Το αίσθημα της φαγούρας είναι ενοχλητικό, συχνά ακατανίκητο και οπωσδήποτε εξαιρετικά οικείο σε όλους μας. Ο ακριβής μηχανισμός που μας κάνει να το νιώθουμε τόσο έντονα παραμένει ωστόσο ομιχλώδης για την επιστήμη. Τώρα μια ομάδα αμερικανών ερευνητών εντόπισε τη «ρίζα» του σε μια πρωτεΐνη η οποία φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο στη μετάδοση του «ερεθιστικού» σήματος στο νευρικό μας σύστημα. Η ανακάλυψη αναμένεται ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για χρόνιες δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα ή η ψωρίαση.Από την καρδιά στα νεύρα
Η «ένοχη» πρωτεΐνη ονομάζεται νευροπεπτίδιο νατριουρητικό πολυπεπτίδιο Β (NPPB) και μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες τη συνέδεαν κυρίως με την καρδιά, όπου εκκρίνεται σε καταστάσεις στρες προκειμένου να συμβάλει στον έλεγχο των επιπέδων νατρίου στο αίμα. Τα νέα ευρήματα φαίνονται όμως να τη συνδέουν πλέον άμεσα και με το νευρικό μας σύστημα, αποδίδοντάς της ρόλο-«κλειδί» στην πυροδότηση του κνησμού, ενός από τα πιο… εκνευριστικά συναισθήματα.
Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Μαρκ Χουν του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Οδοντιατρικών και Κρανιοπροσωπικών Ερευνών στη Μπεθέσντα του Μέριλαντ διαπίστωσαν για πρώτη φορά πριν από μερικά χρόνια ότι ποντίκια στα οποία είχαν σκοτώσει επιλεκτικά νευρικά κύτταρα προκειμένου να τους στερήσουν την ικανότητα να αισθάνονται το κάψιμο, τον πόνο και τη φαγούρα εμφάνιζαν έλλειψη της συγκεκριμένης πρωτεΐνης.
Το τεστ του κνησμού
Καθώς το NPPB εκφράζεται σε νευρικά μονοπάτια ανάμεσα στο δέρμα και τον νωτιαίο μυελό, οι επιστήμονες αποφάσισαν να διερευνήσουν το ζήτημα περαιτέρω. Για τον λόγο αυτό τροποποίησαν γενετικώς ποντίκια ώστε να παρουσιάζουν έλλειψη της συγκεκριμένης πρωτεΐνης.
Στη συνέχεια υπέβαλαν τα πειραματόζωα σε διάφορα τεστ για να ελέγξουν και τα τρία παραπάνω αισθήματα: τα έβαλαν επάνω σε ζεστό γυαλί, τα «τσίμπησαν» ελαφρά με αμβλείες βελόνες και εφήρμοσαν στο δέμα τους διάφορες ουσίες που προκαλούν κνησμό, όπως η ισταμίνη. Όπως διαπίστωσαν, τα ποντίκια εξακολουθούσαν να αισθάνονται κατά τον ίδιο τρόπο το κάψιμο και τον πόνο, δεν έδειχναν όμως πλέον να αισθάνονται τη φαγούρα.
Σε ένα επόμενο βήμα οι ειδικοί ενέχυσαν την NPPB στο δέρμα ποντικών (γενετικώς τροποποιημένων και μη), χωρίς ωστόσο να δουν κάποιο αποτέσμα Η έγχυση της πρωτεΐνης στην σπονδυλική στήλη έκανε ωστόσο όλους τους ποντικούς, γενετικώς τροποποιημένους και μη, να ξύνονται με μανία. Επίσης υγιείς ποντικοί στους οποίους κατέστρεψαν τους υποδοχείς της πρωτεΐνης έπαψαν να έχουν το αίσθημα της φαγούρας.
«Κλειδί» για νέες θερπαείες
Στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Science» οι αμερικανοί ερευνητές περιγράφουν τον ρόλο-«κλειδί» που έχει η NPPB στον μηχανισμό της γέννησης του αισθήματος του κνησμού: όταν η αίσθηση της φαγούρας αρχίζει να «γεννιέται» στο δέρμα μέσω των κυττάρων υποδοχέων, ο οργανισμός εκλύει την NPPB η οποία πυθροδοτεί το σήμα που μεταφέρει το αίσθημα στον εγκέφαλο.
Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική γαιτί μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη θεραπειών για διάφορες δύσκολες στην αντιμετώπισή τους δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα ή η ψωρίαση. «Είναι σχεδόν πολύ ωραία για να είναι αληθινή» δήλωσε στο «New Scientist» ο Αντριου Τοντ από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. «Ο κνησμός είναι πολύ σημαντικός, γιατί αποτελεί μια μεγάλη κλινική ανάγκη η οποία ως τώρα δεν έχει αντιμετωπιστεί» πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι εκτός από σύμπτωμα πολλών δερματικών παθήσεων η φαγούρα αποτελεί επίσης σημαντική παρενέργεια των οπιούχων φαρμάκων όπως η μορφίνη.
Το γεγονός πάντως ότι η NPBB συνδέεται με τη λειτουργία της καρδιάς την καθιστά μάλλον ακατάλληλο απευθείας στόχο στην προσπάθεια σχεδιασμού νέων φαρμάκων. Το «ξεκλείδωμα» όμως του ως τώρα άγνωστου μηχανισμού ανοίγει νέες προοπτικές. Οι ερευνητές σκοπεύουν τώρα να αναζητήσουν και άλλα πεπτίδια που εμπλέκονται στο ίδιο νευρικό κύκλωμα και θα μπορούσαν να προσφέρονται περισσότερο για άμεση επέμβαση.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου