Ελληνική Κοσμογονία και Θρησκεία

Η Ελληνική Θρησκεία είναι το σύνολο των θεολογικών πεποιθήσεων και λατρευτικών πρακτικών των αρχαίων Ελλήνων σε μια σύνθεση, ωσάν να είναι ένας τεράστιος ζωντανός οργανισμός όπου καμία θεολογική τοποθέτηση δεν εξαιρείται, και όπου όλα συνυπάρχουν με αρμονικό τρόπο και συμπληρώνουν το ένα το άλλο παίρνοντας την κατάλληλη θέση, στο κατάλληλο σημείο σ αυτό το σύνολο, τον ζωντανό οργανισμό που ονομάζεται Ελληνική Κοσμογονία και Θρησκεία.

Ο Δίας, ο ύψιστος των θεών, συναντάται σε τρία σημαντικά σημεία στην Ελληνική Κοσμογονία:

     1) Στην αρχή της Ελληνικής Κοσμογονίας, προϋπάρχων του κόσμου, και δημιουργός του κόσμου. Εκεί, όπως λέει ο Ζήνων ο Κιτιεύς, εκτός από Δίας, προσονομάζεται κατά άλλους Θεός, κατά άλλους Νους, Ειμαρμένη, και με άλλες ονομασίες. (Ο Θεός του Ξενοφάνη που δημιούργησε τον κόσμο, ο Νούς του Αναξαγόρα, το Όν του Παρμενίδη, η Άρρητος Αρχή του Ορφέα, το Έν κλπ.). « Έν τ είναι Θεόν και Νούν καί Ειμαρμένην και Δία. Πολλές τ ετέραις ονομασίες προσονομάζεσθαι… σπερματικόν λόγον όντα του κόσμου» (Διογ.Λαέρτ.7,136). (Nα σημειώσουμε εδώ ότι στην Άρρητο Αρχή του Ορφέα, ο Ζεύς είναι ο Λόγος της Αρρήτου Αρχής. Λόγος, είναι η αγάπη, η φιλότης, είναι η ενέργεια που συνέχει τα πάντα στην Άρρητο Αρχή, στο Εν η Όλον. Και όταν λέμε τα πάντα, εννοούμε τους θεούς και σε σπερματική μορφή όλες τις κατόπιν εκδηλωθείσες στον κόσμο μορφές).(Και στα μαθηματικά, λόγος σημαίνει η σχέση, η σύνδεση δύο αριθμών).

     2) Στην πρώτη μορφή που σύμφωνα με τον Ορφέα ήλθε στον εκδηλωμένο κόσμο, ο Φάνης – Έρως – Μήτις –Ηρικεπαίος, ο οποίος ονομάζεται και Πρωτόγονος, Δίας, και Πάνας «…και ήδ η θεολογία Πρωτόγονον ανυμνεί και Δία καλεί πάντων διατάκτορα καί όλου του κόσμου· διό και Πάνα καλείσθαι.» Ορφικά Αποσπάσματα 13,20. Δαμάσκιος. 123 bis [I 317, 15 R] η δε κατά τον Ιερώνυμον φερομένη και Ελλάνικον (naml. Ορφική θεολογία) (Αθηναγ.18p.20 Schw).

    3) Στην εγκόσμια « επιφάνεια » του Διός, ως γιός του Κρόνου. ( Επιφάνεια, ονομάζεται η εγκόσμια εμφάνιση και παρουσία ενός προυπάρχοντος θεού, μέσα στον κόσμο, όταν ωριμάζουν οι συνθήκες του κόσμου, και καλείται πλέον να έλθει στα εγκόσμια για να αποτελέσει την ουσία ενός τομέα, ενός δεδομένου, ενός αντικειμένου, μιας συγκεκριμένης πτυχής αυτού του κόσμου, για να διοικήσει τον τομέα αυτό. Συνήθως, η επιφάνεια ενός θεού, συμβολίζεται στη Μυθολογία με μια «γέννηση». Την γέννηση αυτή πάντοτε προκαλεί ο Έρως, ο οποίος εξ ου και ονομάζεται γεννήτωρ όλων των θεών (και αρχαιότερος των εγκοσμίων θεών). Ακριβέστερα, ο Έρως εντάσσει έναν προυπάρχοντα θεό, μέσα στον κόσμο, θέτοντας ως «γονείς» του θεούς που έχουν μία προδήλως αιτιώδη σχέση με τον τομέα που πρόκειται να αναλάβει ο νεοεισαχθείς στον κόσμο θεός).

Αυτές οι τρεις ιδιότητες του Διός συνυπάρχουν στην Ελληνική Κοσμογονία και Θρησκεία. Και είναι ο θεός που με το μέγεθος της Αγάπης του (και τα τόσα πολλά επίθετά του που σημαίνουν Αγάπη) κυβερνάει τον κόσμο εν Αγάπη.Καθώς στην Ελληνική θρησκεία δεν υπάρχει δογματικό περίγραμμα αυστηρό και απαγορευτικό, μπορεί κανείς να υιοθετεί θεολογικές απόψεις από διαφορετικούς ποιητές η φιλοσόφους συνδυάζοντας επιλεκτικά κείμενά τους χωρίς κατ ανάγκη να συμφωνεί με όλες τους τις απόψεις η το γενικότερο πνεύμα τους. Αν για παράδειγμα κάποιος πιστεύει ότι ο Δίας προυπάρχει του παντός και δημιούργησε τον κόσμο εκ του μηδενός, μπορεί να συμφωνεί επιλεκτικά με κάποια κείμενα π.χ του Ορφέα, χωρίς να συμφωνεί με το συνολικό πνεύμα του Ορφέα.

Ας δούμε μερικά τέτοια κείμενα:

-«Ζευ..δια σην κεφαλήν εφάνη τάδε πάντα, γαία θεά μήτηρ..και πόντος…παντογένεθλε, αρχή πάντων…αυτοπάτωρ. Μακάρων τε θεών πάτερ ηδέ και ανδρών» Ορφικός Ύμνος Διός.
-«Κικλήσκω μέγαν…Δία, παγγενέτην» Ορφικός ύμνος Διός Αστραπέως.
-«Ζεύς πρώτος γένετο…Διός δ εκ πάντα τέτυκται…Ζευς αυτός απάντων αρχιγένεθλος..» Ορφικοί («Εκλογή» του ΣτοβαίουΙ23vs και Ευσεβίου 1.1 ΙΙΙ 11).

Οσον αφορά την μυθολογία, αξίζει να σημειώσουμε ότι εκτός της πλατειά αποδεκτής παραδοχής ότι οι μύθοι είναι συμβολικοί και αποδεκτοί, υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα και η εξ ίσου σημαντική άποψη ότι όλοι οι μύθοι είναι άκυροι και δεν θα έπρεπε να υπάρχουν καθόλου μύθοι για τους θεούς, γιατί ότι και να πει κανείς για τους θεούς τους αδικεί, καθώς η μεγαλοσύνη τους είναι άφθαστη από την διάνοια των ανθρώπων: «καθόλου αξύμφορος ο περί των θεών λόγος».

Κάποιοι άλλοι πάλι (Σωκράτης), θεωρούσαν ότι έπρεπε να ξαναγραφτούν οι μύθοι για να αποδίδουν την μεγαλοσύνη των θεών, όχι μόνο ως νόημα, αλλά και ως αφήγηση, γιατί θεωρούσαν ότι οι υπάρχουσες συμβολικές αφηγήσεις δεν είναι αντάξιες των θεών ως εικόνα-αφήγηση, αλλά μόνο ως περιεχόμενο. (Παρόμοιες απόψεις εξέφρασαν οι: Ξενοφάνης, Ηράκλειτος, Πλάτων,κλπ).

Κλείνοντας, και επανερχόμενοι στο κατ εξοχήν θέμα, να αναφέρουμε ότι ρήσεις των Ελλήνων στο θρήσκευμα για την Αγάπη, όπως και τώρα, θα συνεχίζουν να υπάρχουν αδιάκοπα και στο μέλλον, και θα έχουμε ακόμα περισσότερες διατυπώσεις από τις ήδη υπάρχουσες, τις πάρα πολλές όμορφες αποχρώσεις που έχουν αποδώσει οι αρχαίοι Έλληνες στην έννοια της Αγάπης.

Σύνθεση μονοθεϊσμού και πολυθεϊσμού
 
Η Ελληνική Θρησκεία, ποτέ δεν έθεσε θέμα αν είναι μονοθεϊσμός η πολυθεϊσμός, ακριβώς γιατί είναι και τα δύο. Είναι η σύνθεση μονοθεϊσμού και πολυθεϊσμού. Όλοι οι Έλληνες δέχονται την ύπαρξη πολλών θεών, και ταυτόχρονα δίνουν όνομα στην ανώτατη θεία οντότητα που ταυτίζεται με το παν. Όπως λέει ο Ζήνων ο Κιτιεύς, εκτός από Δίας, προσονομάζεται κατά άλλους Θεός, κατά άλλους Νους, Ειμαρμένη, και με άλλες ονομασίες. (Ο Θεός του Ξενοφάνη που δημιούργησε τον κόσμο, ο Νούς του Αναξαγόρα, το Όν του Παρμενίδη, η Άρρητος Αρχή του Ορφέα, το Έν, η Μητέρα των θεών, κλπ.). « Έν τ είναι Θεόν και Νούν καί Ειμαρμένην και Δία. Πολλές τ ετέραις ονομασίες προσονομάζεσθαι…σπερματικόν λόγον όντα του κόσμου» (Διογ.Λαέρτ.7,136).

Ο Ηράκλειτος λέει: «Το Ένα, το σοφό, και θέλει και δεν θέλει να λέγεται μόνο Ζεύς»

Ο Πλωτίνος λέει: «Ο λατρεύων τους Θεούς, λατρεύει τον Θεό», ότι δηλαδή, ο αληθινά πιστός αισθάνεται ταυτόχρονα τον Θεό και τους Θεούς.

Ο Φιλόλαος, επίσης, μας λέει ότι στο κέντρο του Όντος, που ταυτίζεται με το σύμπαν και το Θεό υπάρχει άσβεστη φλόγα, το «κεντρικόν πύρ».Ο Στοβαίος αναφέρει (Ανθολόγιο,1,22,1): «Ο Φιλόλαος τοποθετεί το πύρ στο μέσον, στο κέντρο. Το ονομάζει εστία των πάντων, οίκον του Διός, μητέρα των θεών».Ονομάζει δηλαδή το κέντρο του ανώτατου θείου όντος με δύο ονόματα: οίκον του Διός, Μητέρα των θεών. Ο Ξενοφάνης λέει: «Εις Θεός εν τε Θεοίσι και ανθρώποισι μέγιστος» Ένας Θεός είναι μέγιστος ανάμεσα στους Θεούς και τους ανθρώπους.

Η Ελληνική ηθική

 Ορισμένοι Φιλόσοφοι θεωρούσαν, ότι θεμελιώδες στοιχείο της Ελληνικής ηθικής είναι η αποφυγή των σαρκικών ηδονών χωρις συναισθηματικο δεσιμο.Ο Επίκουρος πίστευε στο γάμο και στην οικογένεια, για όσους ήταν προετοιμασμένοι για τέτοιες ευθύνες, και αποδοκίμαζε τον σεξουαλικό έρωτα, διότι παγιδεύει τον εραστή μέσα σ’ένα κουβάρι περιττών αναγκών και τρωτών συναισθηματικών καταστάσεων. Εμείς οι άνθρωποι δημιουργούμε τους μύθους και τις περιγραφές αυτές για να αποδώσουμε την ενότητα και την αλληλοσυμπλήρωση του θείου στοιχείου (ανθρώπου-θεού-θνητού), την αιτιώδη σχέση μεταξύ τους, και το γεγονός ότι η ύπαρξη και παρουσία του ενός θεού προϋποθέτει την ύπαρξη και παρουσία άλλων θεοτήτων.