Μη φοβάσαι να είσαι καλά

Κι ας μη στο έχουν μάθει. Κι ας ήταν από νωρίς βροχή η ανατροφοδότηση από ανθρώπους που και αυτούς κάποιος τους φόβισε να το διεκδικήσουν κι έμειναν να στέκουν πιστοί, σκυφτοί στο δεν αξίζω να είμαι καλά.

Υπήρξαν φορές που παραδέχτηκες μέσα σου πως ενώ εσύ επέμενες ότι «δεν είσαι καλά», τα δεδομένα στην πραγματική τους διάσταση να αποδείκνυαν πως πρόκειται πράγματι για μια όμορφη ημέρα ή άνθρωποι που να σε πλησίασαν, δίνοντας σου το χέρι για να νιώσεις καλά κι όμως εσύ τους το άφησες γιατί «πως γίνεται να είμαι καλά»;

Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεωρία και κατ’ επέκταση ο Γνωσιακός Τρόπος Αντίληψης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τέτοιου τύπου αυτόματες σκέψεις, οι οποίες στις πλείστες περιπτώσεις είναι αρνητικές. Κατά τους Beck και Ellis, δεν είναι η κατάσταση αυτή κάθε αυτή στην οποία βρίσκεται ένα άτομο που από μόνη της καθορίζει το τι αισθάνεται, αλλά μάλλον ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύει ή νοηματοδοτεί αυτή την κατάσταση.

Και κάπως έτσι, οι άνθρωποι οδηγούμαστε στην επιλογή σχέσεων εργασιακών, φιλικών, προσωπικών που θα μας πληγώσουν. Σχεδόν θέλουμε να μας απογοητεύσουν και να τις απογοητεύσουμε, γιατί δεν είναι εύκολο να ξεφύγουμε από την τάση μας να επιβεβαιώνεται η γνωσία, το μοτίβο που ο εγκέφαλος έμαθε να παπαγαλίζει: «δεν είμαι καλά, δεν αξίζω να είμαι καλά και πάντα εδώ θα καταλήγω».

Κι όμως, υπάρχει και η αντίπερα όχθη

Υπάρχει και ο αντίλαλος. Οι γονείς μας, όσοι άνθρωποι βρέθηκαν από νωρίς στη ζωή μας, αλλά και τόσοι άλλοι που συνεχίζουν να βουλιάζουν μαζί μ' εμάς σε έναν απόλυτο πεσιμισμό, σε γνωσιακά λάθη, όπως τη διπολική σκέψη, την υπεργενίκευση, το νοητικό φίλτρο κά, πιθανόν ακόμη να στέκονται στην από δω μεριά. Όμως, εμείς μπορούμε να διασχίσουμε με επίγνωση την όχθη και να πάμε να κάτσουμε αλλού.

 

Δεν είναι ούτε ροζ φιλοσοφία, ούτε αποφυγή πραγματικότητας. Τα πράγματα είναι πιο απλά από όσο νομίζουμε. Και τα βιώματα δεν είναι ποτέ μόνο αρνητικά. Είναι θέμα φυσιολογίας του εγκεφάλου, είναι ζήτημα νευροδιαβιβαστών που στο κάτω-κάτω δικοί μας είναι. Ας το καταλάβουμε κάποτε.

Γιατί να μην αρχίσουν να επαναπρογραμματίζονται προς μία κατεύθυνση «αξίζω να είμαι και καλά»; Όπως άλλωστε έχει αποδείξει η μακρά έρευνα, όλα θέμα εξάσκησης εγκεφάλου είναι. To συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό σύστημα έχει φανεί μέσω ερευνών πως επηρεάζουν άμεσα τη συμπεριφορά, τη σκέψη, το σώμα και τις αισθήσεις μας.

Ας μην καταλήγουμε σε απόλυτες σκέψεις του τύπου «άσπρο-μαύρο», «όλα ή τίποτα». Ας έχουμε κατά νου ότι υπάρχουν πάρα πολλά άλλα μεταξύ αυτών. Ένα γεγονός με έντονα αρνητικά στοιχεία δεν ωφελεί να αντιμετωπίζεται σαν κάτι απόλυτα αναμενόμενο, ούτε ωφελεί η επικέντρωση σε μια μόνο πλευρά (συνήθως αρνητική) μιας κατάστασης και στο χαρακτηρισμό αυτής με μόνη βάση την αρνητική πτυχή. Αντιθέτως, αξίζει πάντοτε να συνεξετάζονται και οι λοιπές παράμετροι.

Θέλει συνεχή παρατήρηση του από μικρής ηλικίας προγραμματισμού που βρίσκεται βαθιά μέσα μας, αλλά και των ενήλικων στροφών που εμείς μπορούμε να πάρουμε.

Η ζωή είναι ροή. Μέσα εκεί κυλούν πάντα αντίθετες δυνάμεις, χρώματα παντός είδους.

Η αναδόμηση των πεποιθήσεων και των σχημάτων που έχουν ριζωθεί στο μυαλό είναι το κλειδί που θα ανοίγει άλλη μία πόρτα προς τα εμπρός του μυστηρίου. Ας το δούμε καθαρά πως είναι και δική μας ευκαιρία και ευθύνη να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλο που άλλοι μας ρύθμισαν. Γιατί αξίζουμε να είμαστε και καλά. Και γιατί ό,τι προχώρησε αυτό τον κόσμο είναι ακριβώς γι’ αυτό το λόγο: επειδή νιώσαμε πως δεν είμαστε καλά και προσπαθήσαμε να γίνουμε.