Η Εξάρτηση σαν Αποτέλεσμα και σαν Αιτία σχέσης

Δύο άνθρωποι ξεκινάνε μια σχέση. Στο βαθμό που η σχέση είναι ικανοποιητική, καθένας τους επενδύει όλο και περισσότερα κομμάτια του εαυτού του. Αρχικά οι επενδύσεις αυτές μπορεί να είναι απλά σωματικές ή χρονικές. Καθώς περνά ο καιρός τα άτομα αρχίζουν να δένονται και συναισθηματικά. Αν μάλιστα παντρευτούν και κάνουν και παιδιά, τότε οι κοινές τους επενδύσεις καλύπτουν τα πάντα: Από τα οικονομικά τους μέχρι τα όνειρα που κάνουν για το μέλλον των παιδιών τους.

   

Είναι λοιπόν αναπόφευκτο ανάμεσα στους δύο να δημιουργηθεί κάποια σημαντική μορφή εξάρτησης. Έτσι, αν κάποτε χάσει ο ένας τον άλλο, είναι εντελώς φυσικό, μαζί με τον σύντροφό του, να χάσει, για ένα χρονικό διάστημα, και τη συναισθηματική του ισορροπία. Η εξάρτηση αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας σχέσης που ξεκίνησε από δύο ανθρώπους για τους οποίους υποθέτουμε ότι αρχικά ήταν σχετικά αυτάρκεις. Στο βαθμό που είναι πρόθυμοι να δημιουργήσουν μια ουσιαστική δέσμευση ο ένας με τον άλλο, αναπόφευκτα αναπτύσσεται ανάμεσά τους μια αλληλεξάρτηση. Θα μπορούσαμε μάλιστα την εξάρτηση αυτή, που είναι αποκλειστικά το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης σχέσης, να τη θεωρήσουμε και φυσιολογική.

Υπάρχει όμως και μια άλλη περίπτωση: Ένας άνθρωπος αδυνατεί να ισορροπήσει συναισθηματικά όταν είναι μόνος του. Προκειμένου να μπορέσει λοιπόν ν΄ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της ζωής, αναζητά ένα σύντροφο. Στην περίπτωση αυτή η ανάγκη εξάρτησης προϋπάρχει της σχέσης και μάλιστα οδηγεί στη δημιουργία της.

                                      

Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν σχετίζεται τόσο με τον συγκεκριμένο άνθρωπο – με τον οποίο δημιουργεί τη σχέση – όσο με το ρόλο του «συντρόφου» τον οποίο αποδίδει σε οποιοδήποτε άτομο είναι πρόθυμο να τον επωμισθεί. Περιττό βέβαια να πούμε ότι ο «σύντροφος» που θα βρει θα είναι ένα παρόμοια εξαρτημένο άτομο, διότι κανένας πραγματικά αυτάρκης άνθρωπος δεν διαλέγει να δημιουργήσει σχέση με κάποιον που, από την πρώτη κιόλας στιγμή, περιμένει να «κρεμαστεί» από πάνω του.

Μ΄ άλλα λόγια, μια τέτοια σχέση δεν ξεκινά σαν αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής των ατόμων που την απαρτίζουν, αλλά σαν αποτέλεσμα της αδυναμίας τους να σταθούν μόνοι τους. Γι΄αυτό και, από τη στιγμή που βρίσκουν τον πολυπόθητο «σύντροφο», από κει και πέρα τρέμουν μη τον χάσουν, διότι γνωρίζουν καλά ότι χάνοντας αυτόν θα χάσουν και τη συναισθηματική ισορροπία που απέκτησαν μαζί του.

Όπως είναι φυσικό τέτοιες σχέσεις χαρακτηρίζονται από αμοιβαία καχυποψία και άγχος εγκατάλειψης. Είναι μάλιστα δύσκολο να φανταστούμε – στην περίπτωση που η σχέση αποδεικνύεται μη ικανοποιητική – ότι ο ένας από τους δύο θα τολμήσει να χωρίσει αν δεν έχει εκ των προτέρων εξασφαλίσει τον επόμενο άνθρωπο από τον οποίο θα … κρεμαστεί. Οι άνθρωποι αυτοί είναι καταδικασμένοι να μη γνωρίσουν ποτέ την πραγματική αγάπη. Μια ζωή, το μόνο που θα γνωρίζουν θα είναι η εξάρτηση την οποία θα ονομάζουν «αγάπη».