Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της, Η τέχνη του 4ου αιώνα π.Χ.: Η όψιμη κλασική περίοδος

7.6.4. Ο ναός της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα

Λίγο μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. ξαναχτίστηκε στην Τεγέα της Αρκαδίας, επάνω στα θεμέλια ενός ναού της πρώιμης αρχαϊκής εποχής (τέλη του 7ου αιώνα π.Χ.) που είχε καταστραφεί από πυρκαγιά το 395 π.Χ., ένας καινούργιος ναός για την τοπική θεά Αλέα ή Αλέα Αθηνά.

 

Ο περιηγητής Παυσανίας μάς πληροφορεί ότι οι Τεγεάτες ανέθεσαν την κατασκευή του ναού στον Σκόπα από την Πάρο, ο οποίος είχε συνεργαστεί ως γλύπτης στην κατασκευή του περίφημου Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού. Ο νέος ναός της Αλέας Αθηνάς είναι ο μόνος στην Πελοπόννησο που έχει χτιστεί εξ ολοκλήρου από μάρμαρο, το οποίο προέρχεται από τη γειτονική περιοχή των Δολιανών.

 

Η χρησιμοποίηση εν μέρει της θεμελίωσης του παλαιότερου ναού δικαιολογεί τη μακρόστενη κάτοψη με έξι κίονες στις στενές πλευρές και δεκατέσσερις στις μακρές· οι διαστάσεις του ναού είναι 19,16 m x 47,52 m. Αντίθετα, οι ραδινές αναλογίες των κιόνων, τα σχετικά μικρά δωρικά κιονόκρανα και ο ελαφρύς θριγκός συμβαδίζουν με την αισθητική του 4ου αιώνα π.Χ. Πιο πρωτότυπη είναι η διαμόρφωση του εσωτερικού του ναού.

 

Ο σηκός έχει στις μακρές πλευρές του δύο σειρές κορινθιακών ημικιόνων, που είναι συμφυείς με τους τοίχους, ενώ στις τέσσερις γωνίες δημιουργούνται πεσσόμορφες προεξοχές. Η διαμόρφωση του σηκού με ημικίονες κατά μήκος των μακρών τοίχων θυμίζει εκείνη του σηκού του ναού του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλίας, μόνο που εδώ οι ημικίονες έχουν διακοσμητική λειτουργία, καθώς δεν δημιουργούν κόγχες. Αλλά η αξιοσύνη του Σκόπα φαίνεται κυρίως στην πλούσια διακόσμηση της ανωδομής στο εσωτερικό του σηκού, με θαυμάσια ανάγλυφα κοσμήματα, που τον κάνουν έναν από τους κομψότερους εσωτερικούς χώρους της ελληνικής αρχιτεκτονικής.