Εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, και η ικανότητά μας να επικεντρωθούμε σε αυτή την ερμηνεία είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουμε να είμαστε ευτυχείς. Είναι σημαντική η ικανότητά σου να διαλέγεις. Να διαλέγεις την ευτυχία αντί τη δυστυχία.
Η πραγματικότητά σου εξαρτάται από το πώς αποφασίζεις να την αντιληφθείς.
Κατανοώ ότι σε εκπλήσσει αυτό το μήνυμα, και μέσα σου ξεπηδούν χιλιάδες φράσεις -εμπόδια και αντιδράσεις!- του τύπου: «Τα έχω δοκιμάσει όλα», «Η ζωή μου είναι πολύ σκληρή», «Εξαρτάται από τις συνθήκες», «Η παιδική μου ηλικία ήταν φρικτή», «Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις»...
Αν αρνείσαι να πιαστείς από τα καλά της ζωής σου -όσο μικρά κι αν είναι-, παραιτείσαι στην πιο αποφασιστική μάχη της ύπαρξής σου.
Η ευτυχία δεν είναι ένα σύνολο από χαρές, από απολαύσεις και θετικά συναισθήματα. Είναι πολύ περισσότερα. Έγκειται και στο να έχεις καταφέρει να ξεπεράσεις τις πληγές και τις δυσκολίες και να συνεχίζεις να αναπτύσσεσαι. Σημαίνει να ζεις με χαρά παρά τον πόνο και τα βάσανα -που είναι αναπόφευκτα, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Αν αρνηθούμε ή μπλοκάρουμε διαρκώς τον πόνο, το μυαλό μας χάνει την ικανότητα να τον αντιμετωπίζει και να τον ξεπερνά. Αυτό δεν σημαίνει να μπαίνεις σε έναν «τοξικό κύκλο» και να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις καθεμιά από τις μάχες που παρουσιάζονται, αλλά να μάθεις να αντιμετωπίζεις τις κακές στιγμές.
Γνωρίζω πολύ κόσμο που δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις, τα αρνητικά συναισθήματα, και τα απαρνιέται αυτόματα και ασυναίσθητα ως μια έξοδο διαφυγής. Αυτό εγκυμονεί έναν κίνδυνο, μια και η διαρκής αποφυγή κάθε αρνητικού σε κάνει να χάνεις ένα μέρος της ζωής σου και να αποκόπτεσαι πολλές φορές από τον πόνο όσων σε περιβάλλουν.
Ας μην ξεχνάμε πως ένα συχνό μεγάλο λάθος είναι να ελπίζεις σε μια υπερβολική ευτυχία ή σε μια ουτοπική κατάσταση μόνιμης χαράς και απόλαυσης. Αυτό συμβαίνει σε ανθρώπους διαρκώς ανικανοποίητους. Είναι η ευτυχία η μεγάλη φιλοδοξία ενός ανθρώπου; Έτσι φαίνεται. Η ευτυχία, όμως, έχει έναν προσωρινό χαρακτήρα: ένα γεύμα, μια συνάντηση με φίλους, ένα ταξίδι, και έναν πιο δομικό, που στηρίζεται στους θεμελιώσεις πυλώνες της ζωής: οικογένεια, συντροφικότητα, δουλειά, πολιτισμός, φίλοι...
Η ευτυχία των απολαύσεων είναι σαν μια φευγαλέα σπίθα, η δομική ευτυχία μιλά, αντίθετα, για μια ισορροπημένη ζωή.
Θα αναφέρω πολλές πρακτικές ιδέες. Πιθανότατα αρκετές από αυτές τις έχει ήδη διαβάσει ή και δοκιμάσει κάποιες φορές στη ζωή σου.
Η πραγματικότητα της ζωής σου εξαρτάται από το πώς θα αποφασίσεις να απαντήσεις ή να αντιδράσεις σε συγκεκριμένες συνθήκες, δηλαδή, από τη συμπεριφορά που προκύπτει μπροσά σε εξωτερικούς παράγοντες.
Εδώ θα σου μεταφέρω άλλη μια σημαντική ιδέα:
Κάθε συναίσθημα ακολουθεί μια σκέψη.
Το μυαλό είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία του συναισθήματος. Το αίσθημα είναι η φυσική αντίδραση σε αυτό το συναίσθημα. Χωρίς τον εγκέφαλο, δεν υπάρχει συναίσθημα.
Στις εγκεφαλικές αλλοιώσεις, στα εγκεφαλικά, επηρεάζονται ενίοτε περιοχές του εγκεφάλου που σε κάνουν να «μη νιώθεις».
Ένας άνθρωπος μπορεί να χάσει την ευαισθησία στα άκρα του -και να καίγεται χωρίς να αντιδρά!- αν απενεργοποιηθεί ή φθαρεί αυτή η περιοχή του εγκεφάλου του.
Εδώ και κάποια χρόνια, μέσω των ανθρώπων που έχαναν τη φωνή τους έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ανακαλύφθηκαν οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για αυτή τη λειτουργία. Αυτή ήταν η αρχή της χαρτογράφησης του εγκεφάλου. Σήμερα έχουμε τα εργαλεία για να γνωρίζουμε σε πραγματικό χρόνο πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος, πράγμα που μας επιτρέπει να παρατηρούμε άμεσα πώς αντιδρούν και αλλοιώνονται κάποιες περιοχές στη διάρκεια μιας δραστηριότητας ή μπροστά σε κάποιο ερέθισμα.
Μια από τις τεχνικές αυτές είναι η λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού. Χρησιμοποιείται τόσο στη θεραπεία όσο και στην έρευνα. Μέσω αυτής μπορούμε να εντοπίσουμε τις αλλαγές στη ροή του αίματος ανά πάσα στιγμή, κάτι που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε πιο βαθιά το μυαλό και το νευρικό σύστημα, χωρίς να χρειάζονται πιο επιθετικά μέσα, όπως το να «ανοίγουμε» τον εγκέφαλο ή να περιμένουμε τη νεκροψία.
Η προηγμένη αυτή τεχνική μάς δίνει την ευκαιρία να παρατηρούμε πώς ενεργοποιείται ο εγκέφαλός μας μπροστά σε κάποιες σκέψεις και ερεθίσματα ή σε καταστάσεις άγχους και κατάθλιψης.
Κάθε σκέψη προκαλεί μια νοητική και σωματική αλλαγή. Μην το ξεχνάς, γιατί αν είσαι από εκείνους που υποφέρουν, που χάνουν τον έλεγχο του εαυτού τους, η κατανόηση αυτής της διαδικασίας θα σε βοηθήσει πολύ.
Από μικροί βασιζόμαστε σε έννοιες που μας έχουν επιβληθεί ή που έχουμε εμείς στον εαυτό μας: «Είμαι παρορμητικός», «Πάντα ήμουν έτσι», «Ο πατέρας μου ήταν ίδιος», «Είμαι νευρικός», «Απεχθάνομαι τον πολύ κόσμο», «Φοβάμαι τα αεροπλάνα»...
Αυτές οι επικρίσεις απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό λειτουργούν στην πραγματικότητα ως πνευματικά εμπόδια που δεν σου επιτρέπουν να προχωρήσεις ελεύθερα στους συγκεκριμένους τομείς. Μιλάω για επικρίσεις, γιατί σε μπλοκάρουν τόσο πολύ, σαν καταδίκες που πέφτουν από τον ουρανό.
Τα συναισθήματα που μας βλάπτουν οφείλονται σε μια σκέψη-συνειδητή, σε γενικές γραμμές. Και τις σκέψεις μπορούμε να τις εκπαιδεύσουμε. Για να νιώσεις ευτυχισμένος, ήρεμος και πλήρης, πρέπει να δουλέψεις τον τρόπο που σκέφτεσαι. Αν το κάνεις, θα εκπλαγείς από τα αποτελέσματα.
Εξέτασε βαθιά τις ιδέες που έχεις για τον εαυτό σου ή που προκύπτουν στο μυαλό σου τις πιο σκοτεινές στιγμές θλίψης ή άγχους. Το τοξικό αυτό συναίσθημα προκύπτει γιατί «κάτι» περνά από το μυαλό σου και αυτό το «κάτι» σε κυριεύει με πολύ βλαβερό τρόπο.
Δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν οι λεγόμενοι «αυτοματισμοί»: αντιδράσεις που προκύπτουν ακούσια, γιατί το κάνουν μια ζωή μπροστά σε συγκεκριμένα ερεθίσματα και συγκεκριμένες σκέψεις. Είναι δύσκολο να απεμπλακείς από τις συμπεριφορές που επιμένουν τόσο καιρό. Για να αλλάξεις τις τοξικές συμπεριφορές, το σύστημα των πεποιθήσεών σου -τον τρόπο διαχείρισης της πληροφορίας-, πρέπει να επικεντρωθείς στις περιοριστικές σκέψεις σου, σε αυτές που σε μπλοκάρουν.
Το σύστημα των πεποιθήσεων δεν είναι απαραίτητα κακό.
Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το μυαλό να διαχειρίζεται τα συναισθήματά μας. Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι πηγαίνουμε κάπου με το ποδήλατο.
