Οδυσσέας Ελύτης
Μικρός είχα ρωτήσει τον πατέρα μου γιατί οι μουσουλμάνοι δεν τρώνε χοιρινό. Μου ανέφερε τη χριστιανική εκδοχή.
Οι πιστοί ζητούσαν απ' τον Μωάμεθ να κάνει ένα θαύμα, όπως είχαν κάνει οι Εβραίοι και οι χριστιανοί προφήτες. Εκείνος τους υποσχέθηκε ότι θα έκανε την έρημο ν' αναβλύζει νερό.
Το προηγούμενο βράδυ πήγε κι έθαψε στην άμμο ένα ασκί με νερό. Το επόμενο πρωινό, επέστρεψε με τους πιστούς στο σημείο όπου θα έκανε το «θαύμα», όμως τα γουρούνια είχαν μυρίσει το νερό κι είχαν σκίσει το σακί.
Θυμωμένος ο Μωάμεθ είπε ότι το γουρούνι είναι ακάθαρτο ζώο κι απαγόρευσε τη βρώση του.
Μόλις τις προάλλες έμαθα γιατί το χοιρινό απαγορεύεται απ” τη μουσουλμανική και την εβραϊκή θρησκεία: Γιατί τα γουρούνια δεν είναι μηρυκαστικά.
Τα μηρηκαστικά μπορούν να χωνέψουν τροφές πλούσιες σε κυτταρίνη (φύλλα, χόρτα, φλοιό κα) που οι άνθρωποι δεν μπορούν να φάνε. Έτσι τα πρόβατα και τα κατσίκια αρκούνται στην τροφή που βρίσκουν στο άνυδρο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής. (Και οι αγελάδες μηρυκαστικά είναι, αλλά δεν συμφέρουν, λόγω μεγέθους).
Τα γουρούνια είναι παμφάγα. Το στομάχι τους μοιάζει πολύ με το ανθρώπινο και τρώνε ό,τι κι εμείς (ναι, τρώνε και κρέας).
Οπότε για να θρέψεις το γουρούνι πρέπει να του δώσεις τη δική σου τροφή -και σίγουρα το σιτάρι δεν περισσεύει στην Παλαιστίνη.
Επιπλέον τα γουρούνια χρειάζονται νερό, για να κυλιούνται μέσα τους. Οι πρόγονοι τους είναι δασόβια ζώα και κανένα γουρούνι δεν έχει όρεξη να τριγυρνά στην έρημο ψάχνοντας για θαμμένα ασκιά.
Τέλος το γουρούνι δεν προσφέρει τίποτα άλλο από κρέας, σε αντίθεση με τα πρόβατα που παρέχουν και μαλλί και γάλα.
Ο ανθρωπολόγος Marvin Harris, στο βιβλίο του «Η ιερή αγελάδα και ο βδελυρός χοίρος», όπου αναλύει ανθρωπολογικά τις γαστριμαργικές προτιμήσεις και απέχθειες των λαών, αναφέρει ότι το γουρούνι ήταν ακάθαρτο ζώο και για τους άλλους λαούς/θρησκείες που προηγήθηκαν.
Οι Αιγύπτιοι, οι Φοίνικες, οι Χετταίοι, επίσης δεν έτρωγαν χοιρινό, πολύ πριν τους το απαγορεύσει ο Γιαχβέ και ο Αλλάχ.
Κάθε θρησκεία αποτελεί ένα σύστημα που εγκαθιδρύεται πάνω στις ήδη υπάρχουσες ανάγκες, γιορτές, μυθολογίες, αφηγήσεις και απαγορεύσεις.
Καινοφανής θρησκεία δεν υπάρχει. Όλες επηρεάστηκαν απ' την πρότερη θρησκευτικότητα/πνευματικότητα.
Το Έπος του Γκιλγκαμές είναι το αρχαιότερο γνωστό λογοτεχνικό έργο και γράφτηκε στη 3η χιλιετία π.Χ. Εκεί μέσα υπάρχει η ιστορία του κατακλυσμού του Νώε, σχεδόν ίδια με εκείνη της Βίβλου.
Οι Εβραίοι τη δανείστηκαν απ' τους Βαβυλώνιους.
Κατακλυσμοί περιγράφονται στις περισσότερες μυθολογίες/θρησκείες. Προμηθέας υπάρχει σε φυλές του Αμαζονίου, πολύ πριν έρθουν σε επαφή με τους Ευρωπαίους.
Παρά τις διαφορές στο περιβάλλον κάθε φυλή (απ' τη Νέα Γουινέα ως το Τιμπουκτού κι απ' τον Καύκασο ως την Τιτικάκα) ανέπτυξε μια θεωρία-μυθολογία-θρησκεία για κάποιο ανώτερο ον.
Αυτό δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη του θεού, παρά μόνο την κοινή δομή στον ανθρώπινο εγκέφαλο, που παράγει τη θρησκευτικότητα.
Οι θεοί είναι προϊόντα του ανθρώπινου εγκεφάλου, όπως και τα συστήματα θρησκειών, όπως και οι κοινωνίες τους.
Διαβάζοντας το «Λεξικό των Θρησκειών» του Mircea Eliade μένεις έκπληκτος απ' τις ομοιότητες, αλλά και την ποικιλομορφία των θρησκειών.
Πολιτισμοί χωρίς γραφή, όπως οι Αβορίγινες στην Αυστραλία και οι Ντόγκον στο Μάλι, ανέπτυξαν υπέροχα (από λογοτεχνική άποψη) συστήματα.
Στους Ντόγκον κάθε ον εμπεριέχει Λόγο (πληροφορία;) και ο κόσμος φτιάχτηκε απ' το παλλόμενο τίποτα.
Στους Αβορίγινες ο κόσμος και τα όντα είναι το όνειρο του θεού.
Οι μυθολογίες-θρησκείες ήταν η πρώτη απόπειρα του ανθρώπου να καταλάβει τον κόσμο. Ακολούθησε η φιλοσοφία και η τέχνη. Η σύγχρονη μυθολογία είναι η επιστήμη.
Ο σκοπός είναι πάντα ο ίδιος. Να αντιληφθούμε γιατί βρισκόμαστε εδώ, τι είναι αυτό το «εδώ», τι είμαστε εμείς, και τι άλλο μπορεί να υπάρχει πέρα απ' το «εδώ» που αντιλαμβανόμαστε.
Τα γουρούνια δεν το κάνουν. Απολαμβάνουν το παρόν τους πλατσουρίζοντας στις λάσπες της άγνοιας.
Το ίδιο κάνουμε κι εμείς συνήθως. Πλατσουρίζουμε ψάχνοντας κάτι να φάμε ή τι επιτρέπεται να φάμε ή πώς θα το φάμε ή πού θα το φάμε («ξέρω ένα καλό εστιατόριο στη Σαντορίνη»).
Όμως κάθε άνθρωπος, τουλάχιστον μια στιγμή στη ζωή του, θα κοιτάξει τον ουρανό και θα σκεφτεί: «Γιατί υπάρχω;»
Αυτό είναι το πιο δύσκολο ερωτηματικό μόριο: «Γιατί;»
Πιθανότατα όλες οι απαντήσεις (θρησκευτικές, φιλοσοφικές, επιστημονικές) είναι ανεπαρκείς μπροστά στο «γιατί».
Το «γιατί» μοιάζει να στέκεται ανάμεσα σε δυο καθρέφτες, που αλληλο-αντικατοπτρίζονται ως το άπειρο. Κάθε απάντηση γεννάει μια νέα ερώτηση, ένα νέο «γιατί».
Κι ο συλλογικός εγκέφαλος εξελίσσεται. Κατασκευάζουμε διαρκώς νέες μυθολογίες, απ' τα θραύσματα των παλιών. Δεν υπάρχει τέλος, παρά μόνο νέα «γιατί» που θα στήνονται όταν εμείς -ο καθένας από μας- θα έχει πάψει ν' αναρωτιέται τι θα φάει.
Αυτό μας κάνει, πιο πολύ απ' όλα, να χρειαζόμαστε τον θεό ή κάτι ανώτερο ή κάτι επόμενο.
Η σκέψη ότι κάποια μέρα αυτό το σώμα που σκέφτεται, νιώθει, δρα, θα είναι ένα κομμάτι κρέας.
Αυτός που ρωτούσε «γιατί υπάρχω», δεν θα υπάρχει καν.
------------
ΥΓ: Δεν μπορώ να τελειώσω έτσι αυτό το αλλοπρόσαλλο κείμενο. Η ζωή είναι δύσκολη συχνά, αλλά είναι όμορφο να είσαι, να μπορείς να λες «υπάρχω».
Η ύπαρξη είναι πράξη, κι ας τελειώνει γρήγορα, ενώ η ανυπαρξία είναι άδεια και κρατάει για πάντα.
Όσο, λοιπόν, είμαι εδώ μπορώ να γευτώ το κρασί, να δω τις αστραπές (δεύτερη νύχτα που ο ουρανός ξοδεύει αλόγιστα την ενέργεια του), ν' ακούσω ραδιόφωνο, να φάω ψητά μανιτάρια, να διαβάσω ένα βιβλίο, να κάνω έρωτα.
Δεν είμαι το κέντρο του κόσμου, αλλά είμαι εδώ.
ΥΓ2 (αντίστιξη): Ο Τσου ονειρεύτηκε ότι ήταν πεταλούδα. Όταν ξύπνησε δεν μπορούσε να καταλάβει αν ήταν ο Τσου που είχε ονειρευτεί ότι ήταν πεταλούδα ή αν ήταν πεταλούδα που ονειρευόταν ότι ήταν ο Τσου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου