Κάθε τελική ανάλυση των διαπροσωπικών σχέσεων (π.χ., φιλία, γάμος κ.λπ.) δείχνει, (1) ότι οι βασικές ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο διαπροσωπικά και (2) ότι η ικανοποίηση αυτών των αναγκών είναι αυτή ακριβώς για την οποία έχουμε πει ότι είναι το βασικό θέραπευτικό «φάρμακο» συγκεκριμένα, η παροχή ασφάλειας, αγάπης, αίσθησης του ανήκειν, αισθήματος αξίας και αυτοσεβασμού.
Κατά την πορεία της ανάλυσης των ανθρώπινων σχέσεων, θα βρεθούμε αναπόφευκτα αντιμέτωποι με την ανάγκη, καθώς και τη δυνατότητα, διαφοροποίnans των καλών σχέσεων από τις ανεπαρκείς. Μια τέτοια διαφοροποίηση μπορεί να γίνει πολύ γόνιμα βάσει του βαθμού ικανοποίησης των βασικών αναγκών που προκαλείται από τις σχέσεις. Μια σχέση φιλίας, γάμος, σχέση γονιού-παιδιού- θα οριζόταν λοιπόν (με περιορισμένο τρόπο) ως ψυχολογικά καλή στο βαθμό που υποστηρίζει βελτιώνει την αίσθηση του ανήκειν, την ασφάλεια και τον αυτοσεβασμό (και, εν τέλει, την αυτοπραγμάτωση) και κακή στο βαθμό που δεν το κάνει.
Αυτές οι ανάγκες δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τα δέντρα, τα βουνά ή έστω και από τους σκύλους. Μόνο από άλλα ανθρώπινα πλάσματα μπορούμε να πάρουμε πλήρως ικανοποιητικό σεβασμό, προστασία και αγάπη, και μόνο σε άλλα ανθρώπινα πλάσματα μπορούμε να τα δώσουμε αυτά στον πληρέστερο βαθμό. Αυτά ακριβώς είναι που δίνουν ο ένας στον άλλον καλοί φίλοι, καλά ζευγάρια, καλοί γονείς και παιδιά, καλοί δάσκαλοι και μαθητές. Αυτή ακριβώς είναι η ικανοποίηση που επιζητούμε από κάθε καλή ανθρώπινη σχέση οποιουδήποτε είδους. Και ακριβώς αυτή η ικανοποίηση αναγκών είναι οι sine qua non προϋποθέσεις για την παραγωγή καλών ανθρώπων, το οποίο, με τη σειρά του, είναι ο τελικός (αν όχι ο άμεσος) στόχος κάθε ψυχοθεραπείας.
ΦΙΛΙΕΣ Ν’ ΑΓΑΠΑΣ ΚΑΙ Ν’ ΑΓΑΠΙΕΣΑΙ
Αν πάρουμε λοιπόν τις καλές φιλίες (μεταξύ συζύγων, γονιού και παιδιού ή γενικά μεταξύ δυο ανθρώπων) σαν πρότυπα για τις καλές διαπροσωπικές σχέσεις και τις εξετάσουμε λίγο πιο προσεκτικά, βρίσκουμε ότι προσφέρουν πολύ περισσότερη ικανοποίηση ακόμη κι από εκείνη για την οποία έχουμε ήδη μιλήσει. Η αμοιβαία ειλικρίνεια, η εμπιστοσύνη, η εντιμότητα και η απουσία αμυντικότητας, μπορούν όλα να θεωρηθούν ότι έχουν, πέρα από την ονομαστική τους αξία, μια πρόσθετη αξία έκφρασης, κάθαρσης, απελευθέρωσης (βλ. Κεφάλαιο 9). Μια σωστή σχέση επιτρέπει επίσης την έκφραση ενός υγιούς ποσοστού παθητικότητας, χαλάρωσης, παιδιάστικης και «χαζοχαρούμενης συμπεριφοράς, αφού δεν υπάρχει κίνδυνος, και αφού αγαπιόμαστε και είμαστε σεβαστοί γι’ αυτό που είμαστε και όχι για οποιοδήποτε προσωπείο φοράμε ή για οποιοδήποτε ρόλο παίζουμε μπορούμε να είμαστε όπως πραγματικά είμαστε, αδύναμοι όταν νιώθουμε αδύναμοι, προστατευμένοι όταν νιώθουμε μπερδεμένοι, παιδιά όταν θέλουμε να αποτινάξουμε τις ευθύνες του ενηλίκου. Επιπλέον, μια καλή σχέση βελτιώνει την ενόραση ακόμη και με τη φροϋδική έννοια, γιατί καλός φίλος ή σύζυγος είναι κάποιος που αισθάνεται αρκετά ελεύθερος να προσφέρει το ισοδύναμο των αναλυτικών ερμηνειών για να το εξετάσουμε,
Επίσης, δεν έχουμε ακόμα μιλήσει αρκετά γι’ αυτό που μπορεί επομένως να ονομαστεί εκπαιδευτική αξία μιας καλής ανθρώπινης σχέσης. Επιθυμούμε όχι μόνο να είμαστε ασφαλείς και ν΄ αγαπιόμαστε, αλλά και να γνωρίζουμε όλο και περισσότερα, να ικανοποιούμε την περιέργειά μας, να ξεδιπλώνουμε κάθε περιτύλιγμα και να ξεκλειδώνουμε κάθε πόρτα. Πέρα απ’ αυτό, πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη μας τις βασικά φιλοσοφικές μας παρορμήσεις να δομήσουμε τον κόσμο, να τον καταλάβουμε βαθιά και να τον κάνουμε να έχει νόημα. Παρόλο που μια καλή φιλία ή μια σχέση γονιού-παιδιού θα πρέπει να προσφέρει πολλά σ’ αυτόν τον τομέα, αυτού του είδους η ικανοποίηση επιτυγχάνεται ή πρέπει να επιτυγχάνεται σε έναν ιδιαίτερο βαθμό σε μια καλή θεραπευτική σχέση.
Τέλος, είναι καλό να πούμε δυο λόγια σχετικά με το προφανές (και συνεπώς παραμελημένο) γεγονός ότι το να αγαπάς είναι εξίσου μεγάλη απόλαυση με το να αγαπιέσαι.” Η ανοιχτή παρόρμηση για τρυφερότητα αναστέλλεται εξίσου αυστηρά στον πολιτισμό μας όσο και οι σεξουαλικές και οι εχθρικές παρορμήσεις – ίσως και περισσότερο (Sunric, 1935). Η ανοιχτή έκφραση της τρυφερότητας επιτρέπεται σε εξαιρετικά λίγες σχέσεις, ίσως μόνο σε τρεις: στο ζεύγος γονιός-παιδί, στο ζεύγος παππούς/γιαγιά-εγγόνι, και σε παντρεμένα ζευγάρια και ερωτευμένους. Ακόμα και σ’ αυτές τις σχέσεις, ξέρουμε πόσο εύκολα μπορεί να στραγγαλιστεί και να αναμειχθεί με αμηχανία, ενοχή, αμυντικότητα, παίξιμο ρόλου και πάλη για κυριαρχία.
Δεν έχει τονιστεί αρκετά ότι μια καλή σχέση επιτρέπει, καλή και ενθαρρύνει, την ανοιχτή λεκτική έκφραση των παρορμήσεων της αγάπης και της τρυφερότητας. Μόνο σε μια τέτοια σχέση (καθώς και σε διάφορες ομάδες προσωπικής ανάπτυξης») οι παρορμήσεις αυτές θεωρούνται δεδομένες και καθαρίζονται συνειδητά από τις μη υγιείς προσμείξεις τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου