ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τοῦ στεφάνου (25-29)

[25] Ἐπειδὴ τοίνυν ἐποιήσατο τὴν εἰρήνην ἡ πόλις, ἐνταῦθα πάλιν σκέψασθε τί ἡμῶν ἑκάτερος προείλετο πράττειν· καὶ γὰρ ἐκ τούτων εἴσεσθε τίς ἦν ὁ Φιλίππῳ πάντα συναγωνιζόμενος, καὶ τίς ὁ πράττων ὑπὲρ ὑμῶν καὶ τὸ τῇ πόλει συμφέρον ζητῶν. ἐγὼ μὲν τοίνυν ἔγραψα βουλεύων ἀποπλεῖν τὴν ταχίστην τοὺς πρέσβεις ἐπὶ τοὺς τόπους ἐν οἷς ἂν ὄντα Φίλιππον πυνθάνωνται, καὶ τοὺς ὅρκους ἀπολαμβάνειν· οὗτοι δ᾽ οὐδὲ γράψαντος ἐμοῦ ταῦτα ποιεῖν ἠθέλησαν.

[26] τί δὲ τοῦτ᾽ ἐδύνατο, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι; ἐγὼ διδάξω. Φιλίππῳ μὲν ἦν συμφέρον ὡς πλεῖστον τὸν μεταξὺ χρόνον γενέσθαι τῶν ὅρκων, ὑμῖν δ᾽ ὡς ἐλάχιστον. διὰ τί; ὅτι ὑμεῖς μὲν οὐκ ἀφ᾽ ἧς ὠμόσαθ᾽ ἡμέρας μόνον, ἀλλ᾽ ἀφ᾽ ἧς ἠλπίσατε τὴν εἰρήνην ἔσεσθαι, πάσας ἐξελύσατε τὰς παρασκευὰς τὰς τοῦ πολέμου, ὁ δὲ τοῦτ᾽ ἐκ παντὸς τοῦ χρόνου μάλιστ᾽ ἐπραγματεύετο, νομίζων, ὅπερ ἦν ἀληθές, ὅσα τῆς πόλεως προλάβοι πρὸ τοῦ τοὺς ὅρκους ἀποδοῦναι, πάντα ταῦτα βεβαίως ἕξειν· οὐδένα γὰρ τὴν εἰρήνην λύσειν τούτων εἵνεκα.

[27] ἁγὼ προορώμενος, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ λογιζόμενος τὸ ψήφισμα τοῦτο γράφω, πλεῖν ἐπὶ τοὺς τόπους ἐν οἷς ἂν ᾖ Φίλιππος καὶ τοὺς ὅρκους τὴν ταχίστην ἀπολαμβάνειν, ἵν᾽ ἐχόντων τῶν Θρᾳκῶν, τῶν ὑμετέρων συμμάχων, ταῦτα τὰ χωρί᾽ ἃ νῦν οὗτος διέσυρε, τὸ Σέρριον καὶ τὸ Μυρτηνὸν καὶ τὴν Ἐργίσκην, οὕτω γίγνοινθ᾽ οἱ ὅρκοι, καὶ μὴ προλαβὼν ἐκεῖνος τοὺς ἐπικαίρους τῶν τόπων κύριος τῆς Θρᾴκης κατασταίη, μηδὲ πολλῶν μὲν χρημάτων πολλῶν δὲ στρατιωτῶν εὐπορήσας ἐκ τούτων ῥᾳδίως τοῖς λοιποῖς ἐπιχειροίη πράγμασιν.

[28] εἶτα τοῦτο μὲν οὐχὶ λέγει τὸ ψήφισμ᾽ οὐδ᾽ ἀναγιγνώσκει· εἰ δὲ βουλεύων ἐγὼ προσάγειν τοὺς πρέσβεις ᾤμην δεῖν, τοῦτό μου διαβάλλει. ἀλλὰ τί ἐχρῆν με ποιεῖν; μὴ προσάγειν γράψαι τοὺς ἐπὶ τοῦθ᾽ ἥκοντας, ἵν᾽ ὑμῖν διαλεχθῶσιν; ἢ θέαν μὴ κατανεῖμαι τὸν ἀρχιτέκτον᾽ αὐτοῖς κελεῦσαι; ἀλλ᾽ ἐν τοῖν δυοῖν ὀβολοῖν ἐθεώρουν ἄν, εἰ μὴ τοῦτ᾽ ἐγράφη. τὰ μικρὰ συμφέροντα τῆς πόλεως ἔδει με φυλάττειν, τὰ δ᾽ ὅλα, ὥσπερ οὗτοι, πεπρακέναι; οὐ δήπου. λέγε τοίνυν μοι τὸ ψήφισμα τουτὶ λαβών, ὃ σαφῶς οὗτος εἰδὼς παρέβη.

[29] ΨΗΦΙΣΜΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ.
[Ἐπὶ ἄρχοντος Μνησιφίλου, ἑκατομβαιῶνος ἕνῃ καὶ νέᾳ, φυλῆς πρυτανευούσης Πανδιονίδος, Δημοσθένης Δημοσθένους Παιανιεὺς εἶπεν· ἐπειδὴ Φίλιππος ἀποστείλας πρέσβεις περὶ τῆς εἰρήνης ὁμολογουμένας πεποίηται συνθήκας, δεδόχθαι τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ τῷ Ἀθηναίων, ὅπως ἂν ἡ εἰρήνη ἐπιτελεσθῇ ἡ ἐπιχειροτονηθεῖσα ἐν τῇ πρώτῃ ἐκκλησίᾳ, πρέσβεις ἑλέσθαι ἐκ πάντων Ἀθηναίων ἤδη πέντε, τοὺς δὲ χειροτονηθέντας ἀποδημεῖν μηδεμίαν ὑπερβολὴν ποιουμένους, ὅπου ἂν ὄντας πυνθάνωνται τὸν Φίλιππον, καὶ τοὺς ὅρκους λαβεῖν τε παρ᾽ αὐτοῦ καὶ δοῦναι τὴν ταχίστην ἐπὶ ταῖς ὡμολογημέναις συνθήκαις αὐτῷ πρὸς τὸν Ἀθηναίων δῆμον, συμπεριλαμβάνοντας καὶ τοὺς ἑκατέρων συμμάχους. πρέσβεις ᾑρέθησαν Εὔβουλος Ἀναφλύστιος, Αἰσχίνης Κοθωκίδης, Κηφισοφῶν Ῥαμνούσιος, Δημοκράτης Φλυεύς, Κλέων Κοθωκίδης.]

***
[25] Εξετάστε τώρα ποιά πολιτική υιοθέτησε ο καθένας μας χωριστά, αφότου η πόλη συνήψε την ειρήνη. Θα διαπιστώσετε από αυτά ποιός ήταν αυτός που ενεργούσε ως πράκτορας του Φιλίππου σε όλα και ποιός εκείνος που ενεργούσε για σας και επεδίωκε το συμφέρον της πόλης. Εγώ λοιπόν, όταν ήμουν βουλευτής, πρότεινα να αποπλεύσουν το γρηγορότερο δυνατόν οι πρέσβεις για τα μέρη όπου θα έπαιρναν πληροφορίες ότι βρισκόταν ο Φίλιππος, και να προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν τους όρκους της επικύρωσης από μέρους του· αυτοί όμως παρά την πρότασή μου δεν θέλησαν να κάνουν αυτά.

[26] Πόσο σημαντικό ήταν αυτό, Αθηναίοι; Εγώ θα σας εξηγήσω. Στον Φίλιππο συνέφερε να μεσολαβήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μεταξύ των όρκων των δύο πλευρών, ενώ σε σας όσο το δυνατόν μικρότερο. Γιατί; Διότι εσείς σταματήσατε εντελώς κάθε πολεμική προετοιμασία όχι μόνο από την ημέρα που επικυρώσατε με όρκους την ειρήνη, αλλά από την ημέρα που ελπίσατε ότι θα γίνει, ενώ ο Φίλιππος ασχολούνταν δραστήρια όλο τον καιρό με τον πόλεμο, γιατί πίστευε, και αυτό ήταν η αλήθεια, ότι, όσα εδάφη της πόλης προλάβαινε να καταλάβει πριν επικυρώσει με όρκους την ειρήνη, όλα αυτά θα τα κρατούσε μόνιμα, γιατί κανένας δεν θα διακινδύνευε να λύσει την ειρήνη για να ανακτήσει τα εδάφη αυτά.

