ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΑΙΣΧΙΝΗΣ - Κατὰ Κτησιφῶντος (54-57)

[54] Περὶ δὲ τῶν δημοσίων ἀδικημάτων πειράσομαι σαφέστερον εἰπεῖν. Καὶ γὰρ πυνθάνομαι μέλλειν Δημοσθένην, ἐπειδὰν αὐτοῖς ὁ λόγος ἀποδοθῇ, καταριθμεῖσθαι πρὸς ὑμᾶς ὡς ἄρα τῇ πόλει τέτταρες ἤδη γεγένηνται καιροὶ ἐν οἷς αὐτὸς πεπολίτευται. Ὧν ἕνα μὲν καὶ πάντων πρῶτον, ὡς ἔγωγε ἀκούω, καταλογίζεται ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐν ᾧ πρὸς Φίλιππον ὑπὲρ Ἀμφιπόλεως ἐπολεμοῦμεν· τοῦτον δ᾽ ἀφορίζεται τῇ γενομένῃ εἰρήνῃ καὶ συμμαχίᾳ ἣν Φιλοκράτης ὁ Ἁγνούσιος ἔγραψε καὶ αὐτὸς οὗτος μετ᾽ ἐκείνου, ὡς ἐγὼ δείξω.

[55] Δεύτερον δέ φησι γενέσθαι ὃν ἤγομεν χρόνον τὴν εἰρήνην, δηλονότι μέχρι τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐν ᾗ καταλύσας τὴν ὑπάρχουσαν εἰρήνην τῇ πόλει, ὁ αὐτὸς οὗτος ῥήτωρ ἔγραψε τὸν πόλεμον· τρίτον δὲ ὃν ἐπολεμοῦμεν χρόνον μέχρι τῶν ἐν Χαιρωνείᾳ, τέταρτον δὲ τὸν νῦν παρόντα καιρόν. Ταῦτα δὲ καταριθμησάμενος, ὡς ἀκούω, μέλλει με παρακαλεῖν καὶ ἐπερωτᾶν ὁποίου τούτων τῶν τεττάρων αὐτοῦ καιρῶν κατηγορῶ, καὶ πότε αὐτὸν οὐ τὰ βέλτιστά φημι τῷ δήμῳ πεπολιτεῦσθαι· κἂν μὴ θέλω ἀποκρίνασθαι, ἀλλ᾽ ἐγκαλύπτωμαι καὶ ἀποδιδράσκω, ἐκκαλύψειν μέ φησι προσελθὼν καὶ ἄξειν ἐπὶ τὸ βῆμα καὶ ἀναγκάσειν ἀποκρίνασθαι.

[56] Ἵν᾽ οὖν μήθ᾽ οὗτος ἰσχυρίζηται ὑμεῖς τε προειδῆτε, ἔγωγε ἀποκρινοῦμαι, ἐναντίον σοι τῶν δικαστῶν, Δημόσθενες, καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν ὅσοι δὴ ἔξωθεν περιεστᾶσι, καὶ τῶν Ἑλλήνων ὅσοις ἐπιμελὲς γέγονεν ἐπακούειν τῆσδε τῆς κρίσεως· ὁρῶ δὲ οὐκ ὀλίγους παρόντας, ἀλλ᾽ ὅσους οὐδεὶς πώποτε μέμνηται πρὸς ἀγῶνα δημόσιον παραγενομένους· ἀποκρινοῦμαι ὅτι ἁπάντων τῶν τεττάρων καιρῶν κατηγορῶ σου, οὓς σὺ διαιρῇ,

[57] κἂν οἵ τε θεοὶ θέλωσι καὶ οἱ δικασταὶ ἐξ ἴσου ἡμῶν ἀκούσωσι κἀγὼ δύνωμαι ἀπομνημονεῦσαι ἅ σοι σύνοιδα, πάνυ προσδοκῶ ἐπιδείξειν τοῖς δικασταῖς τῆς μὲν σωτηρίας τῇ πόλει τοὺς θεοὺς αἰτίους γεγενημένους καὶ τοὺς φιλανθρώπως καὶ μετρίως τοῖς τῆς πόλεως πράγμασι χρησαμένους, τῶν δὲ ἀτυχημάτων ἁπάντων Δημοσθένην. Καὶ χρήσομαι τῇ τοῦ λόγου τάξει ταύτῃ ᾗ τοῦτον πυνθάνομαι μέλλειν, λέξω δὲ πρῶτον περὶ τοῦ πρώτου καιροῦ καὶ δεύτερον περὶ τοῦ δευτέρου καὶ τρίτον περὶ τοῦ ἐφεξῆς καὶ τέταρτον περὶ τῶν νυνὶ καθεστηκότων πραγμάτων. Καὶ δὴ ἐπανάγω ἐμαυτὸν ἐπὶ τὴν εἰρήνην ἣν σὺ καὶ Φιλοκράτης ἐγράψατε.

***
[54] Για τα αδικήματα όμως του δημόσιου βίου του Δημοσθένη θα προσπαθήσω να μιλήσω σαφέστερα. Γιατί έχω πληροφορηθεί ότι ο Δημοσθένης, όταν τους δοθεί η άδεια να μιλήσουν, σκοπεύει να σας απαριθμήσει ότι τάχα έχουν παρουσιαστεί στην πόλη τέσσερις περίοδοι, κατά τις οποίες έχει αναπτύξει ο ίδιος πολιτική δραστηριότητα. Μια από αυτές και πρώτη από όλες λογαριάζει, όπως τουλάχιστον εγώ ακούω, την περίοδο που πολεμούσαμε εναντίον του Φιλίππου για την Αμφίπολη. Την περίοδο αυτή την τοποθετεί ανάμεσα στην αρχή αυτού του πολέμου και στην ειρήνη και συμμαχία που πρότεινε ο Φιλοκράτης ο Αγνούσιος και ο ίδιος ο Δημοσθένης, σε συνεργασία με εκείνον, όπως εγώ θα δείξω.

[55] Δεύτερη περίοδος λέει πως ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο κράτησε η ειρήνη, προφανώς ως την ημέρα εκείνη κατά την οποία ο ίδιος αυτός ρήτορας εισηγήθηκε τον πόλεμο, καταλύοντας την υπάρχουσα ειρήνη στην πόλη. Τρίτη περίοδο λογαριάζει τον χρόνο που πολεμούσαμε εναντίον του Φιλίππου μέχρι τα γεγονότα στη Χαιρώνεια· τέταρτη τη σημερινή εποχή. Αυτά λοιπόν αφού απαριθμήσει, σκοπεύει να με καλέσει, όπως μαθαίνω, και να με ρωτήσει για ποιαν από τις τέσσερις αυτές περιόδους τον κατηγορώ για τη δράση του, σε ποια περίπτωση δηλαδή ισχυρίζομαι ότι δεν έχει πολιτευθεί κατά τον καλύτερο τρόπο για τον λαό. Και αν αρνηθώ να απαντήσω και σκεπάσω το πρόσωπό μου από ντροπή αποφεύγοντας να τον αντιμετωπίσω, θα με πλησιάσει, λέει, θα ξεσκεπάσει το πρόσωπό μου, θα με οδηγήσει με τη βία στο βήμα και θα με αναγκάσει να απαντήσω.

[56] Για να μην τρέφει λοιπόν ελπίδες ότι μπορεί να κάνει αυτά, και να ενημερωθείτε και εσείς εκ των προτέρων, θα σου απαντήσω, Δημοσθένη, ενώπιον των δικαστών και των άλλων συμπολιτών μου, όσοι έχουν σταθεί έξω από το δικαστήριο, καθώς και ενώπιον των Ελλήνων που είχαν την περιέργεια να παρακολουθήσουν τη σημερινή δίκη. Και βλέπω ότι είναι εδώ όχι λίγοι αλλά τόσο πολλοί όσους δεν θυμάται κανένας να παραβρέθηκαν μέχρι σήμερα σε δημόσια δίκη. Θα σου απαντήσω, λοιπόν, ότι σε κατηγορώ για όλη την πολιτική δραστηριότητά σου και στις τέσσερις περιόδους, όπως εσύ τις χωρίζεις.

[57] Και, αν θέλουν οι θεοί και οι δικαστές ακούσουν και τους δυο μας αμερόληπτα και αν εγώ μπορέσω να θυμηθώ όσα ξέρω για σένα, έχω πολλές ελπίδες πως θα δείξω στους δικαστές ότι για τη σωτηρία της πόλης αίτιοι υπήρξαν οι θεοί και όσοι χειρίστηκαν τις υποθέσεις της με ανθρωπιά και μετριοπάθεια, ενώ για όλες τις ατυχίες της, ο Δημοσθένης. Κατά την ανάπτυξη του κατηγορητηρίου θα τηρήσω τη σειρά που μαθαίνω ότι σκοπεύει να ακολουθήσει αυτός. Στην αρχή θα μιλήσω για την πρώτη περίοδο, μετά για τη δεύτερη, στη συνέχεια για την τρίτη και στο τέλος για τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων. Ξεκινώ λοιπόν με την ειρήνη που προτείνατε εσύ και ο Φιλοκράτης.