα φανερά σε όλους μας. Ασθένειες, κατάθλιψη, αποτυχίες, απογοήτευση, λύπη, ίσως με μια λέξη μπορούμε να τα αποκαλέσουμε προβλήματα. Άλλοτε μικρά άλλοτε μεγάλα άλλοτε τεράστια, πολλά ή λίγα, τα αντιμετωπίζουμε καθημερινά.

Το πιθάρι άνοιξε για όλους μας.

Μπορούμε λοιπόν, για τα σημερινά μας προβλήματά μας να κατηγορήσουμε τον Επιμηθέα, που δεν μας έδωσε εξαρχής κάποιο χάρισμα με αποτέλεσμα να μπούμε σε όλη αυτήν την περιπέτεια ή την Πανδώρα που άνοιξε το πιθάρι ή τον Δία που την έστειλε στη Γη με αυτό.

Σίγουρα έχουμε αρκετά πρόσωπα τα οποία μπορούμε να κατακρίνουμε για όλα τα δεινά που μας προκαλούν δυσκολίες σήμερα.

Διαβάζοντας όμως, αυτόν το μύθο και προσπαθώντας να βρω το βαθύτερο νόημα του ανακάλυψα ένα καλά κρυμμένο μυστικό του.

Ο Δίας είχε κλείσει μέσα στο πιθάρι την ελπίδα η οποία κι έμεινε εκεί – μέσα στο πιθάρι.

Το πιθάρι τώρα αλλάζει, μεταμορφώνεται, γίνεται το σκεύος φύλαξης του μοναδικού αντίδοτου της ανθρώπινης δυστυχίας. Κι από τότε ως σήμερα η ελπίδα κρύβεται εκεί για να κάνει υποφερτά τα βάσανα των ανθρώπων.

Και σε αυτό το σημείο πρέπει να αναρωτηθούμε ποια στ’ αλήθεια ήταν η τιμωρία του Δία προς τους ανθρώπους. Η απάντηση αναμενόμενη. Τα δεινά που έκρυψε μέσα στο πιθάρι. Κι όμως δεν ήταν τα δεινά η τιμωρία μα η ελπίδα που δεν σκορπίστηκε αλλά φυλάσσεται ακόμη εκεί.

Το μυστικό του μύθου δεν βρίσκεται στην ύπαρξη της ελπίδας, αλλά στη διαχείρισή της από εμάς.

Η ελπίδα κάποιες φορές μας δημιουργεί προσδοκίες πως κάτι θα αλλάξει, κάτι που θέλουμε πολύ θα πραγματοποιηθεί, κάτι θα γίνει καλύτερο. Κι εμείς μένουμε να ελπίζουμε, μόνο να ελπίζουμε και να χάνουμε πολύτιμο χρόνο. Το μυστικό είναι στο πως θα την διαχειριστούμε σωστά.

Τι σημασία έχει να ελπίζεις πως θα αλλάξει μια κατάσταση χωρίς να την παίρνεις στα χέρια σου. Κι όταν φτάσεις σε ένα σημείο που δεν περνάει τίποτε άλλο από εσένα να κάνεις, μην τρέφεις φρούδες ελπίδες μα αντιμετώπισε την πραγματικότητα με θάρρος κι αξιοπρέπεια.

Η ελπίδα χρειάζεται δίπλα της και την πίστη, όχι την επιπόλαια πεποίθηση πως όλα θα πάνε καλά. Μα τη δυνατή πίστη στον εαυτό μας ότι παρά τις δυσκολίες θα κάνουμε αυτό που μπορούμε, ίσως και παραπάνω από αυτό που μπορούμε αν θέλουμε κάτι πάρα πολύ.

Ο Ζευς δεν έβαλε την πίστη στο πιθάρι επειδή γνώριζε πολύ καλά ότι αυτή κρύβεται μέσα μας. Απελευθέρωσε όμως, τόσα δεινά, ώστε να είναι δύσκολο για μας να την ανακαλύψουμε. Δύσκολο μα όχι ακατόρθωτο. Πρέπει να ανοίξουμε το πιθάρι μέσα μας για να ξεχυθεί από αυτό η πίστη.

Γιατί η πίστη κι η ελπίδα μπορούν μαζί να δημιουργήσουν την ενέργεια εκείνη που είναι ικανή να αλλάξει τον κόσμο-το δικό μας και των άλλων. Η ενέργεια αυτή έχει τέτοια δύναμη ίση με αυτή της φωτιάς που χάρισε ο Προμηθέας στον άνθρωπο.

Ποιος να ξέρει άραγε, ίσως η φωτιά να δημιουργήθηκε από αυτά τα δύο υλικά γι’ αυτό κι ο Δίας θέλησε να την κρύψει από τα ατελή ανθρώπινα όντα… για να μην την ανακαλύψουν και μέσω αυτής φτάσουν στη μοναδική δύναμη που μπορεί να τα κάνει τέλεια. Την αγάπη.