[27] Αυτά προβλέποντας και εκτιμώντας τη σημασία τους εγώ, πρότεινα αυτό το ψήφισμα: να πλεύσουν οι πρέσβεις στα μέρη στα οποία πιθανόν να βρισκόταν ο Φίλιππος και να προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν τους όρκους το ταχύτερο δυνατόν, για να δοθούν οι ένορκες διαβεβαιώσεις εκ μέρους του, όσο ακόμη θα είχαν οι Θράκες, οι δικοί σας σύμμαχοι, τις οχυρές αυτές θέσεις, για τις οποίες ο Αισχίνης μίλησε προ ολίγου με τόσο σαρκασμό, το Σέρριο, το Μυρτηνό και την Εργίσκη, ώστε να μην προλάβει εκείνος και καταλάβει τις στρατηγικές αυτές θέσεις και καταστεί κύριος της Θράκης μήτε, εξασφαλίζοντας από τα μέρη αυτά άφθονο χρήμα και μεγάλο αριθμό στρατιωτών, συνεχίσει τις παραπέρα πολεμικές επιχειρήσεις του.

[28] Και όμως, το ψήφισμα αυτό δεν το αναφέρει ούτε και το διαβάζει, αλλά για το ότι ως βουλευτής έκρινα ότι έπρεπε να παρουσιάσω τους πρέσβεις του Φιλίππου στην Εκκλησία του Δήμου, γι᾽ αυτή μου την ενέργεια με συκοφαντεί. Αλλά τί έπρεπε να κάνω; Να μην προτείνω να παρουσιαστούν αυτοί που ήρθαν με σκοπώ να συζητήσουν μαζί σας; Ή μήπως έπρεπε να διατάξω τον θεατρώνη να μην τους παραχωρήσει κατάλληλη θέση στο θέατρο; Μα, και αν δεν το πρότεινα αυτό, με δυο οβολούς θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν. Έπρεπε δηλαδή να προστατεύω τα μικρά συμφέροντα της πόλης, αλλά να έχω πουλήσει τα μέγιστα, όπως ακριβώς ο Αισχίνης με την παρέα του; Όχι βέβαια. Κάνε μου λοιπόν τη χάρη, γραμματέα, πάρε και διάβασε αυτό εδώ το ψήφισμα, που αυτός, αν και το γνώριζε καλά, το προσπέρασε.

[29] ΨΗΦΙΣΜΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ
[Επί άρχοντος Μνησιφίλου, την τελευταία ημέρα του Εκατομβαιώνα, επί της πρυτανείας της Πανδιονίδας φυλής, ο Δημοσθένης ο γιος του Δημοσθένη από τον δήμο Παιανίας πρότεινε: επειδή ο Φίλιππος έστειλε πρέσβεις για την ειρήνη και έχει κάνει με σας συνθήκες αποδεκτές και από τις δύο πλευρές, ας αποφασίσει η Βουλή και η Εκκλησία του Δήμου να εκλέξει αμέσως πέντε πρέσβεις από όλους τους Αθηναίους, για να επικυρωθεί η ειρήνη που επιψηφίσθηκε από την πρώτη συνέλευση του λαού. Οι εκλεγέντες να αναχωρήσουν χωρίς καμιά καθυστέρηση προς οποιοδήποτε μέρος πληροφορηθούν ότι θα βρίσκεται ο Φίλιππος, να πάρουν από αυτόν και να δώσουν τους όρκους το γρηγορότερο δυνατόν προς επικύρωση των συνθηκών που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ αυτού και του δήμου των Αθηναίων, και να συμπεριλάβουν στην ειρήνη και τους συμμάχους των δύο συμβαλλομένων πλευρών. Πρέσβεις εκλέχτηκαν οι Εύβουλος ο Αναφλύστιος, Αισχίνης ο Κοθωκίδης, Κηφισοφών ο Ραμνούσιος, Δημοκράτης ο Φλυέας και ο Κλέων ο Κοθωκίδης].