Το τέλος του κύκλου είναι και η αρχή του

Θα σας διηγηθώ τρείς ιστορίες από την Αφρική, διότι παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, για τον τρόπο με τον οποίο οι "πρωτόγονοι" πολιτισμοί προσεγγίζουν το θέμα της κοινωνικοποίησης και της αλληλεγγύης των μελών τους.

Στην πρώτη ιστορία, ένας ανθρωπολόγος πρότεινε το ακόλουθο παιχνίδι στα παιδιά μιας Αφρικάνικης φυλής. Τοποθέτησε ένα καλάθι γεμάτο φρούτα που κάθε άλλο πάρα συχνά μπορούσαν να φάνε, δίπλα σε ένα δέντρο και τους είπε ότι όποιο από αυτά φτάσει πρώτο στο καλάθι θα πάρει όλα τα φρούτα.

Όταν τους έδωσε το σινιάλο για να τρέξουν, πιάστηκαν χέρι χέρι και ξεκίνησαν να τρέχουν όλα μαζί. Ύστερα κάθισαν σε έναν κύκλο για να φάνε τα φρούτα…

Όταν ρώτησε τα παιδιά γιατί το έκαναν αυτό αφού κάποιο από αυτά θα μπορούσε να είχε φάει όλα τα φρούτα, τα παιδιά απάντησαν «UBUNTU» που σημαίνει «δεν μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι αν έστω ένας από εμάς είναι στενοχωρημένος!» Η λέξη «UBUNTU»στην γλώσσα τους σημαίνει «Υπάρχω γιατί υπάρχουμε»...!

Έγινε λοιπόν το αντίστοιχο παιχνίδι και σε ένα Γυμνάσιο μιας Ευρωπαϊκής χώρας –που δεν θα σας αποκαλύψω- , με την διαφορά ότι το καλάθι δίπλα στο δένδρο περιείχε ένα iPod, ένα iPad και ένα iPhone, πάλι με τον κανόνα πως ο πρώτος θα τα πάρει όλα. Όταν λοιπόν δόθηκε το σινιάλο για να τρέξουν, έπεσαν αγκωνιές, τρικλοποδιές, μπουνιές, και τελικά το πιο μεγαλόσωμο παιδί έφτασε πρώτο και πήρε και τα τρία gadgets.

Κατόπιν, κάποια παιδιά κάθισαν γύρω από τον μεγαλόσωμο συμμαθητή τους και τον παρακολουθούσαν να χειρίζεται μόνος του και τα τρία ηλεκτρονικά καλούδια με θαυμασμό. Κάποια άλλα είχαν περικυκλώσει τον ανθρωπολόγο και διαμαρτύρονταν για τους άδικους κανόνες του παιχνιδιού απειλώντας τον ότι θα τον καταγγείλουν σε τηλεοπτικό σταθμό,και στον Διευθυντή του Σχολείου, ενώ κάποια άλλα δέχθηκαν μοιρολατρικά την τύχη τους, ψελλίζοντας ότι το όλο παίγνιο ήταν στημένο από ξένα κέντρα εξουσίας...!

Όταν ο ανθρωπολόγος συνήλθε και επέβαλε την δέουσα τάξη, πλησίασε το παιδί που νίκησε και το ρώτησε γιατί κράτησε και τα τρία gadgets εφόσον μπορούσε να χειριστεί μόνο ένα κάθε φορά, αντί να επιτρέψει στους συμμαθητές του, να χρησιμοποιήσουν τα άλλα δύο, όσος αυτό ήταν απασχολημένος με το τρίτο. Ο νικητής, του απάντησε μονολεκτικά «CHESTIKA», που σημαίνει «χέστηκα».

Η λέξη «CHESTIKA» στην γλώσσα της εν λόγω χώρας/φυλής, σημαίνει υπάρχω για να ζω σε βάρος των υπολοίπων, συγγενών, συμμαθητών, ντόπιων ή ξένων και το βρίσκω απολύτως φυσικό....!

Μία άλλη Αφρικανική φυλή έχει ένα πρωτόγονο ο τρόπο, διόρθωσης της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των μελών της. Εκεί τα γενέθλια του μέλους της φυλής, δεν εορτάζονται την μέρα γέννησης, αλλά την ημέρα που σκέφτηκε η μητέρα το παιδί που θα γένναγε.

Όταν η γυναίκα αποφασίσει ότι θα κάνει παιδί, βρίσκει ένα δέντρο και κάθεται από κάτω, μόνη της, και περιμένει μέχρι ν’ ακούσει το τραγούδι του παιδιού που θέλει να έρθει. Και αφού το ακούσει, πηγαίνει στον άνδρα που θα γίνει ο πατέρας του παιδιού και του το μαθαίνει. Και όταν κάνουν έρωτα για να συλληφθεί το παιδί, κάποιες στιγμές τραγουδάνε το τραγούδι μαζί, για να το προσκαλέσουν.

Όταν η γυναίκα μείνει έγκυος, διδάσκει το τραγούδι του παιδιού στις μαίες και τις ηλικιωμένες του χωριού, ώστε όταν το παιδί γεννηθεί, όλοι οι άνθρωποι γύρω του να το τραγουδούν για να το καλωσορίσουν. Όσο το παιδί μεγαλώνει, μαθαίνουν όλοι οι χωριανοί το τραγούδι του. Αν το παιδί πέσει ή χτυπήσει, κάποιος το σηκώνει και του τραγουδάει το τραγούδι του.

Ή αν το παιδί κάνει κάτι εκπληκτικό, ή περάσει από τις τελετές της εφηβείας, οι χωριανοί τραγουδούν το τραγούδι για να το τιμήσουν. Υπάρχει και άλλη περίπτωση όπου η φυλή τραγουδάει στο παιδί. Εάν σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του, το πρόσωπο αυτό διαπράξει ένα έγκλημα ή κάνει κάποια άλλη απεχθή πράξη, το καλούν στη μέση του χωριού και σχηματίζοντας ένα κύκλο γύρω του τραγουδούν και πάλι το τραγούδι του.

Η φυλή πιστεύει ότι η διόρθωση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς δεν γίνεται μέσω της τιμωρίας, αλλά μέσω της αγάπης και της υπενθύμισης της ταυτότητάς σου. Όταν αναγνωρίζεις το προσωπικό σου τραγούδι, δεν έχεις την επιθυμία ή την ανάγκη να κάνεις κακό σε κάποιον άλλο.

Και στη διάρκεια της ζωής, στο γάμο, τα τραγούδια τραγουδιούνται μαζί. Και στο τέλος, όταν το παιδί βρίσκεται στο κρεβάτι, έτοιμο να υποδεχτεί το θάνατο, όλοι οι χωριανοί ξέρουν και τραγουδούν το τραγούδι του, για τελευταία φορά.

Ο καθένας εκεί, έχει το δικό του τραγούδι...!



Σε ένα άλλο μέρος της Αφρικης, τα παιδιά της φυλής «Εφέ- Efé » στο Ζαίρ, παίζουν συχνά το παιχνίδι του κύκλου που ονομάζεται στην γλώσσα τους «Οασάνι- Osani». Τα παιδιά κάθονται σε ένα κύκλο ακουμπώντας το ένα τα πέλματα του στα πέλματα του διπλανού του, σχηματίζοντας έτσι ένα κύκλο από μικρά πέλματα.

Κάθε παιδί, όταν έρχεται η σειρά του, αναφέρει ένα στρογγυλό αντικείμενο, λ.χ, τον ήλιο, την σελήνη, ένα άστρο, το μάτι, κ.λ.π, και στην συνέχεια πρέπει να χρησιμοποιήσει μία έκφραση που αφορά ένα ευρύτερο κύκλο πραγμάτων με κυκλικό σχήμα, όπως ο κύκλος της οικογένειας, της γυναικείας μήτρας, ή τον κύκλο που διαγράφει το φεγγάρι κ.λπ.. Όταν κάποιο παιδί δεν μπορεί να βρει κάποια έκφραση ή στρογγυλό αντικείμενο χάνει. Τελικά ο νικητής σύμφωνα με την παράδοση τους, θα έχει μία ευτυχισμένη ζωή.

Μέσα από αυτά τα παιχνίδια, διαπιστώνουμε πως τα παιδιά αποκτούν μία κουλτούρα η οποία αν και πρωτόγονη, αφορά την ομάδα, το Όλον, και όχι το άτομο, την ομαδική ευτυχία έναντι της ατομικής....

Το τέλος του κύκλου είναι και η αρχή του....!