Όταν κάποιος ανεβαίνει πρώτη φορά στο ποδήλατο, συνήθως χρησιμοποιεί βοηθητικές ρόδες για να μην πέσει. Αν δεν τον κυριεύσει ο φόβος, τολμάει να αναπτύξει ταχύτητα ή ακόμα και να πάρει το ένα του χέρι από το τιμόνι. Μια μέρα, βγάζει τις βοηθητικές ρόδες και παλεύει με την ισορροπία.
Σκέφτεται πως δεν θα τα καταφέρει, πως θα πέσει -μπορεί και να συμβεί!-, όμως, ξαφνικά, τα καταφέρνει. Μπορεί να περάσουν μήνες ή και χρόνια και πάλι ανεβαίνει ξανά στο ποδήλατο χωρίς πρόβλημα. Χωρίς να χρειαστεί βοηθητικές ρόδες, γιατί «το μυαλό του» -και η «ισορροπία του» -«ήδη ξέρει πώς να το κάνει».
Όταν εκπαιδεύουμε τις σκέψεις μας συμβαίνει κάτι ανάλογο. Λογικά, δεν είναι μια τόσο απλή διαδικασία, αλλά η εξάσκηση του μυαλού έχει τρομερή επίδραση στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Αν κάθε φορά που πηγαίνεις κάπου με το ποδήλατο ή με το αυτοκίνητο, ή κάνεις σκι, σκέφτεσαι μόνο την πιθανότητα να πέσεις, να έχεις κάποιο ατύχημα ή να πάθεις κακό, θα καταλήξεις να αποφεύγεις αυτές τις δραστηριότητες λόγω της πνευματικής εξουθένωσης που σου προκαλούν.
Αυτή είναι η αιτία για την οποία μια σκέψη μετατρέπεται σε περιοριστική βεβαιότητα, όταν τη διαχειρίζεσαι με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει μια δικαιολογία για να αποφύγεις να κάνεις κάτι. Το μυαλό σου δημιουργεί αυτοματισμούς σε όλη σου τη ζωή, που οδηγούν σε άσκοπα μπλοκαρίσματα μπροστά σε διάφορα προβλήματα που προκύπτουν.
Γι' αυτό μιλάμε για απόφαση. Πάρε τον έλεγχο του εαυτού σου, απόφυγε να κατηγορείς τους άλλους, τους τοξικούς ανθρώπους που σε περιβάλλουν, ή τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, το περιβάλλον σου.
Η πραγματικότητά σου εξαρτάται από το πώς αποφασίζεις να την αντιληφθείς.
Κατανοώ ότι σε εκπλήσσει αυτό το μήνυμα, και μέσα σου ξεπηδούν χιλιάδες φράσεις -εμπόδια και αντιδράσεις!- του τύπου: «Τα έχω δοκιμάσει όλα», «Η ζωή μου είναι πολύ σκληρή», «Εξαρτάται από τις συνθήκες», «Η παιδική μου ηλικία ήταν φρικτή», «Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις»...
Αν αρνείσαι να πιαστείς από τα καλά της ζωής σου -όσο μικρά κι αν είναι-, παραιτείσαι στην πιο αποφασιστική μάχη της ύπαρξής σου.
Η ευτυχία δεν είναι ένα σύνολο από χαρές, από απολαύσεις και θετικά συναισθήματα. Είναι πολύ περισσότερα. Έγκειται και στο να έχεις καταφέρει να ξεπεράσεις τις πληγές και τις δυσκολίες και να συνεχίζεις να αναπτύσσεσαι. Σημαίνει να ζεις με χαρά παρά τον πόνο και τα βάσανα -που είναι αναπόφευκτα, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Αν αρνηθούμε ή μπλοκάρουμε διαρκώς τον πόνο, το μυαλό μας χάνει την ικανότητα να τον αντιμετωπίζει και να τον ξεπερνά. Αυτό δεν σημαίνει να μπαίνεις σε έναν «τοξικό κύκλο» και να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις καθεμιά από τις μάχες που παρουσιάζονται, αλλά να μάθεις να αντιμετωπίζεις τις κακές στιγμές.
Γνωρίζω πολύ κόσμο που δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις, τα αρνητικά συναισθήματα, και τα απαρνιέται αυτόματα και ασυναίσθητα ως μια έξοδο διαφυγής. Αυτό εγκυμονεί έναν κίνδυνο, μια και η διαρκής αποφυγή κάθε αρνητικού σε κάνει να χάνεις ένα μέρος της ζωής σου και να αποκόπτεσαι πολλές φορές από τον πόνο όσων σε περιβάλλουν.
