Μακεδονία εν μύθοις φθεγγομένη: Μύθοι πανελλαδικοί - Τιτανομαχία

Από τον Όλυμπο ο Δίας και τα αδέλφια του πολέμησαν εναντίον του Κρόνου και των υπολοίπων Τιτάνων. Στη μάχη ο Δίας είχε συμμάχους όχι μόνο τους Ολυμπίους θεούς αλλά και τους Εκατόγχειρες, τον Προμηθέα, γιο του Τιτάνα Ιαπετού, και την πρωτότοκη Ωκεανίδα Στύγα.

i. Κι οι δυο πλευρές φανέρωναν της δύναμης και των χεριών τους
κατορθώματα κι ο πόντος ο απέραντος ολόγυρα φοβερά αντηχούσε,
αντιβοούσε δυνατά η γη και στέναζε μαζί κι ο ουρανός ο ευρύς
καθώς σειόταν, κι απ’ τα θεμέλια τιναζόταν ο ψηλός ο Όλυμπος
απ’ την ορμή των αθανάτων, και των ποδιών η δόνηση ισχυρή
στο νεφελώδη Τάρταρο έφτανε και η βοή η οξεία
από την άφατη την καταδίωξη κι από τις δυνατές ριξιές.
         
Ο Δίας πια το μένος του δεν συγκρατούσε,
μα γέμισαν τα στήθη του ευθύς με ορμή και όλη του τη δύναμη φανέρωσε.
Κι εξίσου από τον ουρανό και από τον Όλυμπο
προχώραγε και άστραφτε συνέχεια, και οι κεραυνοί
ευθύς μαζί με τη βροντή και με την αστραπή πετούσαν
από το στιβαρό του χέρι, την ιερή στριφογυρνώντας φλόγα
απανωτοί. (Ησίοδος, Θεογονία 677-684, 687-695) 

ii. […] ο Δίας σήκωσε πόλεμο εναντίον του Κρόνου και των Τιτάνων. Πολεμούσαν ήδη δέκα χρόνια, όταν η Γη προφήτεψε στον Δία ότι θα νικήσει, αν έχει μαζί του συμμάχους τους Κύκλωπες* που ήταν φυλακισμένοι στον Τάρταρο. Οι Κύκλωπες τότε χάρισαν στον Δία τη βροντή και την αστραπή και τον κεραυνό, στον Πλούτωνα δερμάτινη περικεφαλαία** και στον Ποσειδώνα την τρίαινα έτσι οπλισμένοι, νίκησαν τους Τιτάνες, τους έκλεισαν στον Τάρταρο και έβαλαν τους Εκατόγχειρες να τους φυλούν. Αυτοί μοιράστηκαν με κλήρο την εξουσία, και έτυχε στον Δία η κυριαρχία του ουρανού, στον Ποσειδώνα της θάλασσας, στον Πλούτωνα του Άδη. (Απολλόδωρος 1.2.1.)

Όταν οι Ολύμπιοι νίκησαν τους Τιτάνες, οι Μούσες τραγούδησαν ένα τραγούδι –θεωρείται το αρχαιότερο άσμα τους–, για να γιορτάσουν τη γέννηση ενός νέου κόσμου.

Τιτανομαχία και Γιγαντομαχία υπηρετούν την ιδέα της διαμόρφωσης του κόσμου μέσα από συγκρουόμενες φυσικές δυνάμεις, χωρίς όμως να αποκλείεται –κάθε άλλο μάλιστα– μια περισσότερο ιστορική ερμηνεία: η σύγκρουση γηγενών κατοίκων με λαούς που μετακινούνται και διεκδικούν με τη βία την εγκατάσταση σε τόπους ήδη κατοικημένους, και ο σταδιακός «εξελληνισμός» των περιοχών.
----------------------------------
*Κύκλωπες
Οι Κύκλωπες είναι τα πρώτα παιδιά του Ουρανού και της Γης (μετά τους Εκατόγχειρες). Αν και έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους Κύκλωπες του Ομήρου, διαφοροποιούνται από αυτούς. Τα ονόματά τους, Άργης, Στερόπης, Βρόντης, μαρτυρούν θεότητες της φύσης: Βρόντης είναι η βροντή, Στερόπης από τη λέξη στεροπή (αστεροπή, αστραπή) που σημαίνει αστραπή, Άργης σημαίνει λευκός (<αργός, αργήεις, αργής, αργινόεις) και υποδηλώνει τον κεραυνό από τη λευκή του λάμψη. Ο Ουρανός τους έδεσε και τους έριξε στον Τάρταρο, τόπο σκοτεινός στον Άδη, που απέχει από την επιφάνεια της γης τόσο όσο η γη από τον ουρανό και όπου οι διάφορες θεϊκές γενιές φυλάκισαν διαδοχικά τους αντιπάλους τους. Στον αγώνα του εναντίον του Κρόνου, η Γη προφήτεψε στον Δία ότι θα νικήσει, αν έχει μαζί του συμμάχους αυτούς που ήταν φυλακισμένοι στον Τάρταρο. Αυτός τους ελευθέρωσε και οι Κύκλωπες χάρισαν τα δώρα τους στους νέους θεούς, με τα οποία νίκησαν.

**κυνή δορά
Στο πρωτότυπο (Απολλόδωρος 1.2.1.) αναφέρεται ότι οι Κύκλωπες χάρισαν στον Πλούτωνα κυνέην (εξυπακούεται το ουσιαστικό δοράν). Η κυνή (συνηρημένος τύπος του κυνέη) ήταν το δέρμα του σκύλου που χρησίμευε στην κατασκευή στρατιωτικών πιλιδίων (=περικεφαλαιών ή πεδίλων). Η κυνή δορά ήταν δερμάτινο κάλυμμα της κεφαλής, όχι απαραίτητα σκύλου, που διαφοροποιείται από την κόρυθα στο εξής: η κόρυς ήταν δερμάτινη αλλά καλυμμένη ή διακοσμημένη με μέταλλο.