Ασκληπιός, ο Θεός γιατρός

Στη Λακέρεια, μια πολιτεία που βρισκόταν στη νοτιοανατολική Θεσσαλία. στα βορινά της λίμνης της Κάρλας -στα παλιά εκείνα χρόνια την έλεγαν Βοίβη- βασίλευε ένας γιος του 'Αρη από τη γενιά των Λαπιθών, ο Φλεγύας, Κάποια μέρα έτυχε η θυγατέρα του. η όμορφη Κορωνίδα, να περιδιαβάζει μονάχη στις όχθες της λίμνης, και καθώς έσκυβε να δροσίσει τα πόδια της στα νερά της, την είδε, περαστικός από εκεί, ο Απόλλωνας και την αγάπησε’ χωρίς να χάσει καιρό, ήρθε κοντά της. την πήρε στην αγκαλιά του και την έκανε δική του. Την ερωτική της περιπέτεια με τον μεγάλο θεό η κόρη, γυρνώντας στο παλάτι, ντράπηκε να τη μονολογήσει στους γονείς της. Ήταν ωστόσο αρραβωνιασμένη με τον Ίσχυ, το γιο του Έλατου, που βασίλευε στην Αρκαδία. Όταν έφτασε η μέρα των γάμων τους, ένας κόρακας, βλέποντας τις ετοιμασίες, κίνησε γρήγορα γιο τους Δελφούς. για να φέρει την είδηση στον Απόλλωνα πως η αγαπημένη του παντρευόταν άλλον, και μάλιστα θνητό.

Η πρώτη αντίδραση του θυμωμένου θεού ήταν να καταραστεί τον κόρακα. Έτσι που μου μαύρισες την καρδιά με το μήνυμά σου, το ίδιο και συ από άσπρος που ήσουν ως τώρα να μαυρίσεις μια για πάντα! Να μάθεις να μη βιάζεσαι να φέρνεις άσχημα μαντάτα! Έπειτα σκότωσε τον γαμπρό με τα βέλη του και έβαλε την αδελφή του την Άρτεμη να δοξέψει την Κορωνίδα και τις γυναίκες της ακολουθίας της. Το παιδί όμως που η γυναίκα έκρυβε στα σπλάχνα της ήταν θεού σπορά και δεν άξιζε να χαθεί μαζί με τη μητέρα γι' αυτό, την τελευταία στιγμή, λίγο πριν το κορμί της Κορωνίδας πάρει να καίγεται πάνω στη νεκρική πυρά, ο Απόλλωνας άρπαξε το αγέννητο μέσα από τις φλόγες και το εμπιστεύτηκε στον Χείρωνα να το αναστήσει. Το όνομα που δόθηκε στο παιδί ήταν Ασκληπιός.

Έτσι ο Ασκληπιός μεγάλωσε στο Πήλιο, στη σπηλιά του Χείρωνα.
Ο σοφός Κένταυρος τον έμαθε, μέσα στ’ άλλα, να γιατρεύει την κάθε αρρώστια και την κάθε πληγή, είτε με ξόρκι, είτε με μαντζούνια, είτε με μαλαχτικά βότανα. είτε και με χειρουργική επέμβαση. Γρήγορα το άνομα του Ασκληπιού διαλαλήθηκε στην Ελλάδα, και ήταν πλήθος οι άρρωστοι και οι λαβωμένοι που έρχονταν να τους κάνει καλά. Και δεν είναι παράξενο αν ο ήρωας, τόσες επιτυχίες που είχε, το πήρε πάνω του˙ δεν του έφτανε πια να γλιτώνει τους ανθρώπους από του Χάρου τα δόντια˙ θέλησε να αναστήσει και πεθαμένους.

Το να ζητάς όμως, θνητός εσύ, να σηκώσεις τα σύνορα που χωρίζουν τους θνητούς από τους θεούς, είναι αλαζονεία – ύβρις με τον αρχαίο όρο – που πρέπει να τιμωρηθεί το γρηγορότερο. Έτσι, ένα αστροπελέκι του Δία, του θεού που κρατεί τον κόσμο σε τάξη, ρίχνει νεκρό τον Ασκληπιό.

Ο χαμός του γιου του κόστισε πολύ στον Απόλλωνα, που αποφάσισε να πάρει το αίμα του πίσω. Επειδή δεν μπορούσε να τα βάλει με τον πατέρα του, σκότωσε τους Κύκλωπες, που στο χαλκίδιό τους ετοίμαζαν τ’ αστροπελέκια για τον Δία: τον Βρόντη, τον Στερόπη και το Άργη.

Για να τιμωρήσει τον γιο του για τον τριπλό αυτό φόνο ο Δίας, σκέφτηκε στην αρχή να τον ρίξει στο Τάρταρα, έπεσε όμως στα πόδια του η Λητώ και κατάφερε να κάνει την τιμωρία του ελαφρότερη˙ καταδικάστηκε να μπει στη δούλεψη του Άδμητου, του βασιλιά των θεσσαλικών Φερών για ένα χρόνο.

Όλοι οι μύθοι για τη δραστηριότητα του Ασκληπιού ως γιατρού δημιουργήθηκαν όταν η μυθοπλαστική σκέψη είχε παρακμάσει και γι’ αυτό δεν είναι ούτε πολλοί ούτε πρωτότυποι. Έλεγαν πως είχε μετάσχει στην Αργοναυτική Εκστρατεία, ως γιατρός των επιφανέστερων ηρώων της εποχής του, καθώς και στο κυνήγι του Καλυδωνίου Κάπρου. Στον πόλεμο της Τροίας είχαν πάει οι δυο γιοι του ως πολεμιστές και ως γιατροί.

Ως σύζυγος του Ασκληπιού αναφέρεται η Ηπιόνη (μαλακιά ή ήπια), μία μορφή χωρίς ιστορία (η έννοια του ονόματός της είναι απλή επανάληψη του δικού του ονόματος). Οι κόρες που είχε από την Ηπιόνη είχαν ονόματα που συμβόλιζαν την υγεία ή τη γιατρειά: Υγεία, Ιασώ, Ακεσώ, Πανάκεια. Μερικοί μύθοι παρουσιάζουν και την Ηπιόνη ως κόρη του. Υποτίθεται πως όλες τον βοηθούσαν στο έργο του.

Ως γιατρός ο Ασκληπιός ξεπέρασε κάθε ομότεχνό του, κοινό θνητό ή ήρωα, γιατί είχε την ικανότητα να ανασταίνει και νεκρούς. Κατά μία παράδοση είχε μοιραστεί με την Αθηνά το αίμα που είχε τρέξει από τις φλέβες της αποκεφαλισμένης Γοργόνας και που είχε διπλή δύναμη: είτε να σώζει τους ανθρώπους, ανασταίνοντας και νεκρούς, είτε να τους εξοντώνει˙ μερικοί έλεγαν πως την καταστρεπτική δύναμη την είχε μόνο όσο αίμα είχε χυθεί από την αριστερή πλευρά του γοργονείου και πως αυτό το χρησιμοποιούσε η Αθηνά και όχι ο Ασκληπιός.

Για πολλούς γνωστούς ήρωες υπήρχε παράδοση πως τους ξανάφερε στη ζωή ο Ασκληπιός˙ πρώτος ανάμεσα σ’ αυτούς αναφερόταν πάντοτε ο ευλαβής Ιττπόλυτος, ο γιος του Θησέα˙ άλλοι έλεγαν για τον Τυνδάρειο, άλλοι για τον Γλαύκο, το γιο του Μίνωα, άλλοι γιο τον Καπανέα και άλλοι για άλλους. Υπήρχαν μάλιστα και ορισμένοι όχι σοβαροί μύθοι, που μιλούσαν για πλήθος ανθρώπων αναστημένων από τον Ασκληπιό και για ανησυχητική αραίωση του πληθυσμού του Κάτω Κόσμου ώστε ο Άδης να διαμαρτύρεται για απειλούμενη ερήμωση του βασιλείου του.

Άλλοι πάλι έλεγαν πως ανάσταινε νεκρούς κινημένος από το ταπεινό πάθος να θησαυρίσει όσο πιο πολύ χρυσάφι μπορούσε. Σύμφωνα μ’ αυτούς, αυτός ήταν ο λόγος που κεραυνώθηκε από τον Δία.