ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Εἰρήνη (385-430)

385 ΧΟ. μηδαμῶς, ὦ δέσποθ᾽ Ἑρμῆ, μηδαμῶς, μηδαμῶς, [ἀντ. α]
εἴ τι κεχαρισμένον
χοιρίδιον οἶσθα παρ᾽ ἐ-
μοῦ ‹γε› κατεδηδοκώς,
τοῦτο μὴ φαῦλον νόμιζ᾽ ἐν τῷδε τῷ πράγματι.
ΤΡ. οὐκ ἀκούεις οἷα θωπεύουσί σ᾽, ὦναξ δέσποτα;
ΧΟ. μὴ γένῃ παλίγκοτος
390 ἀντιβολοῦσιν ἡμῖν,
ὥστε τήνδε μὴ λαβεῖν·
ἀλλὰ χάρισ᾽, ὦ φιλαν-
θρωπότατε καὶ μεγαλο-
δωρότατε δαιμόνων,
395 εἴ τι Πεισάνδρου βδελύττει τοὺς λόφους καὶ τὰς ὀφρῦς.
καί σε θυσίαισιν ἱε-
ραῖσι προσόδοις τε μεγά-
λαισι διὰ παντός, ὦ
δέσποτ᾽, ἀγαλοῦμεν ἡμεῖς ἀεί.

400 ΤΡ. ἴθ᾽, ἀντιβολῶ σ᾽, ἐλέησον αὐτῶν τὴν ὄπα,
ἐπεί σε καὶ τιμῶσι μᾶλλον ἢ πρὸ τοῦ.
κλέπται τε γὰρ νῦν μᾶλλόν εἰσιν ἢ πρὸ τοῦ.
καί σοι φράσω τι πρᾶγμα δεινὸν καὶ μέγα,
ὃ τοῖς θεοῖς ἅπασιν ἐπιβουλεύεται.
405 ΕΡ. ἴθι δή, κάτειπ᾽· ἴσως γὰρ ἂν πείσαις ἐμέ.
ΤΡ. ἡ γὰρ Σελήνη χὠ πανοῦργος Ἥλιος
ὑμῖν ἐπιβουλεύοντε πολὺν ἤδη χρόνον
τοῖς βαρβάροισι προδίδοτον τὴν Ἑλλάδα.
ΕΡ. ἵνα δὴ τί τοῦτο δρᾶτον; ΤΡ. ὁτιὴ νὴ Δία
410 ἡμεῖς μὲν ὑμῖν θύομεν, τούτοισι δὲ
οἱ βάρβαροι θύουσι, διὰ τοῦτ᾽ εἰκότως
βούλοιντ᾽ ἂν ἡμᾶς πάντας ἐξολωλέναι,
ἵνα τὰς τελετὰς λάβοιεν αὐτοὶ τῶν θεῶν.
ΕΡ. ταῦτ᾽ ἄρα πάλαι τῶν ἡμερῶν παρεκλέπτετον
415 καὶ τοῦ κύκλου παρέτρωγον ὑφ᾽ ἁρματωλίας.
ΤΡ. ναὶ μὰ Δία. πρὸς ταῦτ᾽, ὦ φίλ᾽ Ἑρμῆ, ξύλλαβε
ἡμῖν προθύμως, τήνδε καὶ ξυνανέλκυσον.
καὶ σοὶ τὰ μεγάλ᾽ ἡμεῖς Παναθήναι᾽ ἄξομεν
πάσας τε τὰς ἄλλας τελετὰς τὰς τῶν θεῶν,
420 Μυστήρι᾽ Ἑρμῇ, Διπολίει᾽, Ἀδώνια·
ἅλλαι τέ σοι πόλεις πεπαυμέναι κακῶν
Ἀλεξικάκῳ θύσουσιν Ἑρμῇ πανταχοῦ.
χἄτερ᾽ ἔτι πόλλ᾽ ἕξεις ἀγαθά. πρῶτον δέ σοι
δῶρον δίδωμι τήνδ᾽, ἵνα σπένδειν ἔχῃς.
425 ΕΡ. οἴμ᾽ ὡς ἐλεήμων εἴμ᾽ ἀεὶ τῶν χρυσίδων.
ΤΡ. ὑμέτερον ἐντεῦθεν ἔργον, ὦνδρες. ἀλλὰ ταῖς ἄμαις
εἰσιόντες ὡς τάχιστα τοὺς λίθους ἀφέλκετε.
ΧΟ. ταῦτα δράσομεν· σὺ δ᾽ ἡμῖν, ὦ θεῶν σοφώτατε,
ἅττα χρὴ ποεῖν ἐφεστὼς φράζε δημιουργικῶς·
430 τἄλλα δ᾽ εὑρήσεις ὑπουργεῖν ὄντας ἡμᾶς οὐ κακούς.

***
ΧΟΡ. Μην το κάνεις, μην το κάνεις· μη μη μη, ω αφέντη Ερμή·
αν σου πρόσφερα ποτέ
γουρουνόπουλο κι εγώ
και πολύ σε γλύκανε,
για θυμήσου το, και τώρα βάλ᾽ το στο λογαριασμό.
ΤΡΥ. Δεν ακούς, ω θεέ κι αφέντη, πώς σε καλοπιάνουνε;
ΧΟΡ. Σε ικετεύουμε θερμά,
390 πάψε τη συνερισιά
κι άσε να την πάρουμε·
κάμε μας τη χάρη αυτή,
θεέ μας μεγαλόδωρε
και φιλανθρωπότατε,
αν σιχαίνεσαι του Πείσαντρου λοφία και ξιπασιές.
Και σου τάζουμε, ω θεέ,
πως θα σε τιμούμε εμείς
με θυσίες κι επίσημες
λιτανείες ολοχρονίς.

400 ΤΡΥ. Σ᾽ εξορκίζω, λυπήσου τη λαλιά τους·
σε τιμούν κιόλας πιότερο από πρώτα…
ΕΡΜ. Γιατί είναι κλέφτες πιότερο από πρώτα.
ΤΡΥ. και μια φριχτή εναντίον των αθανάτων
συνωμοσία σ᾽ εσέ θα φανερώσω.
ΕΡΜ. Μαρτύρα τη· ίσως τότε να με πείσεις.
ΤΡΥ. Ο αχρείος ο Ήλιος κι η Σελήνη στήνουν
από καιρό εναντίον σας μια παγίδα
και προδίνουν στους ξένους την Ελλάδα.
410 ΕΡΜ. Γιατί; ΤΡΥ. Επειδή προσφέρνουμε θυσίες
εμείς σ᾽ εσάς κι οι άλλοι λαοί σ᾽ εκείνους,
ζητούν να σας ξεκάμουν, κι έτσι μόνοι
να ᾽χουν όλου του κόσμου τη λατρεία.
ΕΡΜ. Γι᾽ αυτό, με ζαβολιά, τρων λίγες μέρες
κι αλλάζουν τελευταία το καλαντάρι.
ΤΡΥ. Βέβαια γι᾽ αυτό. Λοιπόν βοηθός μας γίνε,
καλέ μου Ερμή, με την καρδιά σου, κι έλα
τράβα μαζί μας έξω την Ειρήνη.
Και τότε πια όλες τις θεϊκές γιορτές μας
θα τις τελούμε μόνο στ᾽ όνομά σου·
για σένα τα μεγάλα Παναθήναια,
420 Αδώνια, Διπολίεια και Μυστήρια·
μα κι οι άλλες πολιτείες θα σου προσφέρνουν
θυσίες, απ᾽ τα δεινά σα θα γλιτώσουν,
κι Αλεξίκακο Ερμή θα σ᾽ ονομάζουν.
Κι άλλα πολλά καλά θα δεις· για πρώτο
δώρο, νά, πάρε αυτή για τις σπονδές σου.
Του δίνει μια χρυσή κούπα.
ΕΡΜ. Πάντα μου συμπαθώ τις χρυσές κούπες.
ΤΡΥ. Τώρα πια η δουλειά δικιά σας, παλικάρια· γρήγορα
μπείτε μέσα με τις τσάπες· σέρνετε τις πέτρες· μπρος!
ΚΟΡ. Θα βαλθούμε· Ερμή, που εσύ ᾽σαι ο πιο σοφός απ᾽ τους θεούς,
δίνε ορμήνιες, σαν τεχνίτης, πώς να γίνεται η δουλειά,
430 κι ως προς τ᾽ άλλα, δουλευτάδες όχι ανάξιους θα μας δεις.
Τα μέλη του Χορού αρχίζουν να βγάζουν τις πέτρες.