Η διπλή όψη της σιωπής

Πόσες και πόσες φορές λίγο ή πολύ όλοι μας κάποια στιγμή ενώ μιλάμε ως ανταπόκριση λαμβάνουμε τη σιωπή. Συνήθως αυτό συμβαίνει στις ερωτικές σχέσεις δίχως βέβαια να αποκλείει και τις υπόλοιπες σχέσεις.

Κάποιες φορές μπορεί να έχουμε την ανάγκη να ακούσουμε κάτι από τον/την άλλον και δεν το παίρνουμε, μπορεί να είναι κάτι σημαντικό και καθοριστικό που πάλι λαμβάνουμε σιωπή, κενό, σκοτάδι, απορία, θυμός, φόβος, λύπη, στεναχώρια, απογοήτευση. Όντως όλα τα προηγούμενα συναισθήματα και συναισθηματικές καταστάσεις αφορούν την σιωπή. Ας θέσουμε ένα παράδειγμα για να μπορέσουμε να φωτίσουμε τη στάση της σιωπής.

Ας φανταστούμε δύο ενήλικους ανθρώπους που έχουν μία διαφωνία, συναντιούνται στον ίδιο χώρο και σε γενικές γραμμές συνυπάρχουν σε ένα κοινό περιβάλλον. Μία παροιμία λέει «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει», αυτή βέβαια έχει διττή ερμηνεία, η μία όψη πολύ πιθανόν να εμπεριέχει τη λεκτική βία και η άλλη όψη την αλήθεια. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τη σιωπή, η μία όψη είναι η κακοποιητική και η άλλη η ηρεμία.

Πως μπορούμε όμως να διαχωρίσουμε τις δύο όψεις;

Η διάκριση αυτή επισημαίνεται ευστοχότερα από την ποιότητα της σχέσης. Όταν είμαστε καθαροί και γνωρίζουμε ότι είμαστε «οκ» με το περιβάλλον μας τότε και η σιωπή μας είναι η αναζήτηση της γαλήνης και αποσκοπεί σε μία ενδοσκόπηση. Αντίθετα όταν σωπαίνουμε για να αποφύγουμε την έκθεση τότε κάτι τρέχει. Η σιωπή αυτή αποσκοπεί στον χειρισμό και στον έλεγχο του άλλου. Αυτή τη στάση πολλοί την αποκαλούν εσωστρέφεια ή ντροπή, δεν είναι τίποτε από τα δύο είναι χειρισμός. Για να γίνουμε περισσότερο σαφής θα αναφέρουμε μία συνθήκη που λίγο ή πολύ θεωρώ ότι είναι γνωστή στους περισσότερους.

Ας φανταστούμε ένα ζευγάρι που ο ένας από τους δύο επικοινωνεί τις σκέψεις του, τα σχέδια του και τα συναισθήματα του και ο άλλος απλά ακούει δίχως να αποκαλύπτεται. Σε βάθος χρόνου στο ζευγάρι θα δημιουργηθούν εντάσεις και μία δυσλειτουργία στην επικοινωνία η οποία με τη σειρά της θα αρχίσει να διαβρώνει και την ποιότητα της σχέσης.

Το άτομο που έχει την τάση να φανερώνεται σιγά σιγά θα αρχίσει να αναρωτιέται για την στάση του άλλου και ο άλλος θα αρχίσει να αποφεύγει να απαντήσει. Σε αυτό το σημείο αρχίζει και ο χειρισμός, ο οποίος αγκαλιάζει μία βαθιά ανασφάλεια του σιωπηλού ανθρώπου που έχει ανάγκη τον έλεγχο γιατί έχει χάσει το δικό του έλεγχο. Ο φόβος αρχίζει να κυριαρχεί και η ψυχρότητα όσο και η αδιαφορία παίρνουν την σκυτάλη για ένα μαραθώνιο δίχως τέλος. Αν το επικοινωνιακό άτομο συνεχίσει να αναζητεί απαντήσεις θα πέσει θύμα χειρισμού, αν όμως διακόψει τη σχέση έχοντας εκφράσει τη δυσαρέσκειά του τότε θα ανακουφιστεί και το άλλο άτομο θα θυμώσει. Ο θυμός στην συγκεκριμένη συνθήκη υπογραμμίζει τον ιστό που δημιούργησε ο χειριστικός άνθρωπος.

Αυτή μέχρι τώρα είναι η μία όψη της σιωπής, η άλλη όψη σηματοδοτεί την εσωτερική αρμονία του ανθρώπου. Αποκλειστικά όταν επικρατεί σιωπή στον ψυχισμό τότε μόνο πραγματικά μπορούμε να ακούσουμε τις επιθυμίες μας και να κάνουμε επαφή με τον εαυτό μας. Γαλήνη, μία συνθήκη που σπανίζει, πετυχαίνεται όμως με την εποικοδομητική και δημιουργική απομόνωση. Εκεί που η αίσθηση του θανάτου διαδέχεται την παράδοση σε αυτό που συμβαίνει… εκεί που ενεργοποιούνται οι αισθήσεις μας και αφυπνίζεται η ύπαρξη μας. Σιωπή υπάρχει μόνο όταν σωπαίνει ο νους, εκεί που το πολύτιμο αυτό εργαλείο ξεκουράζεται και ανοίγει την πόρτα στον αυθεντικό εαυτό. Η έκφραση απελευθερώνεται και η πληρότητα εμφανίζεται.

Είναι μία φράση που προσεγγίζει και τις δύο όψεις της σιωπής και λέει ότι: «ο καθένας κολυμπάει στις θάλασσες που αγαπάει και στα βάθη που αντέχει».