Αν αγαπάς, υποφέρεις. Αν δεν αγαπάς, αρρωσταίνεις

Η φράση αυτή είναι μία από τις πιο γνωστές του Σίγκμουντ Φρόιντ. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο του «Για το Ναρκισσισμό. Μια εισαγωγή» και τώρα τη βλέπουμε να κυκλοφορεί σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα. Πολλοί νομίζουν ότι αυτή η φράση είναι ρομαντική, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ περισσότερο από αυτό.

Ο Σίγκμουντ Φρόιντ και η ψυχανάλυση, αμφισβητήθηκαν αμέτρητες φορές. Η πιο συχνή κριτική που τους ασκείται είναι ότι είναι μη επιστημονικοί. Παρόλα αυτά, πολλές από τις θεωρίες του Φρόιντ επηρέασαν όλες τις ανθρώπινες επιστήμες συμπεριλαμβανομένων «δύσκολων» κλάδων όπως η ψυχιατρική.

Σε κάθε περίπτωση η αλήθεια είναι ότι λίγοι αμφισβητούν την σημασία της αγάπης στην ανθρώπινη εξέλιξη. Από τη στιγμή που ανοίγουμε τα μάτια μας στον κόσμο, υποφέρουμε από μια έλλειψη. Την έλλειψη ενός άλλου ανθρώπου. Δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσουμε ή να μεγαλώσουμε αν αυτό το άλλο άτομο δεν είναι εκεί ώστε να το κάνει να συμβεί.

Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι αν δεν υπάρχει έστω και μια ελάχιστη αγάπη στο ξεκίνημα της ζωής μας, αυτό γίνεται αδύνατο. Κάποιος πρέπει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μας, αλλιώς θα πεθάνουμε.

Το ανθρώπινο ον είναι για πάντα ένα ον που έχει ανάγκη. Ένα πλάσμα που του λείπει συνεχώς κάτι. Κατοικεί σε ένα κενό που είναι αδύνατο να γεμίσει, ακόμα και όταν μερικές φορές πιστεύουμε ότι δεν είναι. Αυτό γίνεται γιατί είμαστε για πάντα και συνεχώς καταδικασμένοι σε μια απελπιστική μοναξιά. Όσο και να καταφέρνουμε να αποκτήσουμε στενούς δεσμούς αγάπης, η πραγματικότητα είναι ότι γεννιόμαστε, ζούμε και πεθαίνουμε ουσιαστικά μόνοι.

Αν αγαπάς υποφέρεις
Στην αγάπη, πολλές μορφές πόνου έρχονται στο παιχνίδι που κυμαίνονται από το να αγαπιόμαστε και να μην αγαπιόμαστε, στο να ανακαλύπτουμε ότι η αγάπη δεν λύνει τίποτα. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, δεν υπάρχει τρόπος να αγαπήσουμε χωρίς να υποφέρουμε. Γιατί πρέπει να γίνεται έτσι; Γιατί η αγάπη δεν οδηγεί στην ευτυχία και μόνο σε αυτήν; Δεν είναι ένας μαζοχιστικός τρόπος σκέψης;

Ο έρωτας είναι εμμονικός, αλλά την ίδια στιγμή μας δίνει μια αίσθηση ζωντάνιας που είναι δύσκολο να πετύχουμε μέσω άλλων εμπειριών. Αυτή η εμμονή της αγάπης είναι απαίσια αλλά την ίδια στιγμή απολαυστική. Απεικονίζεται πολύ καλά στο «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» όπου κάπου γράφει πως «τα συμπτώματα του έρωτα είναι παρόμοια με εκείνα της χολέρας».

Ναι. Το να ερωτευόμαστε είναι πόνος με απόλαυση. Πόνος όταν δεν είστε κοντά στο άλλο άτομο και νιώθετε σαν να πρόκειται να πεθάνετε όταν υποψιάζεστε ότι όλα μπορούν να τελειώσουν. Γνωρίζοντας πως θα κάνατε τα πάντα για να είστε παρέα με αυτό το άτομο που σας έκλεψε την καρδιά. Το συναίσθημα της αγάπης εναλλάσσεται με εκείνο του φόβου πως θα χάσετε εκείνον που αγαπάτε. Ο ενθουσιασμός σμίγει με τις ύπουλες αμφιβολίες.

Όταν αυτή η ζωηρή φάση του κολλήματος τελειώσει, βιώνετε ένα είδος μονομαχίας στην αρχή. «Κάτι» έφυγε, «κάτι» δεν είναι όπως πριν. Ξέρετε ότι ακόμα αγαπάτε αυτό το άτομο, αλλά επίσης ξέρετε ότι αυτή η αγάπη έχει όρια. Τότε πονάτε γιατί πρέπει να πείτε αντίο στην ψευδαίσθηση αυτής της ρομαντικής και αιώνιας αγάπης.

Αν δεν αγαπάς αρρωσταίνεις
Όταν ένα άτομο έχει δυσκολία στο να δημιουργήσει δεσμούς αγάπης με τους άλλους, τότε γίνεται πολύ ευάλωτο, συναισθηματικά και διανοητικά. Η μυστικότητα, η υπερβολική απομόνωση, η δυσκολία στην επικοινωνία με τους άλλους και η κατανόηση τι σκέφτεται ή νιώθει ο άλλος, είναι σημάδια ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Το άτομο αρρωσταίνει.

Όλοι περνάμε από στάδια που είμαστε διστακτικοί ή απρόθυμοι να επικοινωνήσουμε με άλλους ή φάσεις όπου θέλουμε να είμαστε μόνοι μας. Αλλά όταν αυτό γίνεται ένα σχετικά μόνιμο μοτίβο, τότε υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχει ένα δυνατό αίσθημα αποσύνδεσης από τη ζωή και ροπής προς οτιδήποτε αντιπροσωπεύει το θάνατο.

Είναι σαν κάποιος να έχει κουραστεί με τον εαυτό του. Αυτή η υπερβολική εστίαση στον εαυτό, αργά η γρήγορα, θα καταλήξει σε άγχος και εμμονή. Επίσης θα καταλήξει σε μια πολύ αντιπαραγωγική ζωή, με λίγο και μικρό νόημα. Ή φέρεται στους άλλους σαν να είναι εργαλεία. Πράγματα που εξυπηρετούν τον σκοπό του. Υπό αυτή την κατάσταση απομακρύνεται όλο και πιο πολύ από την πιθανότητα να φτάσει εκεί όπου θέλουμε όλοι: Στην εσωτερική ειρήνη και γαλήνη.