Κριτήρια για να ξεχωρίσουμε τη "μη φυσιολογική" από τη "φυσιολογική" συμπεριφορά

Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της ψυχοπαθολογίας είναι:

1. Δυστυχία / πόνος του πάσχοντα: δυσφορία, στενοχώρια (π.χ. όπως στην κατάθλιψη).

2. Κακή προσαρμογή: συμπεριφορές ή σκέψεις που κάνουν τη ζωή δύσκολη (π.χ. η ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά).

3. Παραλογισμός: ακατανόητη ή μη λογική επικοινωνία (π.χ. οι διαταραχές της σκέψης των σχιζοφρενών).

4. Απρόβλεπτη συμπεριφορά: απρόσμενοι ή ανεξέλεγκτοι τρόποι συμπεριφοράς (π.χ. υπερβολική βία).

5. Αντίθεση με το συμβατικό τρόπο αίσθησης/αντίληψης: το να βιώνουν αισθήσεις με πιο ζωντανό και έντονο ή διαφορετικό τρόπο από τους άλλους (π.χ. οι ακουστικές ή οπτικές ψευδαισθήσεις).

6. Δυσφορία του παρατηρητή: όταν οι άλλοι αισθάνονται άσχημα με τη συμπεριφορά τους ή τους φέρνει σε αμηχανία (π.χ. σε μία κρίση μανίας).

7. Παραβίαση των ηθικών κανόνων ή κριτηρίων κοινωνικής συμπεριφοράς: καταπατούν γενικά αποδεκτούς κανόνες της κοινωνίας (π.χ. δημόσια σεξουαλική συμπεριφορά).

Σαφώς πολλά από τα παραπάνω ορίζονται κοινωνικά και πολιτισμικά και γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, ειδικά εάν θυμόμαστε πως ό,τι δεν είναι αποδεκτό σε μια κοινωνία μπορεί να είναι ο κανόνας σε μια άλλη. Επίσης, η παλαιότερη και πρόσφατη ιστορία είναι διάσπαρτη με παραδείγματα "ανώμαλων" ατόμων που έγιναν μεγάλοι καλλιτέχνες, επιστήμονες, συγγραφείς κ.λπ. – επομένως δεν τρέφουμε πάντοτε εκτίμηση στη συμβατικότητα!

Παρόμοια, η "φυσιολογικότητα" θα μπορούσε να οριστεί με βάση τις ιδιότητες που απαιτούνται για καλύτερη ποιότητα ζωής, όπως δίνονται παρακάτω:

1. Θετική στάση απέναντι στον εαυτό μας: ένας λογικός βαθμός αυτοεκτίμησης.

2. Αυτοβελτίωση: δραστηριότητα, ανάπτυξη ικανοτήτων και ταλέντων.

3. Αυτονομία: ανεξάρτητη δράση, λήψη των δικών μας αποφάσεων.

4. Ακριβής αντίληψη της πραγματικότητας: μια ρεαλιστική εικόνα του κόσμου γύρω μας.

5. Ικανότητα καλής διαβίωσης: αποτελεσματική αντιμετώπιση των απαιτήσεων των συνθηκών και των καταστάσεων του περιβάλλοντος.

6. Καλές διαπροσωπικές σχέσεις: εκπλήρωση αμοιβαία ικανοποιητικών σχέσεων με άλλους ανθρώπους.

Οποιαδήποτε κριτική μπορεί να γίνει στον ορισμό της μη-φυσιολογικότητας (ψυχοπαθολογίας), μπορεί επίσης να γίνει και στον ορισμό της φυσιολογικότητας. Αυτό γίνεται ακόμα πιο προφανές εάν αντιληφθούμε ότι η διαφορά ανάμεσα στη φυσιολογικότητα και τη μη-φυσιολογικότητα είναι συχνά θέμα συνθηκών.

Πολλές συμπεριφορές εκδηλώνονται και πολλές νοητικές καταστάσεις βιώνονται από τον κάθε άνθρωπο ανάλογα με τις περιστάσεις, όπως συναισθήματα αγαλλίασης/λύπης, υιοθέτηση τελετουργικών, παραβίαση κανόνων, φαντασιώσεις, χάσιμο της ψυχραιμίας, ομιλία στον εαυτό μας κ.λπ. Η αποδεκτή συμπεριφορά κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα μπορεί να δημιουργεί προβλήματα εκτός γηπέδου. Ό,τι κάνουμε σ’ ένα πάρτι δεν είναι αποδεκτό να γίνεται κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης.

Και όσο για την ομιλία στον εαυτό μας, καθημερινά βλέπουμε στο δρόμο ανθρώπους που μοιάζουν να μιλούν στον εαυτό τους…. αλλά οι περισσότεροι (ευτυχώς) μιλούν στο κινητό τηλέφωνο!