Ας μην ξεχνάμε πως ένα συχνό μεγάλο λάθος είναι να ελπίζεις σε μια υπερβολική ευτυχία ή σε μια ουτοπική κατάσταση μόνιμης χαράς και απόλαυσης. Αυτό συμβαίνει σε ανθρώπους διαρκώς ανικανοποίητους. Είναι η ευτυχία η μεγάλη φιλοδοξία ενός ανθρώπου; Έτσι φαίνεται. Η ευτυχία, όμως, έχει έναν προσωρινό χαρακτήρα: ένα γεύμα, μια συνάντηση με φίλους, ένα ταξίδι, και έναν πιο δομικό, που στηρίζεται στους θεμελιώσεις πυλώνες της ζωής: οικογένεια, συντροφικότητα, δουλειά, πολιτισμός, φίλοι...
Η ευτυχία των απολαύσεων είναι σαν μια φευγαλέα σπίθα, η δομική ευτυχία μιλά, αντίθετα, για μια ισορροπημένη ζωή.
Θα αναφέρω πολλές πρακτικές ιδέες. Πιθανότατα αρκετές από αυτές τις έχει ήδη διαβάσει ή και δοκιμάσει κάποιες φορές στη ζωή σου.
Η πραγματικότητα της ζωής σου εξαρτάται από το πώς θα αποφασίσεις να απαντήσεις ή να αντιδράσεις σε συγκεκριμένες συνθήκες, δηλαδή, από τη συμπεριφορά που προκύπτει μπροσά σε εξωτερικούς παράγοντες.
Εδώ θα σου μεταφέρω άλλη μια σημαντική ιδέα:
Κάθε συναίσθημα ακολουθεί μια σκέψη.
Το μυαλό είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία του συναισθήματος. Το αίσθημα είναι η φυσική αντίδραση σε αυτό το συναίσθημα. Χωρίς τον εγκέφαλο, δεν υπάρχει συναίσθημα.
Στις εγκεφαλικές αλλοιώσεις, στα εγκεφαλικά, επηρεάζονται ενίοτε περιοχές του εγκεφάλου που σε κάνουν να «μη νιώθεις».
Ένας άνθρωπος μπορεί να χάσει την ευαισθησία στα άκρα του -και να καίγεται χωρίς να αντιδρά!- αν απενεργοποιηθεί ή φθαρεί αυτή η περιοχή του εγκεφάλου του.
Εδώ και κάποια χρόνια, μέσω των ανθρώπων που έχαναν τη φωνή τους έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ανακαλύφθηκαν οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για αυτή τη λειτουργία. Αυτή ήταν η αρχή της χαρτογράφησης του εγκεφάλου. Σήμερα έχουμε τα εργαλεία για να γνωρίζουμε σε πραγματικό χρόνο πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος, πράγμα που μας επιτρέπει να παρατηρούμε άμεσα πώς αντιδρούν και αλλοιώνονται κάποιες περιοχές στη διάρκεια μιας δραστηριότητας ή μπροστά σε κάποιο ερέθισμα.
Μια από τις τεχνικές αυτές είναι η λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού. Χρησιμοποιείται τόσο στη θεραπεία όσο και στην έρευνα. Μέσω αυτής μπορούμε να εντοπίσουμε τις αλλαγές στη ροή του αίματος ανά πάσα στιγμή, κάτι που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε πιο βαθιά το μυαλό και το νευρικό σύστημα, χωρίς να χρειάζονται πιο επιθετικά μέσα, όπως το να «ανοίγουμε» τον εγκέφαλο ή να περιμένουμε τη νεκροψία.
Η προηγμένη αυτή τεχνική μάς δίνει την ευκαιρία να παρατηρούμε πώς ενεργοποιείται ο εγκέφαλός μας μπροστά σε κάποιες σκέψεις και ερεθίσματα ή σε καταστάσεις άγχους και κατάθλιψης.
Κάθε σκέψη προκαλεί μια νοητική και σωματική αλλαγή. Μην το ξεχνάς, γιατί αν είσαι από εκείνους που υποφέρουν, που χάνουν τον έλεγχο του εαυτού τους, η κατανόηση αυτής της διαδικασίας θα σε βοηθήσει πολύ.
Από μικροί βασιζόμαστε σε έννοιες που μας έχουν επιβληθεί ή που έχουμε εμείς στον εαυτό μας: «Είμαι παρορμητικός», «Πάντα ήμουν έτσι», «Ο πατέρας μου ήταν ίδιος», «Είμαι νευρικός», «Απεχθάνομαι τον πολύ κόσμο», «Φοβάμαι τα αεροπλάνα»...
Αυτές οι επικρίσεις απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό λειτουργούν στην πραγματικότητα ως πνευματικά εμπόδια που δεν σου επιτρέπουν να προχωρήσεις ελεύθερα στους συγκεκριμένους τομείς. Μιλάω για επικρίσεις, γιατί σε μπλοκάρουν τόσο πολύ, σαν καταδίκες που πέφτουν από τον ουρανό.
Τα συναισθήματα που μας βλάπτουν οφείλονται σε μια σκέψη-συνειδητή, σε γενικές γραμμές. Και τις σκέψεις μπορούμε να τις εκπαιδεύσουμε. Για να νιώσεις ευτυχισμένος, ήρεμος και πλήρης, πρέπει να δουλέψεις τον τρόπο που σκέφτεσαι. Αν το κάνεις, θα εκπλαγείς από τα αποτελέσματα.
Εξέτασε βαθιά τις ιδέες που έχεις για τον εαυτό σου ή που προκύπτουν στο μυαλό σου τις πιο σκοτεινές στιγμές θλίψης ή άγχους. Το τοξικό αυτό συναίσθημα προκύπτει γιατί «κάτι» περνά από το μυαλό σου και αυτό το «κάτι» σε κυριεύει με πολύ βλαβερό τρόπο.
Δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν οι λεγόμενοι «αυτοματισμοί»: αντιδράσεις που προκύπτουν ακούσια, γιατί το κάνουν μια ζωή μπροστά σε συγκεκριμένα ερεθίσματα και συγκεκριμένες σκέψεις. Είναι δύσκολο να απεμπλακείς από τις συμπεριφορές που επιμένουν τόσο καιρό. Για να αλλάξεις τις τοξικές συμπεριφορές, το σύστημα των πεποιθήσεών σου -τον τρόπο διαχείρισης της πληροφορίας-, πρέπει να επικεντρωθείς στις περιοριστικές σκέψεις σου, σε αυτές που σε μπλοκάρουν.
Το σύστημα των πεποιθήσεων δεν είναι απαραίτητα κακό.
Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το μυαλό να διαχειρίζεται τα συναισθήματά μας. Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι πηγαίνουμε κάπου με το ποδήλατο.
Όταν κάποιος ανεβαίνει πρώτη φορά στο ποδήλατο, συνήθως χρησιμοποιεί βοηθητικές ρόδες για να μην πέσει. Αν δεν τον κυριεύσει ο φόβος, τολμάει να αναπτύξει ταχύτητα ή ακόμα και να πάρει το ένα του χέρι από το τιμόνι. Μια μέρα, βγάζει τις βοηθητικές ρόδες και παλεύει με την ισορροπία.
Σκέφτεται πως δεν θα τα καταφέρει, πως θα πέσει -μπορεί και να συμβεί!-, όμως, ξαφνικά, τα καταφέρνει. Μπορεί να περάσουν μήνες ή και χρόνια και πάλι ανεβαίνει ξανά στο ποδήλατο χωρίς πρόβλημα. Χωρίς να χρειαστεί βοηθητικές ρόδες, γιατί «το μυαλό του» -και η «ισορροπία του» -«ήδη ξέρει πώς να το κάνει».
Όταν εκπαιδεύουμε τις σκέψεις μας συμβαίνει κάτι ανάλογο. Λογικά, δεν είναι μια τόσο απλή διαδικασία, αλλά η εξάσκηση του μυαλού έχει τρομερή επίδραση στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Αν κάθε φορά που πηγαίνεις κάπου με το ποδήλατο ή με το αυτοκίνητο, ή κάνεις σκι, σκέφτεσαι μόνο την πιθανότητα να πέσεις, να έχεις κάποιο ατύχημα ή να πάθεις κακό, θα καταλήξεις να αποφεύγεις αυτές τις δραστηριότητες λόγω της πνευματικής εξουθένωσης που σου προκαλούν.
Αυτή είναι η αιτία για την οποία μια σκέψη μετατρέπεται σε περιοριστική βεβαιότητα, όταν τη διαχειρίζεσαι με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει μια δικαιολογία για να αποφύγεις να κάνεις κάτι. Το μυαλό σου δημιουργεί αυτοματισμούς σε όλη σου τη ζωή, που οδηγούν σε άσκοπα μπλοκαρίσματα μπροστά σε διάφορα προβλήματα που προκύπτουν.
Γι' αυτό μιλάμε για απόφαση. Πάρε τον έλεγχο του εαυτού σου, απόφυγε να κατηγορείς τους άλλους, τους τοξικούς ανθρώπους που σε περιβάλλουν, ή τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, το περιβάλλον σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου