τόφρα δ᾽ ἐπὶ Τρώων στίχες ἤλυθον ἀσπιστάων·
οἱ δ᾽ αὖτις κατὰ τεύχε᾽ ἔδυν, μνήσαντο δὲ χάρμης.
Ἔνθ᾽ οὐκ ἂν βρίζοντα ἴδοις Ἀγαμέμνονα δῖον,
οὐδὲ καταπτώσσοντ᾽, οὐδ᾽ οὐκ ἐθέλοντα μάχεσθαι,
225 ἀλλὰ μάλα σπεύδοντα μάχην ἐς κυδιάνειραν.
ἵππους μὲν γὰρ ἔασε καὶ ἅρματα ποικίλα χαλκῷ·
καὶ τοὺς μὲν θεράπων ἀπάνευθ᾽ ἔχε φυσιόωντας
Εὐρυμέδων, υἱὸς Πτολεμαίου Πειραΐδαο·
τῷ μάλα πόλλ᾽ ἐπέτελλε παρισχέμεν, ὁππότε κέν μιν
230 γυῖα λάβῃ κάματος, πολέας διὰ κοιρανέοντα·
αὐτὰρ ὁ πεζὸς ἐὼν ἐπεπωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν·
καί ῥ᾽ οὓς μὲν σπεύδοντας ἴδοι Δαναῶν ταχυπώλων,
τοὺς μάλα θαρσύνεσκε παριστάμενος ἐπέεσσιν·
«Ἀργεῖοι, μή πώ τι μεθίετε θούριδος ἀλκῆς·
235 οὐ γὰρ ἐπὶ ψευδέσσι πατὴρ Ζεὺς ἔσσετ᾽ ἀρωγός,
ἀλλ᾽ οἵ περ πρότεροι ὑπὲρ ὅρκια δηλήσαντο,
τῶν ἤτοι αὐτῶν τέρενα χρόα γῦπες ἔδονται,
ἡμεῖς αὖτ᾽ ἀλόχους τε φίλας καὶ νήπια τέκνα
ἄξομεν ἐν νήεσσιν, ἐπὴν πτολίεθρον ἕλωμεν.»
240 Οὕς τινας αὖ μεθιέντας ἴδοι στυγεροῦ πολέμοιο,
τοὺς μάλα νεικείεσκε χολωτοῖσιν ἐπέεσσιν·
«Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἐλεγχέες, οὔ νυ σέβεσθε;
τίφθ᾽ οὕτως ἔστητε τεθηπότες ἠΰτε νεβροί,
αἵ τ᾽ ἐπεὶ οὖν ἔκαμον πολέος πεδίοιο θέουσαι,
245 ἑστᾶσ᾽, οὐδ᾽ ἄρα τίς σφι μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή·
ὣς ὑμεῖς ἔστητε τεθηπότες, οὐδὲ μάχεσθε.
ἦ μένετε Τρῶας σχεδὸν ἐλθέμεν, ἔνθα τε νῆες
εἰρύατ᾽ εὔπρυμνοι, πολιῆς ἐπὶ θινὶ θαλάσσης,
ὄφρα ἴδητ᾽ αἴ κ᾽ ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων;»
250 Ὣς ὅ γε κοιρανέων ἐπεπωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν·
ἦλθε δ᾽ ἐπὶ Κρήτεσσι κιὼν ἀνὰ οὐλαμὸν ἀνδρῶν.
οἱ δ᾽ ἀμφ᾽ Ἰδομενῆα δαΐφρονα θωρήσσοντο·
Ἰδομενεὺς μὲν ἐνὶ προμάχοις, συῒ εἴκελος ἀλκήν,
Μηριόνης δ᾽ ἄρα οἱ πυμάτας ὤτρυνε φάλαγγας.
255 τοὺς δὲ ἰδὼν γήθησεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων,
αὐτίκα δ᾽ Ἰδομενῆα προσηύδα μειλιχίοισιν·
«Ἰδομενεῦ, περὶ μέν σε τίω Δαναῶν ταχυπώλων
ἠμὲν ἐνὶ πτολέμῳ ἠδ᾽ ἀλλοίῳ ἐπὶ ἔργῳ
ἠδ᾽ ἐν δαίθ᾽, ὅτε πέρ τε γερούσιον αἴθοπα οἶνον
260 Ἀργείων οἱ ἄριστοι ἐνὶ κρητῆρι κέρωνται.
εἴ περ γάρ τ᾽ ἄλλοι γε κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ
δαιτρὸν πίνωσιν, σὸν δὲ πλεῖον δέπας αἰεὶ
ἕστηχ᾽, ὥς περ ἐμοί, πιέειν ὅτε θυμὸς ἀνώγοι.
ἀλλ᾽ ὄρσευ πόλεμόνδ᾽, οἷος πάρος εὔχεαι εἶναι.»
265 Τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἰδομενεὺς Κρητῶν ἀγὸς ἀντίον ηὔδα·
«Ἀτρεΐδη, μάλα μέν τοι ἐγὼν ἐρίηρος ἑταῖρος
ἔσσομαι, ὡς τὸ πρῶτον ὑπέστην καὶ κατένευσα·
ἀλλ᾽ ἄλλους ὄτρυνε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς,
ὄφρα τάχιστα μαχώμεθ᾽, ἐπεὶ σύν γ᾽ ὅρκι᾽ ἔχευαν
270 Τρῶες· τοῖσιν δ᾽ αὖ θάνατος καὶ κήδε᾽ ὀπίσσω
ἔσσετ᾽, ἐπεὶ πρότεροι ὑπὲρ ὅρκια δηλήσαντο.»
Ὣς ἔφατ᾽, Ἀτρεΐδης δὲ παρῴχετο γηθόσυνος κῆρ·
ἦλθε δ᾽ ἐπ᾽ Αἰάντεσσι κιὼν ἀνὰ οὐλαμὸν ἀνδρῶν·
τὼ δὲ κορυσσέσθην, ἅμα δὲ νέφος εἵπετο πεζῶν.
275 ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀπὸ σκοπιῆς εἶδεν νέφος αἰπόλος ἀνὴρ
ἐρχόμενον κατὰ πόντον ὑπὸ Ζεφύροιο ἰωῆς·
τῷ δέ τ᾽ ἄνευθεν ἐόντι μελάντερον ἠΰτε πίσσα
φαίνετ᾽ ἰὸν κατὰ πόντον, ἄγει δέ τε λαίλαπα πολλήν,
ῥίγησέν τε ἰδών, ὑπό τε σπέος ἤλασε μῆλα·
280 τοῖαι ἅμ᾽ Αἰάντεσσι διοτρεφέων αἰζηῶν
δήϊον ἐς πόλεμον πυκιναὶ κίνυντο φάλαγγες
κυάνεαι, σάκεσίν τε καὶ ἔγχεσι πεφρικυῖαι.
καὶ τοὺς μὲν γήθησεν ἰδὼν κρείων Ἀγαμέμνων,
καί σφεας φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
285 «Αἴαντ᾽, Ἀργείων ἡγήτορε χαλκοχιτώνων,
σφῶϊ μέν —οὐ γὰρ ἔοικ᾽ ὀτρυνέμεν— οὔ τι κελεύω·
αὐτὼ γὰρ μάλα λαὸν ἀνώγετον ἶφι μάχεσθαι.
αἲ γάρ, Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον,
τοῖος πᾶσιν θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι γένοιτο·
290 τῶ κε τάχ᾽ ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος,
χερσὶν ὑφ᾽ ἡμετέρῃσιν ἁλοῦσά τε περθομένη τε.»
***
220 Εκείνοι τον ανδράγαθον Μενέλαον θεραπεύαν
κι ήλθαν ωστόσο επάνω τους οι φάλαγγες των Τρώων
κι έπιασαν τ᾽ άρματα και αυτοί τον πόλεμον ν᾽ αρχίσουν·
οκνόν τότε δεν θα ᾽βλεπες τον δυνατόν Ατρείδην
να δειλιά, να κρύβεται, την μάχην ν᾽ αποφεύγει,
225 αλλά να ορμά στον πόλεμον, όπου δοξάζοντ᾽ άνδρες·
το λαμπρό αμάξι, τ᾽ άλογα που φλογερά φυσούσαν,
αφήνει του Ευρυμέδοντος υιού του Πτολεμαίου
του Πειραΐδη και σιμά να τα ᾽χει τον προστάζει
πρόχειρα, οπόταν κάματος τα μέλη του νικήσει
230 εκεί που θα τακτοποιεί σαν αρχηγός, τα πλήθη·
και αυτός πεζός τες φάλαγγες των μαχητών περνούσε
κι όσους θωρούσε Δαναούς στην μάχην να σπουδάζουν,
λόγια τους έλεγε καλά το θάρρος τους ν᾽ αυξήσει:
«Αργείοι, μην αφήνετε την ανδρικήν ορμήν σας.
235 Δεν βοηθεί τους δολερούς ο ύψιστος πατέρας·
και αυτών που πρώτοι αδίκησαν τους όρκους των πατώντας
τα τρυφερά τους σώματα θα καταφάγουν γύπες
και τες γυναίκες τους εμείς και τα μικρά παιδιά τους,
αφού την πόλιν πάρομε, θα σύρομε στα πλοία».
240 Κι όσους τον φρικτόν πόλεμον θωρούσε να τρομάζουν,
«Αργείοι», τους εφώναζε, «του τόξου ανδρειωμένοι,
ουτιδανοί, τάχα εντροπήν δε θα αισθανθείτε ακόμη;
Πώς παγωμένοι στέκεσθε, ωσάν τα ελαφομόσχια,
που ως αποκάμαν τρέχοντας σ᾽ απέραντην πεδιάδα
245 στέκονται, και στα στήθη τους, η δύναμις εκόπη;
Όμοια κι εσείς παγώσατε, ποσώς δεν πολεμείτε·
να ᾽λθουν οι Τρώες θέλετε σιμά κει που τα πλοία
στέκονται τα καλόπρυμνα στην άκρην της θαλάσσης
να ιδείτε αν χέρι σωστικό για σας υψώσει ο Δίας; »
250 Κι όπως αυτός βασιλικά τες τάξες των ανδρείων
εθεωρούσεν, έφθασε στο μέρος που ο γενναίος
Ιδομενεύς εσύνταζε τους Κρήτας εις την μάχην,
και στους προμάχους έστεκε με τόλμην χοίρου αγρίου
και τες οπίσω φάλαγγες κυβέρνα ο Μηριόνης.
255 Άμα τους είδ᾽ εχάρηκεν ο κραταιός Ατρείδης,
κι εγλυκομίλησεν ευθύς προς τον Ιδομενέα:
«Των ιππομάχων Δαναών τιμώ σε Ιδομενέα,
εξόχως και στον πόλεμον και σ᾽ ό,τι άλλο ακόμη·
και στο τραπέζι που εκλεκτό κρασί και πυρωμένο
260 εις τον κρατήρα συγκερνούν οι πρώτοι πολεμάρχοι
οι ανδρειωμένοι Αχαιοί το πίνουν μετρημένο
καθένας, αλλά πάντοτε συ έχεις το ποτήρι
γεμάτο εμπρός ως το ᾽χω εγώ, να πίνεις όταν θέλεις·
αλλ᾽ όρμησε στον πόλεμον και δείξου ως ήσουν πρώτα »
265 Και των Κρητών ο αρχηγός ο Ιδομενεύς αντείπε:
«Αγαπητόν σου σύντροφον θα μ᾽ έχεις εις την άκρην,
Ατρείδη, ως έστερξ᾽ απ᾽ αρχής κι υπόσχεσιν επήρα
τους ανδρειωμένους Αχαιούς τους άλλους να κινήσεις
ν᾽ αρχίσει ευθύς ο πόλεμος· αφού την συμφωνίαν
270 οι Τρώες τώρα εχάλασαν· και ως πάτησαν τους όρκους
και πρώτοι αδίκησαν, κακό τους περιμένει τέλος».
Αυτά είπε και ολόχαρος προχώρησ᾽ ο Ατρείδης
στο στράτευμα όσο πόφθασεν εκεί που εσυνταζόνταν
οι Αίαντες και σύννεφο μ᾽ αυτούς πεζών ανδρείων·
275 ως όταν σύννεφο βοσκός από ψηλά ξανοίγει
να προχωρεί στο πέλαγος με την πνοήν του ανέμου·
και φαίνεται στα μάτια του κατάμαυρο σαν πίσσα,
καθώς το πέλαγος περνά γεμάτο ανεμοζάλες,
τον παίρνει φόβος και οδηγεί μες στ᾽ άντρο το κοπάδι·
280 ομοίως εις τον πόλεμον κινούνταν των Αιάντων
πυκνότατες οι φάλαγγες ανδρειωμένων νέων
μαύρες, και λόγγον έκαναν λόγχες ομού και ασπίδες·
άμα τους είδ᾽ εχάρηκεν ο κραταιός Ατρείδης
κι ευθύς τους επροσφώνησε με λόγια φτερωμένα:
285 «Αίαντες σεις, ω αρχηγοί των θωρηκτών Αργείων,
εσάς δεν δίδω προσταγήν ότι δεν είναι πρέπον,
αφού και μόνοι τον λαόν στον πόλεμον κινείτε·
και, Απόλλων, είθε, και Αθηνά, και συ, πατέρα Δία,
αν είχαν όλοι την ψυχήν πόχετε σεις στα στήθη,
290 ευθύς εμπρός μας θα ᾽σκυφτεν η πόλις του Πριάμου
ολόβολη απ᾽ τα χέρια μας να μείνει ερημασμένη».
220 Εκείνοι τον ανδράγαθον Μενέλαον θεραπεύαν
κι ήλθαν ωστόσο επάνω τους οι φάλαγγες των Τρώων
κι έπιασαν τ᾽ άρματα και αυτοί τον πόλεμον ν᾽ αρχίσουν·
οκνόν τότε δεν θα ᾽βλεπες τον δυνατόν Ατρείδην
να δειλιά, να κρύβεται, την μάχην ν᾽ αποφεύγει,
225 αλλά να ορμά στον πόλεμον, όπου δοξάζοντ᾽ άνδρες·
το λαμπρό αμάξι, τ᾽ άλογα που φλογερά φυσούσαν,
αφήνει του Ευρυμέδοντος υιού του Πτολεμαίου
του Πειραΐδη και σιμά να τα ᾽χει τον προστάζει
πρόχειρα, οπόταν κάματος τα μέλη του νικήσει
230 εκεί που θα τακτοποιεί σαν αρχηγός, τα πλήθη·
και αυτός πεζός τες φάλαγγες των μαχητών περνούσε
κι όσους θωρούσε Δαναούς στην μάχην να σπουδάζουν,
λόγια τους έλεγε καλά το θάρρος τους ν᾽ αυξήσει:
«Αργείοι, μην αφήνετε την ανδρικήν ορμήν σας.
235 Δεν βοηθεί τους δολερούς ο ύψιστος πατέρας·
και αυτών που πρώτοι αδίκησαν τους όρκους των πατώντας
τα τρυφερά τους σώματα θα καταφάγουν γύπες
και τες γυναίκες τους εμείς και τα μικρά παιδιά τους,
αφού την πόλιν πάρομε, θα σύρομε στα πλοία».
240 Κι όσους τον φρικτόν πόλεμον θωρούσε να τρομάζουν,
«Αργείοι», τους εφώναζε, «του τόξου ανδρειωμένοι,
ουτιδανοί, τάχα εντροπήν δε θα αισθανθείτε ακόμη;
Πώς παγωμένοι στέκεσθε, ωσάν τα ελαφομόσχια,
που ως αποκάμαν τρέχοντας σ᾽ απέραντην πεδιάδα
245 στέκονται, και στα στήθη τους, η δύναμις εκόπη;
Όμοια κι εσείς παγώσατε, ποσώς δεν πολεμείτε·
να ᾽λθουν οι Τρώες θέλετε σιμά κει που τα πλοία
στέκονται τα καλόπρυμνα στην άκρην της θαλάσσης
να ιδείτε αν χέρι σωστικό για σας υψώσει ο Δίας; »
250 Κι όπως αυτός βασιλικά τες τάξες των ανδρείων
εθεωρούσεν, έφθασε στο μέρος που ο γενναίος
Ιδομενεύς εσύνταζε τους Κρήτας εις την μάχην,
και στους προμάχους έστεκε με τόλμην χοίρου αγρίου
και τες οπίσω φάλαγγες κυβέρνα ο Μηριόνης.
255 Άμα τους είδ᾽ εχάρηκεν ο κραταιός Ατρείδης,
κι εγλυκομίλησεν ευθύς προς τον Ιδομενέα:
«Των ιππομάχων Δαναών τιμώ σε Ιδομενέα,
εξόχως και στον πόλεμον και σ᾽ ό,τι άλλο ακόμη·
και στο τραπέζι που εκλεκτό κρασί και πυρωμένο
260 εις τον κρατήρα συγκερνούν οι πρώτοι πολεμάρχοι
οι ανδρειωμένοι Αχαιοί το πίνουν μετρημένο
καθένας, αλλά πάντοτε συ έχεις το ποτήρι
γεμάτο εμπρός ως το ᾽χω εγώ, να πίνεις όταν θέλεις·
αλλ᾽ όρμησε στον πόλεμον και δείξου ως ήσουν πρώτα »
265 Και των Κρητών ο αρχηγός ο Ιδομενεύς αντείπε:
«Αγαπητόν σου σύντροφον θα μ᾽ έχεις εις την άκρην,
Ατρείδη, ως έστερξ᾽ απ᾽ αρχής κι υπόσχεσιν επήρα
τους ανδρειωμένους Αχαιούς τους άλλους να κινήσεις
ν᾽ αρχίσει ευθύς ο πόλεμος· αφού την συμφωνίαν
270 οι Τρώες τώρα εχάλασαν· και ως πάτησαν τους όρκους
και πρώτοι αδίκησαν, κακό τους περιμένει τέλος».
Αυτά είπε και ολόχαρος προχώρησ᾽ ο Ατρείδης
στο στράτευμα όσο πόφθασεν εκεί που εσυνταζόνταν
οι Αίαντες και σύννεφο μ᾽ αυτούς πεζών ανδρείων·
275 ως όταν σύννεφο βοσκός από ψηλά ξανοίγει
να προχωρεί στο πέλαγος με την πνοήν του ανέμου·
και φαίνεται στα μάτια του κατάμαυρο σαν πίσσα,
καθώς το πέλαγος περνά γεμάτο ανεμοζάλες,
τον παίρνει φόβος και οδηγεί μες στ᾽ άντρο το κοπάδι·
280 ομοίως εις τον πόλεμον κινούνταν των Αιάντων
πυκνότατες οι φάλαγγες ανδρειωμένων νέων
μαύρες, και λόγγον έκαναν λόγχες ομού και ασπίδες·
άμα τους είδ᾽ εχάρηκεν ο κραταιός Ατρείδης
κι ευθύς τους επροσφώνησε με λόγια φτερωμένα:
285 «Αίαντες σεις, ω αρχηγοί των θωρηκτών Αργείων,
εσάς δεν δίδω προσταγήν ότι δεν είναι πρέπον,
αφού και μόνοι τον λαόν στον πόλεμον κινείτε·
και, Απόλλων, είθε, και Αθηνά, και συ, πατέρα Δία,
αν είχαν όλοι την ψυχήν πόχετε σεις στα στήθη,
290 ευθύς εμπρός μας θα ᾽σκυφτεν η πόλις του Πριάμου
ολόβολη απ᾽ τα χέρια μας να μείνει ερημασμένη».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου