ΞΕΝ Ελλ 5.1.30–5.1.36
Η Ανταλκίδειος ειρήνη
Η ενίσχυση του σπαρτιατικού στόλου και οι επιτυχίες του στον Ελλήσποντο έφεραν σε δυσχερή θέση τους Αθηναίους, που επιθυμούσαν πλέον τη σύναψη ειρήνης. Οι Κορίνθιοι, που υπέφεραν από τη φρουρά του Λεχαίου, και οι Αργείοι, που πληροφορούνταν τις σπαρτιατικές προετοιμασίες για εκστρατεία, ήταν επίσης πρόθυμοι να δεχτούν την ειρήνη που είχαν απορρίψει το 392 π.Χ. Απεσταλμένοι των πόλεων αυτών σπεύδουν στις Σάρδεις μετά από πρόσκληση του σατράπη Τιρίβαζου.
[5.1.30] ὥστ’ ἐπεὶ παρήγγειλεν ὁ Τιρίβαζος παρεῖναι
τοὺς βουλομένους ὑπακοῦσαι ἣν βασιλεὺς εἰρήνην κατα-
πέμποι, ταχέως πάντες παρεγένοντο. ἐπεὶ δὲ συνῆλθον,
ἐπιδείξας ὁ Τιρίβαζος τὰ βασιλέως σημεῖα ἀνεγίγνωσκε τὰ
γεγραμμένα. εἶχε δὲ ὧδε.
[5.1.31] Ἀρταξέρξης βασιλεὺς νομίζει δίκαιον τὰς μὲν ἐν τῇ
Ἀσίᾳ πόλεις ἑαυτοῦ εἶναι καὶ τῶν νήσων Κλαζομενὰς καὶ
Κύπρον, τὰς δὲ ἄλλας Ἑλληνίδας πόλεις καὶ μικρὰς καὶ
μεγάλας αὐτονόμους ἀφεῖναι πλὴν Λήμνου καὶ Ἴμβρου
καὶ Σκύρου· ταύτας δὲ ὥσπερ τὸ ἀρχαῖον εἶναι Ἀθηναίων.
ὁπότεροι δὲ ταύτην τὴν εἰρήνην μὴ δέχονται, τούτοις ἐγὼ
πολεμήσω μετὰ τῶν ταῦτα βουλομένων καὶ πεζῇ καὶ κατὰ
θάλατταν καὶ ναυσὶ καὶ χρήμασιν.
[5.1.32] Ἀκούοντες οὖν ταῦτα οἱ ἀπὸ τῶν πόλεων πρέσβεις ἀπήγ-
γελλον ἐπὶ τὰς ἑαυτῶν ἕκαστοι πόλεις. καὶ οἱ μὲν ἄλλοι
ἅπαντες ὤμνυσαν ἐμπεδώσειν ταῦτα, οἱ δὲ Θηβαῖοι ἠξίουν
ὑπὲρ πάντων Βοιωτῶν ὀμνύναι. ὁ δὲ Ἀγησίλαος οὐκ ἔφη
δέξασθαι τοὺς ὅρκους, ἐὰν μὴ ὀμνύωσιν, ὥσπερ τὰ βασιλέως
γράμματα ἔλεγεν, αὐτονόμους εἶναι καὶ μικρὰν καὶ μεγάλην
πόλιν. οἱ δὲ τῶν Θηβαίων πρέσβεις ἔλεγον ὅτι οὐκ
ἐπεσταλμένα σφίσι ταῦτ’ εἴη. Ἴτε νυν, ἔφη ὁ Ἀγησίλαος,
καὶ ἐρωτᾶτε· ἀπαγγέλλετε δ’ αὐτοῖς καὶ ταῦτα, ὅτι εἰ μὴ
ποιήσουσι ταῦτα, ἔκσπονδοι ἔσονται. οἱ μὲν δὴ ᾤχοντο.
[5.1.33] ὁ δ’ Ἀγησίλαος διὰ τὴν πρὸς Θηβαίους ἔχθραν οὐκ ἔμελ-
λεν, ἀλλὰ πείσας τοὺς ἐφόρους εὐθὺς ἐθύετο. ἐπειδὴ δὲ
ἐγένετο τὰ διαβατήρια, ἀφικόμενος εἰς τὴν Τεγέαν διέπεμπε
τῶν μὲν ἱππέων κατὰ τοὺς περιοίκους ἐπισπεύσοντας, διέ-
πεμπε δὲ καὶ ξεναγοὺς εἰς τὰς πόλεις. πρὶν δὲ αὐτὸν
ὁρμηθῆναι ἐκ Τεγέας, παρῆσαν οἱ Θηβαῖοι λέγοντες ὅτι
ἀφιᾶσι τὰς πόλεις αὐτονόμους. καὶ οὕτω Λακεδαιμόνιοι
μὲν οἴκαδε ἀπῆλθον, Θηβαῖοι δ’ εἰς τὰς σπονδὰς εἰσελθεῖν
ἠναγκάσθησαν, αὐτονόμους ἀφέντες τὰς Βοιωτίας πόλεις.
[5.1.34] οἱ δ’ αὖ Κορίνθιοι οὐκ ἐξέπεμπον τὴν τῶν Ἀργείων φρουράν.
ἀλλ’ ὁ Ἀγησίλαος καὶ τούτοις προεῖπε, τοῖς μέν, εἰ μὴ
ἐκπέμψοιεν τοὺς Ἀργείους, τοῖς δέ, εἰ μὴ ἀπίοιεν ἐκ τῆς
Κορίνθου, ὅτι πόλεμον ἐξοίσει πρὸς αὐτούς. ἐπεὶ δὲ φοβη-
θέντων ἀμφοτέρων ἐξῆλθον οἱ Ἀργεῖοι καὶ αὐτὴ ἐφ’ αὑτῆς
ἡ τῶν Κορινθίων πόλις ἐγένετο, οἱ μὲν σφαγεῖς καὶ οἱ
μεταίτιοι τοῦ ἔργου αὐτοὶ γνόντες ἀπῆλθον ἐκ τῆς Κορίνθου·
οἱ δ’ ἄλλοι πολῖται ἑκόντες κατεδέχοντο τοὺς πρόσθεν
φεύγοντας.
[5.1.35] Ἐπεὶ δὲ ταῦτ’ ἐπράχθη καὶ ὠμωμόκεσαν αἱ πόλεις ἐμμε-
νεῖν ἐν τῇ εἰρήνῃ ἣν κατέπεμψε βασιλεύς, ἐκ τούτου διελύθη
μὲν τὰ πεζικά, διελύθη δὲ καὶ τὰ ναυτικὰ στρατεύματα.
Λακεδαιμονίοις μὲν δὴ καὶ Ἀθηναίοις καὶ τοῖς συμμάχοις
οὕτω μετὰ τὸν ὕστερον πόλεμον τῆς καθαιρέσεως τῶν
Ἀθήνησι τειχῶν αὕτη πρώτη εἰρήνη ἐγένετο. [5.1.36] ἐν δὲ τῷ
πολέμῳ μᾶλλον ἀντιρρόπως τοῖς ἐναντίοις πράττοντες οἱ
Λακεδαιμόνιοι πολὺ ἐπικυδέστεροι ἐγένοντο ἐκ τῆς ἐπ’
Ἀνταλκίδου εἰρήνης καλουμένης. προστάται γὰρ γενόμενοι
τῆς ὑπὸ βασιλέως καταπεμφθείσης εἰρήνης καὶ τὴν αὐτο-
νομίαν ταῖς πόλεσι πράττοντες, προσέλαβον μὲν σύμμαχον
Κόρινθον, αὐτονόμους δὲ ἀπὸ τῶν Θηβαίων τὰς Βοιωτίδας
πόλεις ἐποίησαν, οὗπερ πάλαι ἐπεθύμουν, ἔπαυσαν δὲ καὶ
Ἀργείους Κόρινθον σφετεριζομένους, φρουρὰν φήναντες ἐπ’
αὐτούς, εἰ μὴ ἐξίοιεν ἐκ Κορίνθου.
***
Έτσι, όταν ο Τιρίβαζος παρήγγειλε να παρουσιαστούν όσοι ήθελαν ν' ακούσουν τους όρους ειρήνης που πρότεινε ο Βασιλεύς, όλοι βιάστηκαν να πάνε. Αφού συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος τους έδειξε τη βασιλική σφραγίδα και διάβασε το ακόλουθο κείμενο:
«O Βασιλεύς Αρταξέρξης κρίνει δίκαιο να του ανήκουν οι πόλεις της Ασίας, κι από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος. Οι άλλες ελληνικές πόλεις, μεγάλες και μικρές, ν' αφεθούν ανεξάρτητες εκτός από τη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σκύρο, που όπως και παλιά θ' ανήκουν στους Αθηναίους. Όσους δεν δεχτούν τούτη την ειρήνη, θα τους πολεμήσω μαζί μ' εκείνους που τη δέχονται και στη στεριά και στη θάλασσα, με πλοία και με χρήματα».
Όταν τ' άκουσαν αυτά οι πρέσβεις των πόλεων, πήγαν να τ' αναφέρουν ο καθένας στην πόλη του. Ενώ όμως οι άλλοι ορκίστηκαν να τηρήσουν τούτους τους όρους, οι Θηβαίοι διατύπωσαν την αξίωση να ορκιστούν για λογαριασμό όλων των Βοιωτών. Ο Αγησίλαος ωστόσο δήλωσε πως δεν θα δεχτεί τους όρκους των παρά μόνο αν ορκιστούν, καθώς ακριβώς έλεγε το κείμενο του Βασιλέως, ότι η καθεμιά πόλη ―μικρή ή μεγάλη― θα είναι ανεξάρτητη. Οι πρέσβεις των Θηβαίων πάλι υποστήριζαν ότι δεν είχαν τέτοια εξουσιοδότηση. «Τότε», τους είπε ο Αγησίλαος, «να πάτε να ρωτήσετε τους δικούς σας. Και να τους ειδοποιήσετε ακόμα ότι αν δεν τα κάνουν αυτά, θα μείνουν έξω από τη συνθήκη ειρήνης». Τότε οι Θηβαίοι πρέσβεις έφυγαν.
Στο μεταξύ ο Αγησίλαος, που εχθρευόταν τους Θηβαίους, δίχως να χάσει καιρό έπεισε τους εφόρους κι έκανε αμέσως θυσία για το πέρασμα των συνόρων. Αφού βγήκαν ευνοϊκά τα σημάδια, πήγε στην Τεγέα κι από κει έστειλε ιππείς να επιταχύνουν την επιστράτευση των περιοίκων, κι έστειλε κι αξιωματικούς–συνδέσμους στις πόλεις. Πριν εξορμήσει ωστόσο από την Τεγέα, ήρθαν οι Θηβαίοι να δηλώσουν ότι αφήνουν τις πόλεις ανεξάρτητες. Έτσι οι Λακεδαιμόνιοι γύρισαν στην πατρίδα τους και οι Θηβαίοι αναγκάστηκαν να δεχτούν τη συνθήκη, αφήνοντας ανεξάρτητες τις πόλεις της Βοιωτίας.
Οι Κορίνθιοι όμως δεν έδιωχναν τη φρουρά των Αργείων. Ο Αγησίλαος τους προειδοποίησε και τούτους: αν οι Κορίνθιοι δεν διώξουν τη φρουρά των Αργείων κι αν οι Αργείοι δεν εκκενώσουν την Κόρινθο, θα τους κηρύξει πόλεμο. Τότε φοβήθηκαν κι οι δύο, έφυγαν οι Αργείοι και η Κόρινθος έγινε ανεξάρτητη· οι υπαίτιοι των σφαγών κι οι συνένοχοί τους αποφάσισαν από μόνοι τους να εγκαταλείψουν την Κόρινθο, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός δεχόταν, με τη θέλησή του, τους αλλοτινούς εξόριστους.
Ύστερα απ' αυτά οι πόλεις ορκίστηκαν να τηρήσουν τη συνθήκη ειρήνης που είχε προτείνει ο Βασιλεύς, και διαλύθηκαν οι στρατοί και οι στόλοι. Έτσι έγινε ειρήνη ανάμεσα στους Λακεδαιμονίους και στους Αθηναίους και στους συμμάχους, για πρώτη φορά από τότε που πολεμούσαν έπειτα από το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών. Αν και σ' αυτόν τον πόλεμο οι Λακεδαιμόνιοι δεν είχαν υπερτερήσει των αντιπάλων τους, ωστόσο χάρη στη λεγόμενη Ειρήνη του Ανταλκίδα το γόητρό τους αυξήθηκε: καθώς έγιναν υπέρμαχοι των προτάσεων ειρήνης του Βασιλέως και υποστήριξαν την ανεξαρτησία των πόλεων, απέκτησαν καινούργιο σύμμαχο, την Κόρινθο, εξασφάλισαν την ανεξαρτησία των βοιωτικών πόλεων από τους Θηβαίους ―που ήταν παλιά τους επιδίωξη― κι έδωσαν τέλος στην προσάρτηση της Κορίνθου από τους Αργείους, με την απειλή ότι θα κηρύξουν επιστράτευση εναντίον τους αν δεν εγκαταλείψουν την πόλη.
Έτσι, όταν ο Τιρίβαζος παρήγγειλε να παρουσιαστούν όσοι ήθελαν ν' ακούσουν τους όρους ειρήνης που πρότεινε ο Βασιλεύς, όλοι βιάστηκαν να πάνε. Αφού συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος τους έδειξε τη βασιλική σφραγίδα και διάβασε το ακόλουθο κείμενο:
«O Βασιλεύς Αρταξέρξης κρίνει δίκαιο να του ανήκουν οι πόλεις της Ασίας, κι από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος. Οι άλλες ελληνικές πόλεις, μεγάλες και μικρές, ν' αφεθούν ανεξάρτητες εκτός από τη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σκύρο, που όπως και παλιά θ' ανήκουν στους Αθηναίους. Όσους δεν δεχτούν τούτη την ειρήνη, θα τους πολεμήσω μαζί μ' εκείνους που τη δέχονται και στη στεριά και στη θάλασσα, με πλοία και με χρήματα».
Όταν τ' άκουσαν αυτά οι πρέσβεις των πόλεων, πήγαν να τ' αναφέρουν ο καθένας στην πόλη του. Ενώ όμως οι άλλοι ορκίστηκαν να τηρήσουν τούτους τους όρους, οι Θηβαίοι διατύπωσαν την αξίωση να ορκιστούν για λογαριασμό όλων των Βοιωτών. Ο Αγησίλαος ωστόσο δήλωσε πως δεν θα δεχτεί τους όρκους των παρά μόνο αν ορκιστούν, καθώς ακριβώς έλεγε το κείμενο του Βασιλέως, ότι η καθεμιά πόλη ―μικρή ή μεγάλη― θα είναι ανεξάρτητη. Οι πρέσβεις των Θηβαίων πάλι υποστήριζαν ότι δεν είχαν τέτοια εξουσιοδότηση. «Τότε», τους είπε ο Αγησίλαος, «να πάτε να ρωτήσετε τους δικούς σας. Και να τους ειδοποιήσετε ακόμα ότι αν δεν τα κάνουν αυτά, θα μείνουν έξω από τη συνθήκη ειρήνης». Τότε οι Θηβαίοι πρέσβεις έφυγαν.
Στο μεταξύ ο Αγησίλαος, που εχθρευόταν τους Θηβαίους, δίχως να χάσει καιρό έπεισε τους εφόρους κι έκανε αμέσως θυσία για το πέρασμα των συνόρων. Αφού βγήκαν ευνοϊκά τα σημάδια, πήγε στην Τεγέα κι από κει έστειλε ιππείς να επιταχύνουν την επιστράτευση των περιοίκων, κι έστειλε κι αξιωματικούς–συνδέσμους στις πόλεις. Πριν εξορμήσει ωστόσο από την Τεγέα, ήρθαν οι Θηβαίοι να δηλώσουν ότι αφήνουν τις πόλεις ανεξάρτητες. Έτσι οι Λακεδαιμόνιοι γύρισαν στην πατρίδα τους και οι Θηβαίοι αναγκάστηκαν να δεχτούν τη συνθήκη, αφήνοντας ανεξάρτητες τις πόλεις της Βοιωτίας.
Οι Κορίνθιοι όμως δεν έδιωχναν τη φρουρά των Αργείων. Ο Αγησίλαος τους προειδοποίησε και τούτους: αν οι Κορίνθιοι δεν διώξουν τη φρουρά των Αργείων κι αν οι Αργείοι δεν εκκενώσουν την Κόρινθο, θα τους κηρύξει πόλεμο. Τότε φοβήθηκαν κι οι δύο, έφυγαν οι Αργείοι και η Κόρινθος έγινε ανεξάρτητη· οι υπαίτιοι των σφαγών κι οι συνένοχοί τους αποφάσισαν από μόνοι τους να εγκαταλείψουν την Κόρινθο, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός δεχόταν, με τη θέλησή του, τους αλλοτινούς εξόριστους.
Ύστερα απ' αυτά οι πόλεις ορκίστηκαν να τηρήσουν τη συνθήκη ειρήνης που είχε προτείνει ο Βασιλεύς, και διαλύθηκαν οι στρατοί και οι στόλοι. Έτσι έγινε ειρήνη ανάμεσα στους Λακεδαιμονίους και στους Αθηναίους και στους συμμάχους, για πρώτη φορά από τότε που πολεμούσαν έπειτα από το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών. Αν και σ' αυτόν τον πόλεμο οι Λακεδαιμόνιοι δεν είχαν υπερτερήσει των αντιπάλων τους, ωστόσο χάρη στη λεγόμενη Ειρήνη του Ανταλκίδα το γόητρό τους αυξήθηκε: καθώς έγιναν υπέρμαχοι των προτάσεων ειρήνης του Βασιλέως και υποστήριξαν την ανεξαρτησία των πόλεων, απέκτησαν καινούργιο σύμμαχο, την Κόρινθο, εξασφάλισαν την ανεξαρτησία των βοιωτικών πόλεων από τους Θηβαίους ―που ήταν παλιά τους επιδίωξη― κι έδωσαν τέλος στην προσάρτηση της Κορίνθου από τους Αργείους, με την απειλή ότι θα κηρύξουν επιστράτευση εναντίον τους αν δεν εγκαταλείψουν την πόλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου